فنون خنثی سازی
فنون خنثی سازی
احمدرضا ونکی-حقوقدان
قانون همسانسازی مفهومی است که توسط گرشام سایکس و دیوید متزا به عنوان بخشی از انتقادات به نظریات خرده فرهنگی انحراف مطرح شد .نظریات یادشده بیان میکنند که بزهکاری کاری به ویژه بزهکاری جوانان نتیجه عضویت در خرده فرهنگهای بزهکارانه است .
این خرده فرهنگ ها با تعهدی مشترک به هنجارها باورها و ارزش های متعارض که قوانین اجتماعی رایج را درباره رفتار ، درست و نادرست نموده و از اقدامات اعضای خود برای قانونشکنی حمایت میکنند یکپارچه شده است.
بنابراین سایکس و متزا استدلال میکنند که بزهکاران در واقع همانند دیگر شهروندان غیر بزهکار به هنجارها و باورهای اصلی جامعه پایبند هستند . رفتار مجرمانه از مشارکت در هنجارهای جایگزین ، بلکه از توانایی مرتکب آن برای تعلیق موقتی باورهایشان در هنگام ارتکاب جرم ناشی میشود .
این تعلیق به وسیله قانون همسانسازی به دست می آید که برای بی اثر کردن احساس گناه که به هنگام انجام کارهایی دارند که آنها میدانند که اشتباه است به کار می رود .
سایکس و متزا پنج مورد از این راهبردها را مشخص نموده اند :
۱ . انکار مسئولیت : بزهکاران گناه را با این توجیه که آنها مسئول عمل مورد پرسش نیستند منحرف میکند .
۲ . انکار زیان : بزهکاران میگویند زیان واقعی در نتیجه اقداماتشان روی نداده و بنابراین توجیه کننده آنهاست .
۳ . انکار بزهدیده : در اینجا بزهکاران تایید میکنند که بزه دیده آن ها تا حدودی سزاوار آنچه بوده که برایش روی داده و اینکه بزهدیدگان خودشان بزهدیدگی شان را به همراه آورده اند .
۴ . تقبیح سرزنش کنندگان : بزهکاران اتهام خلاف اخلاق بودن را به متهم کنند گان شان برمی گرداند و میگویند کسانی که آنها را نکوهش میکنند در واقع خودشان متهم به جرائم بزرگتری هستند .
۵ . ادعای وفاداری های بیشتر : بزهکاران هرگونه انگیزه شخصی یا خودخواهانه را برای اقدامات خود با این استدلال که آنها در واقع برای منافع دیگر کار کرده اند انکار مینمایند .
روی هم رفته این فنون برای بزهکاران ساز و کارهای مورد نیاز را برای رهایی دستکم موقتی خود از محدودیتهای هنجاری فراهم نموده و آنها را قادر به توجیه مشارکتشان در فعالیتهای مجرمانه می نمایند . فنون خنثی سازی در توجیه اقدامات بزهکاران همیشه کار ساز نمی باشد و به عوامل متعدد از جمله وضعیت جامعه از بعد اقتصادی و فرهنگی، وضعیت و اوضاع و احوال شخص بزهکار و خانواده ایشان و از این قبیل موارد وابسته است. به عنوان مثال ارتکاب قاچاق در وضعیتی که اقتصاد جامعه بیمار است و بیکاری افراد و خانوادهها را به چالش کشیده به راحتی قابل توجیه است . منبع: میرخلیلی ، سید محمود / حسانی جلال الدین ، جرم شناسی ، انتشارات بهنامی ، ۱۳۹۴ .