نقدی بر صاحب جواهر پیرامون نحوه محاسبه فاضل دیه قاتلان قصاص شده در قتل عمد

نقدی بر صاحب جواهر پیرامون نحوه محاسبه فاضل دیه قاتلان قصاص شده در قتل عمد

نویسنده: امیر حمزه سالارزایی

چکیده

در مقاله پیش رو که از نوع توصیفی- تحلیلی است، برای نخستین بار بر دیدگاه مرحوم صاحب جواهر در نحوه تعلق فاضل دیه قاتلان با جنسیتهای مختلف (مذکر، خنثی و مؤنث) که یک شخص را عمداً به قتل می‌رسانند، مناقشه جدی و محاسباتی واردشده است. مدعای اساسی پژوهش این خواهد بود که نظر فقهی مذکور در زمینه اصل دیه قاتلان با جنسیتهای مختلف با فاضل دیه برگشتی در صورت قصاص چند نفر به قتل یک نفر، ناسازگار و ناهمخوان است. به نظر می‌رسد ایشان فاضل دیه قصاص شوندگان، با جنسیتهای مختلف (مذکر، خنثی و مؤنث) را که در یک قتل عمد شرکت داشته‌اند، دقیق محاسبه نکرده است. ازآنجاکه جواهرالکلام، مطابق اصل چهارم و اصل 167 قانون اساسی ایران، برای تنقیح موضوعات فقهی و حتی برخی احکام مرتبط با موضوعات فراوان، مورد مراجعه قضات و وکلای محترم دادگستری محسوب می‌شود، پرداختن دقیق به برخی قضایای کیفری آن به‌ویژه در امور محاسباتی، ضرورت دارد.

کلیدواژگان: فاضل دیه، قتل، قصاص، نسبت دیه، همدستی

پژوهشهای فقهی، دوره 12، شماره 3، پاییز 1395