واکاوی دیدگاههای فقهی ناظر بر اکراه در قتل با تأکید بر ضابطه نظم عمومی

واکاوی دیدگاههای فقهی ناظر بر اکراه در قتل با تأکید بر ضابطه نظم عمومی

نویسنده: سید محمود مجیدی

چکیده:

تحلیل آراء فقهی ناظر بر اکراه در قتل با تکیه‌بر رابطه پذیرش هرکدام از دیدگاههای فقهی بر موضوع نظم عمومی جامعه، موضوع این مقاله است. ازاین‌رو، دیدگاههای فقهی مشهور و غیر مشهور امامیه درزمینهٔ اکراه در قتل مطرح گردیده و سپس به این پرسش پاسخ داده می‌شود که کدام‌یک از این دیدگاهها می‌تواند به روش شایسته‌تری نظم عمومی جامعه را تأمین سازد. نظم عمومی ازاین‌رو به‌عنوان معیار اصلی موردتوجه قرارگرفته است که غایت و هدف اصلی تدوین مقررات کیفری، همان تأمین نظم عمومی شایسته در سطح جامعه برای شهروندان آن است. در این مقاله به‌روشنی توضیح داده‌شده که نظرات فقهی رها دهنده اکراه کننده از مجازات اصلی قتل (قصاص)، چگونه می‌توانند نظم عمومی جامعه را متزلزل سازند. بااین‌وجود، تمامی دلایل مورد استناد دیدگاههای فقهی موردتوجه و تحلیل قرار می‌گیرد و با تکیه‌بر تمامی تحلیلها و بررسیها، پیشنهاد نگارنده توجه بیشتر قانون‌گذار به دیدگاه فقهی است که مجازات قصاص را برای اکراه کننده و مسبّب اصلی تعیین می‌نماید. دیدگاهی که اگرچه پذیرش آن سبب توسعه مصادیق اقوائیت سبب از مباشر خواهد شد لیکن تأمین‌کننده بهتر نظم عمومی جامعه است.

کلیدواژگان: اکراه در قتل، نظم عمومی، اکراه کننده، قصاص، سبب اقوی از مباشر

مطالعات فقه و حقوق اسلامی؛ دوره 7، شماره 13 (پاییز و زمستان 94)