دنیای حقوق: حدود یک سال و نیم از وعده تک نرخی شدن نرخ ارز از سوی رییس کل بانک مرکزی می‌گذرد و او روز گذشته تحقق این وعده را به پایان امسال موکول کرده است و از سوی دیگر وعده جدید‌تر و مهم‌تری را هم بر زبان آورده که تحقق آن به تنهایی می‌تواند تحرکی با شدت بالا در عرصه اقتصادی کشور ایجاد کند. و‌لی‌الله سیف، تلویحا از تک رقمی شدن نرخ سودهای بانکی همزمان با تک نرخی شدن ارز سخن گفته است. یکی از مهم‌ترین مشکلات و موانع پیش‌روی سرمایه‌گذاری و رونق تولید در داخل کشور نرخ سودهای بانکی بالا است.

کارشناسان اقتصادی کاهش نرخ سود آن هم در حد تک رقمی شدن را در اقتصاد ایران یک رویای زیبا می‌دانند که در صورت به وقوع پیوستن می‌تواند چرخهای زنگ‌ زده صنعت و کشاورزی را راه‌ بیندازد.

وعده ارز تک نرخی و تک رقمی شدن نرخهای سودهای بانکی که از سوی رییس کل بانک مرکزی روی آن تاکید شده است، از جمله آرزوهای بزرگ فعالان صنعتی و اقتصادی کشور است.

ارز دو نرخی منشاء ناعدالتی و سوءاستفاده است که به نظر کارشناسان به شدت اقتصاد ایران را در مقابل تکانه‌های خارجی آسیب‌پذیر کرده است. دلالان غیررسمی بازار ارز در چنین فضایی نبض اقتصاد را به دست می‌گیرد و با توجه به وابستگی کشور در‌حوزه واردات کالاهای واسطه‌ای و حتی مصرفی، بالا و پایین شدنهای کاذب نرخ ارز بازار داخلی کشور را ملتهب می‌کند. ارز تک نرخی، تنها را اصولی چاره‌ این درد است.

قرار بود اول فرودین ماه سال 94 این اتفاق بیفتد اما به دلایل مختلف بانک مرکزی آن موقع از این وعده عقب نشست. هر چند توانست نوسانات قیمت ارز در بازار داخل را مدیریت کند، اما در نهایت وجود نظام دو نرخی ارز همچنان پابرجا بوده و اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار داده است.

ارز تک نرخی تا پایان سال
رییس کل بانک مرکزی روز گذشته با اشاره به‌برنامه‌های بانک مرکزی در حوزه ارز در سال جاری به خانه ملت گفت: «تک نرخی کردن ارز از‌اولویتهای بانک مرکزی در سال جاری است که تا‌پایان امسال این مهم محقق خواهد شد.»
به باور کارشناسان اقتصادی تک نرخی کردن ارز با توجه به نقشی که در افزایش تاب آوری اقتصاد ایران در مقابل تکانه‌های خارجی اقتصادی خواهد داشت، می‌تواند به ثبات در اقتصاد کمک کند. زهرا سعیدی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در‌باره معتقد است:

«دولت می‌تواند با اجرای صحیح سیاست تک نرخی کردن ارز، زمینه ثبات و آرامش در بازارها و اقتصاد را فراهم کند.»
وی با تاکید بر لزوم سامان دادن جامع بازار ارز با اعمال سیاستهای اقتصادی مناسب افزود: «باید پذیرفت نرخ ارز، از مولفه‌های تاثیرگذار در اقتصاد و بخش تولید کشور بوده است. قیمت ارز متاثر از عوامل اقتصادی است که البته در برخی اوقات فضای روانی نیز در نرخ ارز موثر است،بنابراین باید همواره با سیاستهای اقتصادی نرخ ارز کنترل شود.»

سعیدی با اشاره به اینکه درچند سال گذشته که قیمت ارز با افزایش نجومی روبرو شد بسیاری از تولیدکنندگان با مشکلاتی مواجه شدند به دلیل اینکه بخشی از مواد اولیه مورد نیاز بخش تولید و صنعت وارداتی بوده که برای واردات نیازمند ارز با‌نرخ بالا بود، گفت:

«ثبات نسبی ایجاد شده در بازار ارز در حدود سه سال گذشته از کارهای مناسبی بوده که در کنترل نرخ رشد تورم موثر بوده است و با تک‌نرخی شدن ارز این اقدام مناسب کامل می‌شود.»
 تک رقمی شدن نرخ سود از رویا تا‌واقعیت
یکی از وعده‌های مهم‌ دیگر رییس کل بانک مرکزی به مسئله نرخهای سود بانکی بر می‌گردد، نرخ سود در حال حاضر تبدیل به یکی از معضلات مهم پیش‌روی فعالان صنعتی و کشاورزی شده است. از یک سو بالا بودن نرخ سودهای سپرده نسبت به نرخ تورم و همچنین بازده سرمایه‌گذاری مانع مهمی در مقابل جذب سپرده‌ها و سرمایه‌های مردمی در بخشهای مولد است و از سوی دیگر بالا بودن نرخ سود تسهیلات بانکی نفس تولید را بریده است. تولیدکنندگان ایرانی نرخ سود تسهیلات حدود 20 درصدی پرداخت می‌کنند در حالی که رقبای آنها تسهیلات را از مسیر آسان‌تر و با نرخهای تک رقمی حتی در برخی موارد کم‌تر از 5 درصد مورد استفاده قرار می‌دهند.

در چنین فضایی است که وعده تک رقمی شدن نرخ سودهای بانکی از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار می‌شود. با توجه به کاهش نرخ تورم به‌حدود 9 درصد و ادامه روند کاهش آن در ماههای آینده امکان بالقوه تحقق این وعده هم در نگاه کلی فراهم شده است. رییس کل بانک مرکزی هم در پاسخ به سوالی در‌خصوص این که آیا کاهش نرخ سود بانکی باز هم ادامه خواهد داشت یا خیر، گفت:

« بانک مرکزی حساسیت ویژه‌ای در خصوص نرخ سود بانکی داشته و تابه حال روند خوبی را در این زمینه طی کرده است اما هدف نهایی ما کاهش نرخ سود بانکی تا مرز نرخ تورم است.» 
وی با بیان اینکه کاهش نرخ سود بانکی تا حد‌فعلی رها نخواهد شد و هدف بانک مرکزی کاهش و رساندن این نرخ به مرز یک رقمی و همسو با نرخ تورم است، افزود: «نرخ سود سپرده‌های بانکی و همچنین نرخ سود تسهیلات هر دو کاهش خواهند یافت، در حال حاضر نرخ سود سپرده‌ها 15 درصد و تسهیلات 18 درصد است؛درحالی‌که گزارش می‌شود برخی بانکها از این نرخها تخلف یکی دو درصدی دارند که البته بانک مرکزی در این رابطه سکوت نکرده و با بررسیهای خود پیگیر موضوع تا حصول نتیجه خواهد بود.» رییس کل بانک مرکزی از تلاش بانک مرکزی برای هدایت نرخ سود بانکی به دامنه قابل قبول خبر داد و گفت: «بانک مرکزی با پیگیریهای خود از طریق نظارت و همچنین ایجاد زمینه تعادل در بازار با ورود خود به بازار بین بانکی زمینه‌های لازم برای هدایت نرخ سود بانکی به دامنه قابل قبول را اعمال می‌کند.»

با توجه به حرفهای رییس کل بانک مرکزی می‌‌توان امیدوار بود که در ماههای آینده باز هم نرخ سود بانکی همراستا با کاهش نرخ تورم کاهش پیدا کند. با در نظر گرفتن نرخ 9 درصدی تورم، نرخ سود 18 درصدی برای تسهیلات بانکی، در حال حاضر فاصله دو برابری با تورم دارد در حالی که بر اساس معیارهای شناخته شده فاصله نرخ سود تسهیلات با نرخ تورم باید حدود 4 درصد باشد. یعنی با این حساب در حال حاضر امکان کاهش نرخ سود سپرده به 10 یا 11 درصد و نرخ سود تسهیلات به حدود 12 یا 13 درصد وجود دارد.

باید دید برنامه‌های مورد نظر بانک مرکزی در این زمینه با چه سرعتی انجام خواهد گرفت و رویای شیرین نرخ سود تک رقمی، در اقتصاد ایران، چه زمانی محقق می‌شود؟ منبع: روزنامه حمایت