شناسایی 54 محله پرآسیب در تهران

جایگاه شورایاریها درهویت‌سازی

شناسایی 54 محله پرآسیب در تهران

درحالی‌که شورایاران با انتخاب هیئت‌رئیسه در 354 محله تهران، وارد دومین سال از چهارمین دوره فعالیت خود شدند، رئیس ستاد هماهنگی شورایاریهای تهران درباره اولویتهای این نهاد اجتماعی سخن گفت.

پس از گذشت یک سال از آغاز فعالیت دور جدید شورایاران، این نهاد تأثیرگذار اجتماعی در روزهای پایانی مردادماه با انتخاب هیئت‌رئیسه شورایاریهای 354 محله تهران، وارد دومین سال از چهارمین دوره فعالیت خود شد؛ محل برگزاری این انتخابات باغ‌موزه دفاع مقدس بود و با حضور اعضای شورای شهر تهران در چهار روز برگزار شد.

مرتضی طلایی نائب رئیس شورای اسلامی شهر تهران و رئیس ستاد هماهنگی شورایاریهای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره ظرفیتهای شورایاری در ارتقاء فرهنگ بومی و دینی صحبت کرد که در ادامه می‌خوانید.

وی با اشاره به میزان ارتباط شورایاریها و شورای شهر و اینکه چقدر از اهداف مشترک این دو نهاد محقق شده، گفت: خوشبختانه در دوره چهارم شورای شهر، این نهاد نسبت به شورایاریها حساس شده است. در دوره‌های قبل صرفاً یک ستاد وجود داشت که یک رئیس کارها را انجام می‌داد و شورای شهر درزمینهٔ شورایاریها ورود خاصی نداشت، اما در شورای چهارم با تأکید بر اهمیت شورایاریها و نگاه مناسب اعضای شورای شهر این ورود پررنگ شده است. امروز کوچک‌ترین حرکت شورایاریها رصد می‌شود و شورای شهر و جامعه نسبت به این موضوع حساس شده است. حالا ما باید مسیر حرکت را به سمتی ببریم که این حساسیت را به سمت خروجی هدایت کنیم.

مرتضی طلایی در پاسخ به این سؤال که شورای شهر چقدر از ظرفیت شورایاریها استفاده می‌کند و آیا شما از روند موجود راضی هستید؟ توضیح داد: اعتقادم این است که اگر برآیند انتخابات شوراهای محلی به‌گونه‌ای باشد که زمینه حضور نخبگان و سرمایه‌های محلی فراهم شود، اگر طراحی آن به‌گونه‌ای باشد که زمینه ورود همه نهادها را فراهم کند و از همه اقشار و بخشها مانند مسجد و بسیج و پایگاههای مختلف اجتماعی نمایندگانی حضورداشته باشند، این مهم می‌تواند پایه و شاکله شکل‌دهی شوراهای بالادست باشد. بعد با همین ساختار و سازمان شورای منطقه و شورای شهر تشکیل شود. اگر این اتفاق بیفتد شورای شهر توجهش به شورای محله بیشتر و بیشتر خواهد بود، چون خودش برآمده از شورای محله است.

نائب رئیس شورای اسلامی شهر تهران تأکید کرد: این راهکار اساسی است؛ اما در حال حاضر این ساختار را نداریم، به همین دلیل تصمیم ما این است که از همه ظرفیتها برای توجه افکار عمومی، شورای شهر، شهرداریها، دولتمردان و مجلس شورای اسلامی به شورایاریها بهره ببریم و از هر بهانه که دست می‌دهد برای توجه دادن بخشهای مختلف به این نهاد استفاده کنیم. امروز فاصله انتظار ما از شورای شهر برای توجه به شورایاریها و انتظار از شهرداری صادقانه خیلی زیاد است اما روند، روند رو به جلویی است.

  ظرفیت بالای شورایاریها برای رفتارسازی اجتماعی

رئیس ستاد هماهنگی شورایاریهای شهر تهران با اشاره به انتظارات از شورایاریها و پتانسیل این نهاد مردمی گفت: یک انتظار ما از مدیریت شهری رفتارسازی است و به نظر می‌رسد همان‌طور که اشاره شد، می‌توان از شورایاریها برای برآوردن این مهم نهایت بهره را برد. خانواده محور بودن برنامه‌های شورایارها بر همین اساس طراحی‌شده و آنها بیشترین ظرفیت را برای تحقق رفتارسازی اجتماعی رادارند؛ اگر اینها از محله‌ها شروع شود، ما حتی درزمینهٔ مقابله با آسیبهای اجتماعی هم بسیار موفق خواهیم بود.

وی اضافه کرد: ما دریکی دو سال اخیر چندین تفاهم‌نامه با آموزش‌وپرورش، قوه قضائیه، نیروی انتظامی، سازمان تبلیغات و… و موافقت‌نامه‌هایی را مبادله کردیم، در شهرداری با بازیافت پسماند، زیباسازی و میدانهای میوه و تره‌بار مذاکره کردیم، برای اینکه بخش رفتارسازی را که آموزش مردم است به شورای محلات منتقل کنیم.

نائب رئیس شورای اسلامی شهر تهران بابیان اینکه باید از ظرفیت مساجد و پایگاههای مذهبی برای رفتارسازی نهایت استفاده صورت گیرد، توضیح داد: اگر دنبال این هستیم که رفتارسازی را در جامعه به نتیجه برسانیم لازمه‌اش این است که نیروهای محلی را با محوریت مساجد و بسیج و سایر نهادهای محلی فعال کنیم و به آنها بگوییم که چه کنند؛ یعنی نظام جامع آموزش داشته باشند، هدف‌گذاری داشته باشند و گام‌به‌گام با اقتضائات محلی و متناسب با یک نگاه یکپارچه حرکت کنند.

طلایی تأکید کرد: ما باید به اقتضائات محلی مانند آداب، سنن، قومیتها، به زبانها و گویشهای محلی و محله‌ای توجه کنیم و محل را با یک نظام آموزشی برای رفتارسازی پیش ببریم و محله دیگر را با نظام آموزشی دیگر، اما درنهایت باید همه اینها سرانجام به‌نظام مشترک آموزشی دست پیدا کند.

این عضو شورای اسلامی شهر تهران افزود: من معتقدم ظرفیتی که در شورایاریها داریم بستر خوبی است برای اینکه این امکان را فراهم کنیم که کار رفتارسازی، آموزش شهروندان را به شوراهای محلی واگذار کنیم.

  شورایاریها بهترین گزارشگران آسیبهای اجتماعی محله‌ها هستند

مرتضی طلایی در پاسخ به این سؤال که بر اساس برخی گزارشها اشاره‌شده 5 درصد مردم شورایارها را می‌شناسند که آمار بسیار ناچیزی است؛ برای برون‌رفت از این امر و تحقق خواسته‌هایی که به آن اشاره کردید، چه باید کرد؟ گفت: این نظرسنجی مربوط به سال 91 است که دانشگاه تهران برگزار کرد. ما در همین مسیری که عرض کردم برای استفاده از ظرفیتها حرکت کردیم و در نظرسنجی جدید در سال 94 که بار دیگر دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران انجام داد این عدد به بالای 20 درصد رسید و میزان مراجعات از 3 درصد به 13 درصد رسیده است.

رئیس ستاد هماهنگی شورایاریهای شهر تهران در ادامه گفت: روند حرکتی ما خوشبختانه در دوره چهارم مثبت بوده است. اوضاع به‌گونه‌ای بود که ما حتی در برگزاری انتخابات هم دچار مشکل شدیم، اما چون به‌سرعت جلو رفتیم و پا پس نکشیدیم دولت و مجلس برای برگزاری انتخابات موافقت کردند. درواقع ما این مخالفت و مقاومت را به فرصت تبدیل کردیم و برای اولین بار به‌صورت پررنگ بحث شورایاران در سطح ملی دیده‌شده است. درعین‌حال آنجاها که شوراهای محلی خوب کارکردند و با مردم همکاری داشتند، این عدد بالاتر رفته است و میزان مشارکت مردم و همراهی آنها رشد چشمگیری داشته است.

طلایی اضافه کرد: هدف‌گذاری ما برای شورای شهر سقف 50 درصد است که نصف مردم با این نهاد و فعالیتهای آنها آشنایی داشته باشند.

نائب رئیس شورای اسلامی شهر تهران در پاسخ به این سؤال که مراجعه شما به شورایاریهای محلات بر اساس معضلات و مشکلات است یا برنامه زمانی مشخص، پاسخ داد: ما یک جدولی را برای سرکشی به محلات برای اعضای داوطلب شورای اسلامی شهر تهران تعیین کردیم و برنامه ما این است که در سال 95 حداقل هر محله دو بار توسط اعضای شورای شهر مورد بازدید قرار بگیرد.

  شناسایی 54 محله پرآسیب

طلایی تأکید کرد: ضمن اینکه کارشناسان شورا هم به محلات مراجعه مستمر دارند. همچنین محلاتی که آسیبهای جدی دارند در اولویت هستند. ما 54 محله را در سطح تهران شناسایی کردیم که عقب‌ماندگی‌شان در مقایسه با دیگر محلات خیلی بیشتر است. ما با شهرداری هماهنگ کردیم که در یک طرح ضربتی این عقب‌ماندگیها را جبران کند. عقب‌ماندگی در حوزه سرانه‌های مختلف مانند فضای مذهبی، تفریحی، فضای سبز و…

این عضو شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به نحوه مواجهه شورایارها با آسیبهای اجتماعی گفت: ما دراین زمینه به آنها آموزشهای لازم را دادیم که مثلاً بحثهای تقویت بنیانهای مذهبی، طلاق، اختلافات خانوادگی و اعتیاد را در محلات جدی بگیرند. اکنون یکسری از محلات کانونهای «ان ای» را درزمینهٔ مقابله با اعتیاد هماهنگ کردند، آموزش برای نیفتادن در دام اعتیاد و… یا تأکید شده که مسائل خانوادگی را از طریق مشاوره گسترش دهند.

نائب رئیس شورای اسلامی شهر تهران افزود: پس یک بخش از فعالیت شورایاریها حوزه ارتقاء فرهنگ عمومی، مذهبی، انقلابی و مناسبتی است و از سوی دیگر دنبال این هستند که سد دفاعی در برابر آسیبهای اجتماعی در محله‌ها ایجاد کنند. ازنظر ما میزان موفقت یک شورایاری در محله، کاهش این آسیبها در آن محله است. شورایاران نیازمند یک نظام جامع آموزش هستند. باید پشتیبانیهای لازم برای آنها صورت گیرد. دراین صورت ظرفیت فعال‌تر شدن خواهند داشت. این نهاد مردمی ظرفیت مدیریت بر مسائل محلی را به‌طور کامل در کنار دیگر نهادهای محلی دارد و در صورت تقویت روابطش با پایگاههای مذهبی بسیار اثربخش خواهد شد.

  مسجد باید در محلات در قله باشد

مرتضی طلایی در ادامه گفت: باید کمک کنیم نهاد مردمی شورایاری هم قانون‌مند شود، هم ریل‌گذاریهایش درست شود، هم به خودباوری برسد و هم با سیستمهای نظارتی از آسیب‌پذیریهایش کاسته شود. دراین صورت بهترین مدلی است که در سراسر کشور می‌تواند باعث مدیریت محلی شود. در حال حاضر تعامل بین مسجد و هیئت و بسیج و کانونهای فرهنگی با چالشهایی روبه‌روست و شورایاری می‌تواند با ظرفیتها و تعاریفی که دارد، حلقه وصل باشد.

وی افزود: ما مدیریت یکپارچه را طراحی کردیم تا از اختلافات و موازی کاری جلوگیری شود اما یک عزم جدی برای دستگاههای بالادستی نیاز داریم. ما باید همه اینها را جانمایی کنیم. نگاه ما این است که همه‌چیز باید از مسجد بیرون بیاید و مسجد منبع ما باشد. هیچ نهادی نباید اقدامی موازی یا تداخل با مسجد انجام دهد و داشته باشد، همه باید در امتداد کار مسجد کار کنند. اینجاست که همه‌چیز معنا پیدا می‌کنند.

نائب رئیس شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: دراین صورت انسجام محلی شکل می‌گیرد و تأکیددارم که مسجد در محلات باید در قله باشد. کار وقتی شکل گرفت دیگر می‌شود مشکلات را محلی رفع کرد.

طلایی ادامه داد: آسیبهای اجتماعی در محلات ما بزرگ‌ترین چالش هستند؛ کودکان خیابانی، تکدی گری، طلاق، اعتیاد. برای اینکه این آسیبها نیاید در سطح شهر، باید از مدیریت محلی و نگاه محلی استفاده شود. دوم برای ارتقاء برنامه‌های فرهنگی و مذهبی نیاز به توجه به خانواده و خانواده محوری است. باید تفکر خانواده محوری را مدنظر قرار دهیم. مسجد خانواده محور، هیئت خانواده محور و… تصور کنید هیئت مذهبی می‌خواهد مراسم برگزار کند، فضا به‌گونه‌ای شود که خانوادگی به هیئت برویم. دراین صورت این هیئت کارکرد مطلوبی را برای پاسخ به نیازهای امروز خواهد داشت.

  تأکید شورایاریها بر سه حوزه هویتی

رئیس ستاد هماهنگی شورایاریهای شهر تهران در ادامه گفت: ما اولویت در جهت‌گیریهای شورایاریها و اهتمام به مسائل گوناگون را مشخص کردیم، یعنی رسالت شورایاریها را تعریف کرده‌ایم که این تعریف سه حوزه اصلی را در برمی‌گیرد؛ اهتمام به هویت دینی، هویت ملی و هویت محله‌ای.

طلایی افزود: سپس برای هرکدام یک برنامه طراحی کردیم که کارها بر اساس آن برنامه و جدول پیش برود. به‌طور مثال اینکه شورایار برای هویت دینی و ملی چه‌کارهایی را باید انجام دهد. در وهله دوم نظام خانوادگی و آموزش را اولویت قراردادیم و به‌طور مصداقی گفتیم در یادواره شهدا فعال شوند و با تعاملاتی که دارند برنامه‌های محلی برگزار کنند. اکنون شورایاران برای تشییع و تدفین شهدای گمنام در بوستانهای محل فعال هستند. در فعالیتهای ماه محرم، رمضان، اعتکافها و… شورایاریها حضور جدی و مستقیم دارند. درواقع یک بسته از برنامه‌های مختلفی که در راستای اقتضائات محلی انجام می‌شود، طراحی‌شده و در اختیار شورایارها قرارگرفته است.

این عضو شورای اسلامی شهر تهران تأکید کرد: البته همه اینها نسبی است و هرکجا که شهرداری ورود جدی‌تری داشته و معاونتهای اجتماعی بیشتر حضور دارند و خود اعضای شورایاریها هم ورود با برنامه، متمرکز و بیشتری داشته‌اند و هماهنگی بیشتری با مردم صورت گرفته، نتیجه کار بهتر بوده است.

طلایی بابیان این مطلب که بااین‌حال من آینده شورایاریها را به فضل الهی مناسب می‌دانم، گفت: معتقدم اگر همدلی بین همه مجموعه‌ها صورت گیرد، شاهد تقویت هویتهای محلی، ملی و مذهبی در میان شهروندان سراسر کشور خواهیم بود. مهم ورود جدی همه دستگاهها، هماهنگیهای قطعی و حرکت بر اساس یک برنامه زمانی و کارشناسانه است. منبع: مهر