پرداخت مهریه در نکاح موقت امری الزامی

پرداخت مهریه در نکاح موقت امری الزامی

ازدواج موقت اگرچه اسمش موقت است اما بیشتر احکام مربوط به نکاح و زوجیت در آن جاری است اما در ازدواج موقت دو نکته مهم وجود دارد که در ازدواج دایم موضوع کمی متفاوت است. در ازدواج موقت شرط تعیین مهریه و تعیین مدت عقد یک شرط اساسی محسوب می‌شود و در صورتی‌که مدت یا مهریه قید نشود، عقد دچار اشکال می‌شود.

علاوه بر موضوع مهریه و تعیین مدت در ازدواج موقت، مهم‌ترین تفاوت بین ازدواج موقت و ازدواج دایم، ارث بردن زن و شوهر از یکدیگر است.

اگرچه ازدواج موقت به نسبت به ازدواج دایم در جامعه ایرانی، شیوع فراوانی ندارد اما به‌هرحال هم به لحاظ شرعی و هم به لحاظ قانونی این نوع ازدواج، به رسمیت شناخته‌شده و تا پیش از تصویب قانون مدنی، در فتاوای همه فقهای شیعه بر جواز ازدواج موقت حکم داده‌شده و پس از تدوین قانون مدنی نیز در ماده 1075 این قانون، ازدواج موقت در حقوق ایران به رسمیت شناخته‌شده است.

در همین قانون و در تعریف شرایط و ارکان اساسی نکاح منقطع یا همان ازدواج موقت، به موارد کلیدی اعم از شرایط صحت نکاح دایم به اضافه تعیین مدت مشخص و تعیین مهر معین برای زن تأکید شده است.

نکاح موقت مشروط به تعیین مهریه

تعیین مهریه یکی از ارکان و شروط اصلی در ازدواج موقت است تا جایی که طبق ماده 1095 قانون مدنی در نکاح منقطع عدم تعیین مهر در عقد، موجب بطلان است.

با استناد به ماده‌قانونی فوق، عقد موقت بدون تعیین مهریه باطل است و این در حالی است که در عقد دایم اگر همان لحظه مهریه تعیین نشود، باطل نبوده و می‌توان بعد از مدتی آن را تعیین کرد.

در مواردی‌که برای تأکید بر تعیین مهریه و مدت آن، عنوان‌شده ضمانت نیست و یک نوع شرط یا عقد است. ضمن این‌که طبق قوانین موجود، تعیین مهریه از ضروریات بوده، تعیین خودش در حین صیغه موقت، بهترین ضمانت است.

وی هم‌چنین در واکنش به برخی ابهامات موجود در جامعه پیرامون این مسأله که در صورت بذل مدت از سوی شوهر، امکان منتفی شدن مهریه وجود دارد، نیز باید به استناد عقد، زن مالک مهریه است و بخشش باقی‌مانده مدت عقد از سوی مرد هیچ تأثیری ندارد.

اما در خصوص بخشش مهریه از سوی زن، دیگر شرایط مانند عقد دایم بوده و هر زمانی‌که زن بخواهد می‌تواند آن را ببخشد؛ این امر به‌قدری واضح است که به‌عنوان مثال بگوییم فردی 10 میلیون به قرض از کسی گرفته باشد و به هر دلیلی، قرض دهنده آن مبلغ را به مقروض ببخشد و در چنین شرایطی قانون‌گذار نمی‌تواند بگوید او حق ندارد ببخشد یا مواردی از این قبیل که بخشش مهریه هم در ازدواج دایم و هم در ازدواج موقت از این مثال تبعیت می‌کند.

موارد قانونی درباره ازدواج موقت بسیار محدود بوده و دلیل اصلی آن‌هم این است که این ازدواج چندان مرسوم نبوده و محدود به شرایط اضطرار است اما به‌طورکلی قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده با اختصاص موادی به امر نکاح موقت، ابهامات و ایرادات احتمالی در پیش رو را برطرف کردند.

و به‌عنوان مثال قانون‌گذار در ماده 21 قانون حمایت از خانواده، ثبت ازدواج موقت را در سه حالت اجبار کرده است که این موارد شامل توافق طرفین، بارداری زوجه و شرط ضمن عقد هستند.

زوجه موقت ارث نمی‌برد

ارث برخلاف مهریه، حکم بوده و در قالب حق نمی‌توان آن را تعریف کرد.

در قانون به مسأله ارث و نحوه ارث بردن وراث به تفصیل توضیح داده‌شده و طبق ماده 1154 در قانون مدنی به آن اشاره‌کرده است، ارث بین زوجه دایمی برقرار می‌شود به این معنا که زوجه موقت ارث نمی‌برد؛ به‌عبارت‌دیگر توارث بین زن و شوهر هنگامی است که رابطه زناشویی آنان ناشی از ازدواج دایم باشد در نکاح موقت هیچ‌یک از زوجین از یکدیگر ارث نمی‌برند

مرد می‌تواند وصیت کند که در زمان فوتش تا یک‌سوم اموال به زوجه موقت داده شود که این وصیت است و از حکمی که حق زن را تعیین می‌کند، مجزا است.

فرزند زوجه موقت ارث می‌برد

تکلیف حق ارث فرزندی که ثمره ازدواج موقت باشد، باید گفت این فرزند مانند فرزندان ناشی از عقد دایم از پدر ارث می‌برد؛ به عبارت دقیق‌تر همه حقوق و تکالیفی که پدر در قبال فرزندان زن دایم دارد، برابر این فرزند نیز داراست که بر این اساس نفقه، حضانت، توارث و سایر حقوق این فرزند مانند فرزندان دیگر پدر برقرار است. در خصوص این‌که آیا زن می‌تواند در عقد نکاح موقت شرط ارث یا نفقه کند، نیز اگرچه در این خصوص اتفاق‌نظر وجود ندارد اما به‌طورکلی، برای حل این مشکل زن می‌تواند مبلغ مهریه را به‌دلخواه تعیین کند و محدوده‌ای برای آن وجود ندارد. منبع: میزان- اخذشده: تبیان