شاید شما هم عنوان شرکت «تضامنی» را روی سردر مغازه‌های صرافی دیده‌ باشید، خوب است بدانید که این قالب برای آن دسته از فعالیتهای تجاری مفید است که صاحبان آن می‌خواهند اعتماد دیگران را به خود جلب کنند. به‌طورکلی در شرکت تضامنی حداقل ۲ دو نفر حضور دارند که این شرکت را تشکیل می‌دهند و پذیرفته‌اند که مسئولیت تضامنی داشته باشند؛ بنابراین درصورتی‌که دارایی شرکت برای تأدیه تمام قرضهای آن کافی نباشد، هریک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض شرکت می‌شود.
 شروع به کار
برای تشکیل این شرکت دو کار اصلی تنظیم شرکت‌نامه و ثبت آن در اداره ثبت شرکتها لازم است؛ اما خوب است بدانید که در کنار این دو مرحله مهم، باید به موضوعهای دیگری هم هنگام ثبت شرکت تضامنی توجه داشته باشید.

شرکتی با حداقل دو شریک
برای تشکیل شرکت تضامنی باید حداقل دو نفر پیش‌قدم شوند. شرکای این شرکت لازم است عاقل، بالغ و رشید باشند؛ اما تاجر بودن آنان لازم نیست. علاوه بر اشخاص حقیقی که من و شما هستیم، اشخاص حقوقی مثل شرکتهای دیگر هم می‌توانند به‌عنوان شریک یک شرکت تضامنی وارد میدان شوند.
 سرمایه نقدی در اولویت
سرمایه شرکت تضامنی هم می‌تواند وجه نقد و هم غیر نقد باشد؛ البته توصیه می‌شود که سرمایه نقدی باشد؛ زیرا در این صورت به مشکل کمتری برخورد خواهید کرد و با پرداخت سرمایه شرکت، کار تشکیل آن انجام می‌شود. اگر آورده‌ یکی از شرکا، غیر نقدی باشد این سرمایه باید تسلیم و معادل ریالی آن تعیین شود. کار تقویم آورده‌های غیر نقدی (مشخص کردن میزان نقدی آورده غیر نقدی) را خود شرکا بر عهده‌دارند و نتیجه را در شرکت‌نامه منعکس می‌کنند. پس از توافق بر تقویم، شرکا حق رجوع از آن را ندارند. تقویم تشریفات خاصی ندارد و از جانب هیچ مقام قضایی و اجرایی کنترل نمی‌شود البته اگر تقویم آورده غیر نقدی نادرست به‌عمل‌آمده باشد بعدها دردسرهایی ایجاد خواهد کرد.


در مقابل، سرمایه نقدی حتماً باید به‌وسیله پول پرداخت شود و پرداخت توسط سفته یا چک پرداخت تلقی نمی‌شود و اگر مدیران شرکت به‌جای وجه نقد، اسناد تجاری را قبول یا تسلیم کنند، کلاه‌بردار تلقی خواهند شد. برخلاف شرکتهای سهامی در شرکتهای تضامنی قانون‌گذار حداقل و حداکثری برای سرمایه شرکت تعیین نکرده است.

راه‌های تنظیم
اساسنامه در زمان تأسیس شرکت، توسط مؤسسان شرکت تنظیم می‌شود؛ البته تنظیم آن باوجود تصریح در مواد ۱۳۷ و ۲۰۰ قانون تجارت، الزامی به نظر نمی‌رسد. اساسنامه را می‌توان درواقع آیین‌نامه داخلی شرکت دانست که در آن روش اداره شرکت منعکس می‌شود.
 ثبت شرکت، گام اساسی
گام بعدی برای راه‌اندازی شرکت تضامنی ثبت آن است.

تهیه اساسنامه برای شرکت تضامنی لازم نیست؛ اما ثبت آن الزامی است و درصورتی‌که این شرکت به ثبت نرسد انحلال شرکت به درخواست دادستان و پرداخت جریمه توسط مدیران محقق خواهد شد.
یکی از موارد الزامی دیگر، انتشار خلاصه شرکت‌نامه دریکی از روزنامه‌های رسمی و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار به هزینه خود شرکت است و درصورتی‌که شرکت شعبه‌هایی در شهرستانها، هم‌زمان با تشکیل شرکت دایر کند، محل شعب مزبور در آگهیهای یادشده و در روزنامه‌های محلی نیز باید قید ‌شود.
در قانون تجارت در مورد طرز تنظیم شرکت‌نامه سکوت شده است، اما اداره ثبت شرکتها برای حل این مشکل و کمک به متقاضیان، نمونه‌هایی را به‌صورت چاپی تنظیم کرده است که مؤسسان شرکتها موظف‌اند برای ثبت شرکت نکاتی را که در آن قیدشده تعیین کنند.
 مندرجات شرکت‌نامه
درصورتی‌که قصد دارید شرکت‌نامه یک شرکت تضامنی را تهیه کنید به این موارد که حداقل موضوعاتی است که باید در این سند منعکس شود توجه داشته باشید:
۱- نام شرکت: منظور از نام شرکت، نامی است که شرکا برای شرکت انتخاب می‌کنند. در اسم شرکت تضامنی، باید حداقل نام یکی از شرکا ذکر شود و درصورتی‌که اسم شرکت دربرگیرنده اسامی تمام شرکا نباشد، باید بعد از اسم شرکت عباراتی از قبیل و شرکا یا و برادران نوشته شود. درصورتی‌که شریکی از شرکت خارج شود، نام او باید از شرکت حذف شود.


۲- نوع و موضوع شرکت: در عنوان شرکت تضامنی و قبل از نام شرکت عبارت شرکت تضامنی باید قید شود تا مشخص شود که شرکت از نوع تضامنی است. از موارد دیگری که باید در شرکت‌نامه قید شود، موضوع شرکت است. اهمیت ذکر موضوع به این دلیل است که شخص حقوقی تنها درباره موضوعاتی می‌تواند فعالیت کند که در شرکت‌نامه قیدشده باشد.

۳- مرکز اصلی شرکت: یکی از موضوعات دیگری که باید در شرکت‌نامه منعکس شود مرکز اصلی شرکت است. تعیین مرکز اصلی شرکت در شرکت‌نامه، برای تعیین اقامتگاه شرکت ضروری است. البته ممکن است فعالیت شرکت در نقاط مختلف پراکنده باشد؛ بنابراین همه مراکز اصلی شرکت باید قید شود؛ ولی درهرحال، شرکت تنها دارای یک اقامتگاه است.

۴- اسامی شرکا: شرکا در شرکت تضامنی دارای اهمیت ویژه و منحصربه‌فردی هستند. در شرکت‌نامه، نام همه این شریکان با ذکر خصوصیات هویتی باید قید شود تا به‌آسانی بتوان به آنان دسترسی پیدا کرد. در نمونه شرکت‌نامه که اداره ثبت شرکتها تهیه‌کرده، قیدشده است که باید نام شرکا، با قید مندرجات شناسنامه و محل سکونت، نوشته شود و معمولاً هویت صاحبان شناسنامه توسط همین اداره احراز می‌شود.


۵- ابتدای تشکیل شرکت و مدت آن: در شرکت‌نامه معمولاً ابتدای تشکیل شرکت یعنی روزی که شرکا با یکدیگر توافق می‌کنند که شرکت را تأسیس کنند، نوشته می‌شود. این تاریخ غیر از تاریخ ثبت شرکت است. (این قرارداد باید به‌صورت مکتوب باشد و به امضای تمام شرکا نیز برسد)
۶- سرمایه شرکت: سرمایه شرکت همان‌طور که گفتیم ممکن است وجه نقد یا غیر نقد باشد. شرکت تضامنی زمانی تشکیل می‌شود که تمام سرمایه نقدی تأدیه و آورده غیر نقدی تقویم و تسلیم‌شده باشد. برای ثبت شرکت تضامنی لازم است نوشته‌ای که به امضای مدیر یا مدیران شرکت رسیده و حاکی از پرداخت تمام آورده نقدی و تقویم و تسلیم آورده غیر نقدی باشد، به مرجع ثبت تسلیم شود.
در شرکت‌نامه باید میزان «سهم‌الشراکه» هریک از شرکا منعکس شود چون این میزان در روابط شرکا با یکدیگر ازلحاظ مسئولیت و تقسیم سود و زیان اهمیت زیادی دارد. البته میزان «سهم‌الشراکه» در شرکت تضامنی در برابر اشخاص ثالث و دیگران تأثیری ندارد و هر یک از شرکا در مقابل طلبکاران شرکت، برای تأدیه کلیه دیون آن مسئول هستند. این ویژگی منحصر به این نوع شرکت است و آن را تبدیل به یک قالب خاص و ویژه برای فعالیتهای تجاری می‌کند.
۷- مدیران: شریکان شرکت معمولاً یک نفر را به‌عنوان مدیر شرکت تعیین می‌کنند؛ البته لزومی ندارد حتماً به یک نفر ختم شود. مدیر شرکت تضامنی ممکن است از شرکای شرکت یا از افراد خارج از شرکت انتخاب شود.
علاوه بر مواردی که بیان کردیم شرکای شرکت می‌توانند هر شرط دیگری را که مخالف قانون نباشد، در شرکت‌نامه قید کنند؛ برای مثال می‌توانند شرط کنند که همه شرکا بر شرکت نظارت داشته باشند. در شرکتهای تضامنی سود و زیان به نسبت سهم‌الشراکه بین شرکا تقسیم می‌شود؛ ولی شرکای شرکت می‌توانند برای تقسیم سود راه‌های دیگری هم تعیین کنند.

علاوه بر این ممکن است در شرکت‌نامه موارد انحلال شرکت را نیز منعکس و برای آن تصمیم‌گیری کنند.
 ورشکستگی
بدترین اتفاقی که برای شرکای شرکت تضامنی ممکن است، بیفتد ورشکستگی شرکت است. با توجه به مسئولیتی که شرکا در این نوع شرکت دارند و از آن به مسئولیت تضامنی تعبیر می‌شود، ورشکستگی شرکت تضامنی می‌تواند دردسرهای زیادی داشته باشد. با ورشکستگی شرکت، مسئولیت شرکا از بین نمی‌رود و به قوت خود باقی است. منتهی طلبکاران شرکت ورشکسته مستقیماً با شرکا طرف نیستند، بلکه با مدیر تسویه در ارتباط هستند و این مدیر تسویه یا سازمان تسویه است که پس از ورشکستگی برای حفظ حقوق طلبکاران شرکت باید با شرکای تضامنی در ارتباط باشد و ترتیب پرداخت دیون شرکت یا طلبکاران را از دارایی شخصی شرکا بدهد.
بر این اساس، بااینکه شرکا مسئول پرداخت قروض شرکت ورشکسته هستند، چگونگی پرداخت به طلبکاران باید با نظر مدیر یا سازمان تسویه به عمل‌ آید. به‌عبارت‌دیگر باید گفت که طلبکاران شرکت تضامنی حق ندارند به شرکای شرکت مراجعه کنند، مگر پس از انحلال شرکت.

قانون تجارت در این خصوص می‌گوید: مادامی‌که شرکت تضامنی منحل نشده، مطالبه قروض آن باید از خود شرکت به عمل آید و پس از انحلال طلبکاران می‌توانند برای وصول مطالبات خود به هر یک از شرکا که بخواهند یا به تمام آ‌نها رجوع کنند…
البته باید به طلبکاران این خاطرجمعی را داد که نگران از بین رفتن طلب خود نباشند؛ چون شرکت تضامنی بهترین نوع شرکتی است که اشخاص می‌توانند با آن معامله کنند. این آرامش خاطر به این دلیل است که علاوه بر سرمایه شرکت چون شرکای شرکت به‌صورت تضامنی مسئول پرداخت دیون شرکت‌اند، ذمه همه آنان، مجتمعا و منفردا، در مقابل طلبکاران مشغول است و در برابر طلبکاران مسئول به‌حساب می‌آیند.


منبع: پایگاه آموزشی مهداد