زورگیری از مشتریان بانکهای تهران به روش زاغزنی
زورگیری از مشتریان بانکهای تهران به روش زاغزنی
زورگیری از مشتریان بانکهای تهران به روش زاغزنی
از شهریورماه سال گذشته بود که دستگیری چند زورگیر سریالی از مشتریان بانکهای تهران در دستور کار مأموران پایگاه پنجم آگاهی قرار گرفت.
تحقیقات برای دستگیری متهمان در حالی ادامه داشت که سرانجام پس از یک سری عملیات پیچیده و هماهنگ پلیسی تنها در یک روز، تمامی متهمان این پرونده دستگیر و با صدور دستور قضایی در اختیار مأموران پایگاه پنجم آگاهی قرار گرفتند.
سال گذشته بود که گزارش یک فقره زورگیری در محدوده خانی‌آباد نو به مأموران انتظامی اطلاع داده شد. مالباخته که مردی میان‌سال بود زمانی که در برابر افسر پرونده قرار گرفت گفت: پس از نقد کردن چکی که مربوط به کارگاهم بود از بانک پارسیان خارج شدم. محل کارگاه من در پاسگاه نعمت‌آباد است. سوار ماشین بودم و همین‌که جلوی کارگاه پارک کردم تا پیاده شوم چهار نفر با قمه و انواع سلاح سرد به سمت من آمدند. این افراد درحالی‌که سوار بر دو دستگاه موتورسیکلت هوندا بودند تمام وسایل و کیفم را گرفتند و بعدازآن از محل دور شدند. بسیار ترسیده بودم و هرچه مقاومت هم کردم فایده‌ای نداشت.
رسیدگی به این موضوع ادامه داشت تا اینکه مشخص شد این زورگیریها سریالی هستند. زورگیران که چهار نفر سوار بر موتورسیکلتی بودند با علم به اینکه همراه طعمه پول است به مالباخته نزدیک شده و با چاقو و قمه اموال را از دست فرد شناسایی‌شده درمی‌آوردند.
همچنین تحقیقات بیشتر دراین زمینه نشان می‌داد که زورگیران در برابر هر فردی بنا بر وسیله نقلیه‌اش رفتار متفاوتی نشان می‌دهند. برای مثال اگر فرد پیاده بود او را تعقیب کرده و در زمان مناسب و بسته به خلوتی محل به مالباخته حمله‌ور شده و اموال را می‌گرفتند اما اگر فرد موردنظر سوار بر ماشین بود او را دنبال می‌کردند و در فرصتی مناسب در میانه خیابان و اتوبان با ماشین تصادف کرده و یا به‌بهانه ای با راننده اتومبیل که پول در کیفش بود درگیری لفظی پیدا می‌کردند و سرنشینان موتورسیکلتی دعوا را گرم می‌کرد و موتورسیکلت‌سواران دیگر اموال را از ماشین برداشته و متواری می‌شد.
در مواردی هم که وسیله نقلیه فرد موتور بود با او درگیری لفظی بر سر ناموس را بهانه می‌کردند و از فرصت استفاده کرده و با تهدید قمه و چاقو اموال فرد را می‌ربودند. به‌زودی به کارآگاهان پایگاه پنجم ثابت شد این باند به‌وسیله یک نفر زاغ زن که خود را در سرقتها مستتر کرده بود صورت می‌گیرد. دراین مرحله مأموران سریعاً به سراغ دوربینهای مداربسته رفتند و با بررسی فیلمهای ضبط‌شده مطمئن شدند که یک نفر زاغ زن در همه موارد مالباخته را زیر نظر گرفته است. بعدازاین مأموران به بررسی سوابق در آلبوم اداره آگاهی می‌پردازند و این زاغ زن را که فردی با هویت منصور بود شناسایی می‌کنند. اگرچه منصور از مجرمین سابقه‌دار درزمینه زورگیری بود اما مکان مشخصی نداشت و موتورسواران هنوز شناسایی نشده بودند.
بررسیهای بیشتری انجام گرفت و به‌زودی با بررسی تماسهای ردوبدل شده بین منصور و دوستانش مشخص شد همدستان منصور هشت نفر از بچه‌محلهایش هستند که بعضی سابقه‌های شرارت و سرقت را در محله دارند. درنهایت با انجام یک سری عملیات پیچیده دیگر و درست هم‌زمان با برگزاری طرح دستگیری کیف‌قاپان تهرانی تمامی متهمان این پرونده به همراه رئیس باند که زاغ زن گروه نیز بود، دستگیر شدند.
سرقت از مشتریان بانکهای تهران به روش زاغزنی
سرهنگ کارآگاه احمد نجفی، رئیس پایگاه پنجم پلیس آگاهی تهران بزرگ با اعلام این خبر گفت: با توجه به اعتراف صریح متهمین به دهها فقره سرقت زورگیری در شمال غرب تهران و همچنین شناسایی چند تن از مالباختگان، همچنان تحقیقات درزمینه این پرونده ادامه دارد. مالباختگانی که از تابستان گذشته تا ابتدای مهر به این صورت مورد زورگیری قرارگرفته‌اند می‌توانند با مراجعه به پایگاه پنجم پلیس آگاهی متهمان را شناسایی کنند. منبع: میزان
علل زورگیری
یکی از جرایم ویژه شهری که در دهه اخیر روند صعودی پیداکرده است جرم زورگیری است؛ از نگاه آسیب‌شناسی اجتماعی زورگیری یعنی اقدام علیه امنیت اجتماعی افراد و سرقت اموال آنان با توسل به خشونت و سلاح سرد یا گرم که در پاره‌ای از اوقات باعث ایجاد زیانهای جانی و حتی مرگ می‌شود. زورگیری درواقع نوعی تهاجم عملی و آشکار به نظم اجتماعی است. تفاوت زورگیری با سرقت این است که سرقت در خفاء صورت می‌گیرد ولی زورگیری در میدان عمل و آشکار و با خشونت همراه است.
در کالبدشکافی زورگیری توجه به چند نکته ضروری است:
1 – طیف سنی زورگیران معمولاً بین 16 تا 27 سال است که 85 درصد از آنها معتاد به مواد مخدر به‌ویژه مواد روان‌گردان هستند و اغلب زورگیران برای اجرای هدفهای خود از چاقو، کارد، پنجه‌بوکس و یا اسلحه گرم استفاده می‌کنند.
2- هشتادوچهار درصد از زورگیران مرد هستند که به‌عنوان ترک‌نشین و دستیار سارقین نقش خود را اجرا می‌کنند.
3 – انواع شکلهای زورگیری عبارت است از زورگیری یا خفت گیری در کوچه‌ها و خیابانها، سرقت در غالب مسافرکشی، دزدی با استفاده از مواد غذایی بی‌هوش کننده، دزدی طلاهای کودکان، سرقت در لباس مأمورین مبارزه با مواد مخدر یا سایر شکل مأمورها، سرقت از اماکن خصوصی و ورود به آنها به‌عنوان مأمور آب، برق یا گاز و امثال اینها.
4 – علل رفتاری زورگیری از نگاه جامعه‌شناسی عبارت‌اند از عوامل اقتصادی مانند بیکاری، فقر و اعتیاد و عوامل فرهنگی مانند پایین بودن اخلاق اجتماعی، کمرنگ شدن ارزشهای دینی، ضعف تربیت خانوادگی که براین اساس معمولاً 95 درصد از زورگیران فاقد تحصیلات بالاتر از دیپلم هستند و اکثریت آنها ترک تحصیل‌کرده و یا تحصیلات را رها کرده‌اند.
لازم به توجه است که علی‌رغم کشفیات نیروی انتظامی زورگیری روند صعودی پیداکرده است.
علت اصلی روانی در زورگیری اعتیاد به مواد مخدر مخصوصاً مواد روان‌گردان صنعتی به‌ویژه شیشه است چراکه استفاده از این ماده باعث نوعی سلب اراده و کاهش شعور در افراد می‌شود که عاقبت کار خود را ارزیابی نمی‌کنند.
از نگاه رفتاری زورگیران دارای رفتارهای سادیسمی بوده که از آزار دیگران توأم با خشونت و ضرب‌وجرح لذت می‌برند.
علل محیطی زورگیری: معمولاً خلوت بودن خیابانها یا کوچه‌ها، کم بودن حضور پلیس در این‌گونه معابر و تاریک بودن آنها از علل اصلی محیطی در زورگیری است. علت اصلی روانی در زورگیری اعتیاد به مواد مخدر مخصوصاً مواد روان‌گردان صنعتی به‌ویژه شیشه است چراکه استفاده از این ماده باعث نوعی سلب اراده و کاهش شعور در افراد می‌شود که عاقبت کار خود را ارزیابی نمی‌کنند. در 40 درصد زورگیریها مجرمین اقدام به شروع آزار جنسی کرده و در 15 درصد موارد موفق به تجاوز و آزار جنسی می‌گردند.
همچنان که گفته شد، حلقه اجرایی زورگیری عبارت‌اند از یک زاغ زن که این افراد وظیفه شناسایی سوژه را بر عهده داشته در مقابل بانکها، طلافروشیها و یا کوچه‌ها و خیابانهای خلوت افراد را شناسایی کرده و با تلفن همراه به همکاران خود اطلاع می‌دهند.
خفت گیر که معمولاً یک یا دو نفر از اعضای گروه که همه او را به این نام می‌شناسند به سمت طعمه می‌آیند و با سلاح سرد یا موارد دیگر او را تحت‌فشار قرار می‌دهند.
قاپ زن نیز فرد دیگری است که وظیفه قاپیدن را دارد و هنگام خفت گیری خود را به صحنه رسانیده و داروندار فرد را غارت می‌کند.
در کنار هر گروه زورگیری یک موتورسوار حاضر است که در اصطلاح شغل زورگیری به آن «در رو» می‌گویند یعنی عامل فرار فرد زورگیر با موتور که درصحنه حاضرشده و همکار خود را همراه با پول و طلا از صحنه فراری می‌دهد.
فرد دیگر سیاه باز است که معمولاً در این‌گونه جرائم دو یا چهار نفر به‌عنوان سیاه باز به کنار طعمه می‌آیند و با بازی کردن نقش در غالب دلسوزی در ظاهر به فرد کمک می‌کنند و با دادوفریاد درخواست پلیس می‌نمایند اما درواقع به فرار دوستان خود کمک کرده و اجازه فعالیت به قربانی نمی‌دهند. طبق آمار موجود شمال غرب و شمال تهران بیشترین زورگیریها رادارند چراکه دراین نقاط به علت خلوت بعضی از این مناطق این جرم اتفاق می‌افتد. برای زورگیران جنسیت قربانی خیلی مهم نیست اما در حال حاضر زنان بیشترین آمار قربانیان را دارا می‌باشند و متأسفانه مقاومت قربانیان در پاره‌ای از موارد به جراحات سنگین و حتی مرگ آنان منجر می‌شود.
این پدیده نا به هنجار و خشن فیزیکی در بسیاری از موارد تبدیل به زورگیری یقه‌سفیدان گردیده یعنی رشوه‌گیری و غارت بیت‌المال به شکلهایی که در ماههای اخیر شاهد آن بودیم.
بسیاری از افراد اظهار می‌دارند که زورگیران یقه‌سفید مرتکب جرائم سنگین‌تری می‌شوند که باید مجازات آنها سنگین‌تر باشد چراکه این‌گونه بزه‌کاران باعث افزایش شکاف اجتماعی و فاصله طبقاتی می‌شوند که عامل اصلی ازنظر رفتاری است. بیکاری، اعتیاد و افزایش خشونت در جامعه زمینه‌های رفتاری تشدید این بزه‌کاری است.اما ازنظر روان‌شناختی نیز سرخوردگیهای اجتماعی، ناکامیها، احساس تبعیضها عامل ایجادکننده روانی در زورگیری است و 79 درصد از زورگیران دارای سابقه بزه‌کاری می‌باشند که هسته‌های اصلی باند خود را در زندانها تشکیل داده‌اند.
راهکار حل این معضل چیست؟
در هر جامعه‌ای مجرم وجود دارد و نمی‌توان وضعیتی را تصور نمود که در آن هیچ‌گونه مجرمی وجود نداشته باشد؛ اما باید سعی نمود جامعه‌ای داشت که روزبه‌روز ناهنجاری و کج‌رفتاری در آن کاهش یابد. باید جلو توسعه زورگیری را گرفت و این امر با دو متغیر محقق می‌گردد:
1- تقویت نظام ارزشی و هنجاری ایرانی به‌وسیله خانواده‌ها و رسانه‌ها و حکومت.
2- مجازات سنگین قضایی برای مبارزه عینی با زورگیری. عامل اول راه‌حلی درازمدت و کارکردی است و عامل دوم مکمل عینی عامل اول است. تصویب قوانین، تشدید مجازات زورگیران، بالا بردن سطح آموزش اجتماعی از عوامل پیشگیری‌کننده بوده و شهروندان با رعایت راهنماییهای پلیسی می‌توانند به کاهش زورگیری کمک کنند. اگر زورگیری گسترش یابد به‌تدریج ساختارشکنیهایی جدیدتر نیز پیدا می‌شود که دیگر جرمها نیز گسترش می‌یابند. اگرچه فقر اقتصادی نیز می‌تواند متغیری برای زورگیری باشد اما عموماً زورگیری به دلیل راحتی و کم‌هزینه بودن انجام می‌شود؛ یعنی مجرم مجازاتی سنگین برای خود پیش‌بینی نمی‌کند
اگر زورگیری گسترش یابد به‌تدریج ساختارشکنیهایی جدیدتر نیز پیدا می‌شود که دیگر جرمها نیز گسترش می‌یابند. اگرچه فقر اقتصادی نیز می‌تواند متغیری برای زورگیری باشد اما عموماً زورگیری به دلیل راحتی و کم‌هزینه بودن انجام می‌شود؛ یعنی مجرم مجازاتی سنگین برای خود پیش‌بینی نمی‌کند. حل شدن یک بحران یا یک مسئله اجتماعی به معنی از بین رفتن مطلق آن نیست بلکه به معنی کاهش آن در حد طبیعی متناسب با ویژگیهای جمعیتی جامعه مدنظر است. باید جرم را به‌صورت عملی با هزینه‌های سنگین اجتماعی و قضایی تعریف نمود تا فرد مجرم بین سود و زیان یکی را انتخاب نماید. اگر مجرم احساس کند که پاداش جرم برایش بیشتر از هزینه جرم خواهد بود به انجام آن اقدام می‌کند. در حالت برعکس این موضوع مجرم از انجام آن صرف‌نظر خواهد کرد. در پایان باید بگویم تقویت نظام ارزشی و هنجاری و فرهنگی ایرانی اسلامی با برنامه‌ریزی عملی و همت همگان بهترین راه‌حل درازمدت برای کاهش ناهنجاریهای اجتماعی است.
فرآوری: نسرین صفری
منبع: تبیان