واکاوی مفهوم کلاله درآیات و روایات

واکاوی مفهوم کلاله درآیات و روایات

نویسنده: سید حسین نوری

چکیده

درآیات قرآن تنها در دو مورد سخن از کلاله به میان آمده است، یکی در آیه 12 سوره نساء و دیگری در آیه 176 آخرین آیه از همان سوره. دراین زمینه دو مطلب امکان طرح دارد، اول اینکه بین خلیفه اول و دوم در مفهوم کلاله اختلاف‌نظر وجود دارد، اولی می‌گوید: «کلاله من لاوالد و لا ولد له» درحالی‌که دومی بر آن است که: «کلاله من لا ولد له» و البته رأی دیگری هم دارد که آن توقف است (فخر رازی، 1420، ج 9: 221) اما کاملاً روشن است که نظر خلیفه دوم ناتمام است، چون باوجود فرزند که در طبقه اول قرار دارد، نوبت به ارث بران طبقه دوم (که برادران و خواهران باشد) نمی‌رسد و مطلب دوم اینکه دراین دو آیه، دو حکم متفاوت در مورد کلاله بیان‌شده است و این نشان از یک نوع تنافی بین آنهاست که البته با توجه به روایات اهل‌بیت عصمت و طهارت این تعارض رفع شدنی است، به این بیان که آیه 12 در مورد کلاله امی است و آیه 176 در مورد کلاله ابوینی یا ابی.

کلیدواژگان: ارث بران طبقه دوم، برادران و خواهران ابوینی و ابی، برادران و خواهران امی، سهم‌الارث، کلاله

مجله پژوهشهای فقهی؛ سال دوازدهم، شماره 2، تابستان 1395