عدم مقبولیت حیله، در احکام اسلام

عدم مقبولیت حیله، در احکام اسلام

عنوان:حیله شرعی در نکاح

نویسندگان: الهه تفویضی، منصور امیرزاده جیرکلی، حسین صابری

چکیده

حیله‌های شرعی و غیرشرعی در بیشتر ابواب فقهی مورد استفاده قرار می‌گیرد و دامنه بسیار گسترده‌ای را دارا می‌باشد که به‌عنوان راه برون‌رفت از موانع قانونی و شرعی در زندگی فردی و اجتماعی مطرح می‌باشد. حیله در لغت به معنای «دگرگون شدن از یک حال به حال دیگر» و در اصطلاح «رسیدن به یک مطلوب شرعی و هدف مشروع، چه این‌که راه رسیدن به آن، امر حلالی باشد، یا راه مذکور خود غیر مشروع باشد»، معنا شده است. هدف از این مقاله، مصادیق حیله در مبحث نکاح که یکی از مهم‌ترین موضوعات فقهی است و بعد اجتماعی زندگی انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به بیان نمونه‌هایی از مصادیق حیله در باب نکاح بپردازد. روش تحقیق در این مقاله استقرایی- تحلیلی است. ابتدا منابع مورد نظر تهیه و پس از مطالعه و فیش‌برداری، داده‌ها و مطالب مورد نیاز جمع‌آوری و سپس با تجزیه‌وتحلیل یافته‌ها، دستاوردها و نتایجی حاصل شد. مهم‌ترین دستاوردهای این مقاله:

أ. فقیهان شیعه کلیت حیله شرعی را پذیرفته‌اند اما از آنجا که پیشینه روایی آن زیاد نیست می‌توان بیان نمود که حیله شرعی نمی‌تواند در فقه جایگاه مثبتی داشته باشد.

ب. برخی حیله‌های شرعی یا از محرمات الهی محسوب می‌شوند یا زمینه‌ساز ارتکاب حرام خواهند شد و مواردی مصداق تقلب نسبت به قانون هستند و یا حیله‌های شرعی سبب پایمال شدن حقی که در اسلام به رسمیت شناخته‌شده می‌گردند، می‌توان گفت کاربرد حیله شرعی در احکام اسلامی جایگاهی ندارد و قابل دفاع نخواهد بود.

کلیدواژگان: نکاح، مشروع، نامشروع، حیله، حیله شرعی

فصلنامه مطالعات علوم اجتماعی، شماره 4، زمستان 1395