قدیمی‌ترین ثبت بین‌المللی، علامت مشهور برای ساعتهای سوئیسی با مارک LONGINES میباشدکه حدود ۱۸۹۳ به ثبت رسیده است و هنوز نیز معتبر است.

در این نوشته برآنیم به خواندگان راهی روشن برای ثبت علامت تجاری بین المللی ارائه دهیم.
 فرآیند ثبت بین‌المللی:
در ابتدا لازم است متقاضی ثبت مزبور با روند ثبت بین‌المللی علائم تجارتی از طریق سیستم مادرید آشنا گردد.

بدین ترتیب که اداره مالکیت صنعتی پس از دریافت اظهارنامه بین‌المللی و تأیید ثبت علامت مورد نظر در ایران، آن را برای دفتر بین‌المللی سازمان جهانی مالکیت فکری در ژنو ارسال خواهد کرد.


متقاضی ثبت بین‌المللی علامت تجاری علاوه بر تکمیل اظهارنامه بین‌المللی باید مبلغ مقطوعی را به فرانک سوئیس (۶۵۳ فرانک برای علائم سیاه‌وسفید و ۹۰۳ فرانک سوئیس جهت علائم رنگی) برای این ثبت به دفتر بین‌المللی بپردازد و همین‌طور مبلغ دیگری را برای ثبت علامت در هریک از کشورها و نیز کالا و خدمات مازاد برسه طبقه (هریک ۷۳ فرانک) به شماره حسابهای مربوطه که در انتهای اظهارنامه‌ها درج شده است، واریز نماید.
امتیاز این سیستم این است که متقاضی با ثبت یا تسلیم یک فرم اظهارنامه بین‌المللی به (زبان انگلیسی یا فرانسه) می‌تواند در صورت تمایل در ۷۳ کشور طرف قرارداد یا تعدادی از آنها بسته به انتخاب خود حمایت از علامت تجاری خود را درخواست و کسب نماید. این دفتر نیز به نوبه خود پس از ثبت علامت در دفتر ثبت بین‌المللی پس از انجام بررسیهای مقتضی آن را برای ادارات مالکیت صنعتی کشورهای موردنظر تعیین شده در اظهارنامه ثبت بین‌المللی که حمایت از علامت تجاری در آن کشورها درخواست شده است، خواهد فرستاد.
لازم به ذکر است که هریک از کشورهای مزبور علامت مورد نظر را بر اساس مقررات ماهوی خود بررسی کرده و از این اختیار برخوردارند که چنانچه حمایت از علامت مزبور را مغایر با مقررات ملی خود تشخیص دهند، آن را رد نمایند درغیراینصورت علامت مزبور در آن کشور برای مدت ۲۰ سال (۱۰ سال حمایت اولیه و در صورت تجدید علامت برای ۱۰ سال آتی) قابل حمایت خواهد بود.
اولین اقدام جهت حمایت از علامت تجارتی و برخورداری از حقوق مرتبط با آن ثبت علامت در بعد داخلی و ملی طبق کنوانسیون پاریس می‌باشد. با نگرشی بر تاریخچه این کنوانسیون در خصوص حمایت از مالکیت صنعتی در می‌یابیم که به منظور حمایت از علائم تجارتی در سطح بین‌المللی به‌موجب کنوانسیون مزبور صاحب علامت (شخص حقیقی یا حقوقی) می‌بایست به‌طور جداگانه تعدادی تقاضانامه را در ادارات کشورهای مختلف عضو به زبانهای گوناگون با پرداخت هزینه‌های متفاوت و صرف زمان طولانی، تودیع نماید. به همین منظور جهت تسهیل روند ثبت بین‌المللی و تحصیل حقوق ناشی از آن تعدادی از کشورهای عضو کنوانسیون پاریس اتحادیه بین‌المللی را جهت حمایت از مالکیت صنعتی در راستای کنوانسیون مزبور تشکیل داده و در آن سیستم مادرید را به‌عنوان دستورالعمل ثبت بین‌المللی علائم تجارتی تصویب نمودند.

این سیستم شامل دو معاهده: موافقتنامه مادرید مورخ ۱۸۹۱ و پروتکل مرتبط با آن مصوب ۱۹۸۹ می‌باشد.
 به‌موجب سیستم مادرید، علامت با توجه به قوانین داخلی هر کشور موردبررسی قرار می‌گیرد و سپس وارد طریق بین‌المللی خود می‌شود یعنی ثبت بین‌المللی علائم تجاری در مرحله اول با ثبت ملی در اداره کشور مبداء صورت می‌گیرد و سپس به‌صورت اتوماتیک با تعیین کشورهای مورد نظردرسطح بین‌المللی انجام می‌شود بنابراین امتیاز استفاده از آن در ساده، ارزان و مؤثر بودن آن می‌باشد یعنی تنها به‌وسیله یک تقاضانامه بین‌المللی واحد به یک‌زبان (فرانسوی یا انگلیسی) و پرداخت یک تعرفه به فرانک سوئیس، تحصیل و تأمین حمایت از علائم تجارتی یا خدماتی درکشورهای تعیین شده در فرم درخواست میسر می‌گردد. همچنین درصورتی‌که هرگونه تغییری درعلامت ثبت شده اساسی و ملی از جانب دارنده آن صورت گیرد از قبیل تغییرات در نام، آدرس، مالکیت، تمدید و غیره در سطح بین‌المللی می‌توان با تکمیل فرمهای مربوطه و پرداخت هزینه‌ای اندک آنها را اعمال نمود و دیگر اینکه اداره مبدا نیز از انجام طبقه‌بندی کالاها و خدمات و انتشارعلائم در روزنامه رسمی کشور متبوع خویش بی‌نیاز است.

در واقع ثبت بین‌المللی مجموعه‌ای از ثبتهای ملی طبق مقررات داخلی هر کشور تعیین شده، می‌باشد.
این سیستم به‌وسیله دفتر بین‌المللی وایپو اداره می‌شود، هر کشور عضو کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی می‌تواند عضو موافقتنامه، پروتکل و یا هر دو آنها گردد. تقاضای بین‌المللی باید توسط اداره مبداء به دفتر بین‌الملل تقدیم شود و درصورتی‌که تقاضای بین‌المللی مستقیماً توسط متقاضی به دفتر بین‌الملل ارائه شود فاقد اعتبار بوده و مسترد می‌گردد. دفتر بین‌الملل تقاضانامه بین‌المللی را از نظر داشتن شرایط لازم و تطبیق آن با مفاد موافقتنامه یا پروتکل و مقررات اجرائی مشترک به‌ویژه آنهایی که مربوط به تعیین کالاها و خدمات و طبقه آنها می‌باشد و همچنین این مورد که آیا تعرفه‌ها و هزینه‌های درخواستی پرداخت شده‌اند یا خیر را موردبررسی قرار می‌دهد.
 این دفتر در صورت وجود ایرادات، اداره مبداء ‌و تودیع کننده را مطلع نموده و این اشکالات می‌بایست ظرف مدت سه ماه تصحیح و مسترد شوند.

در صورت نبودن اشکالات در تقاضای بین‌المللی، علامت در دفتر ثبت بین‌المللی مندرج و سپس در مجله علائم تجارتی بین‌المللی سازمان جهانی مالکیت معنوی به چاپ می‌رسد و دفتر مذکور آن را به هر یک از کشورهای تعیین شده در تقاضانامه ابلاغ می‌نماید و از تاریخ ثبت بین‌المللی یا تقاضای آن، حمایت از علامت در هریک از کشورهای تعیین شده، انجام
 خواهد شد.
 تقدیم اظهارنامه برای ثبت بین‌المللی از جانب اداره مبدا بایستی ظرف مدت ۲ ماه از تاریخ ثبت اساسی به دفتر بین‌الملل صورت گیرد.

ثبت بین‌المللی از زمانی که تقاضا به‌طور رسمی و قطعی توسط دفتر بین‌الملل واصل گردد، لحاظ خواهد شد. ثبت بین‌المللی بایستی هر ۱۰ سال یک‌بار با پرداخت تعرفه‌های مشخص تجدید شود، شش ماه قبل از تاریخ انقضاء علامت دفتر بین‌الملل یادداشتی را برای دارنده علامت یا وکیل وی جهت تجدید علامت ارسال خواهد کرد.
 وجوه عمده موافقتنامه مادرید
-درخواست کننده می‌بایست تبعه کشوری باشدکه طرف قرارداد موافقتنامه یا دارنده اقامتگاه یا مقر حقیقی و مؤثر صنعتی یا تجارتی در چنین کشوری باشد
 -مبتنی بودن اظهارنامه بین‌المللی بر ثبت ملی در کشور مبدا که ثبت اساسی نام دارد
– ثبت بین‌المللی از طریق اداره علائم تجارتی کشور مبدا به دفتر بین‌الملل وایپو تسلیم گردد. اداره ملی بایستی علامت را از سه جنبه که عبارتند از:
الف) علامت موضوع درخواست اظهارنامه ثبت بین‌المللی همان علامت موضوع ثبت اساسی است،
ب) کالاها و خدمات مورد نظر جهت حمایت با موارد مندرج در ثبت اساسی یکسان است و
ج) صاحب علامت همان شخص دارنده ثبت ملی است،
گواهی و تائید نماید.
 – اظهارنامه ثبت بین‌المللی بایستی فقط به زبان فرانسه باشد
 کشور مبدا یعنی کشوری که ثبت ملی در آن صورت می‌گیرد طبق ماده یک از بند سه موافقتنامه باید:
الف) کشور طرف قرارداد مادرید باشد و متقاضی مقر حقیقی و حقوقی موثرصنعتی یا تجارتی در آن داشته باشد
ب) در صورت نداشتن چنین مقری اقامتگاه متقاضی در کشور طرف موافقتنامه باشد
ج) در صورت نداشتن دو شرط فوق متقاضی تبعه آن کشور باشد
هزینه‌های ثبت علامت طبق موافقتنامه عبارتند از:

– حق الثبت اساسی جهت پوشش دادن هزینه‌های دفتر بین‌الملل مرتبط با ثبت بین‌المللی


– حق الثبت تکمیلی که برای تعیین کشورهای مورد نظر برای تحصیل حمایت می‌باشد و هزینه آن برای تمام کشورها یکسان است (۷۳ فرانک سوئیس) و


– حق الثبت ضمیمه‌ای زمانی که فهرست کالاها و خدمات درخواست شده جهت حمایت بیش از سه طبقه‌بندی از طبقه‌بندی بین‌المللی نیس باشد (۷۳ فرانک سوئیس برای هر طبقه)

– به‌موجب موافقتنامه اداره هر یک از کشورهای تعیین شده ظرف مدت یک سال حق اعلام اخطار رد حمایت طبق قوانین داخلی خویش به همراه دلایل کافی به دفتر بین‌الملل را دارد در صورت عدم دریافت اخطار در محدوده زمانی فوق، حمایت از علامت در آن کشور از همان تاریخ ثبت بین‌المللی اعمال خواهد شد. اخطار رد حمایت می‌تواند شامل تمام یا برخی از کالاها و خدمات مورد تقاضا باشد

– درنهایت شایان‌ذکر است که طی ۵ سال اول از تاریخ ثبت بین‌المللی، اعتبار ثبت بین‌المللی وابسته به ثبت اساسی در کشور مبدا است در بطلان ثبت اساسی طی این دوره ثبت بین‌المللی نیز هیچ اثری درکشورهای تعیین شده نخواهد داشت و می‌تواند به تقاضای اداره کشور مبدا باطل گردد. همچنین در صورت اعلام نتیجه دعوی نزد یک دادگاه تا پیش از انقضای دوره مزبور در خصوص لغو حمایت ملی مثلاً به دلیل تعارض با یک علامت متقدم در آن کشور نیز ثبت بین‌المللی باطل می‌شود که این موضوع، حمله یا ایراد مرکزی نامیده می‌شود.
 سایر وجوه پروتکل مادرید
 به دلیل وجود پاره‌ای مشکلات از جمله تک زبانه بودن زبان کاری- حق الثبت یکسان برای تعیین کشورها- محدودیت زمانی اعلام اخطار رد حمایت و مبتنی بودن اظهارنامه بین‌المللی بر ثبت اساسی که خطر امکان از دست دادن حق تقدم شش‌ماهه بنابر کنوانسیون پاریس را به دلیل اینکه برخی از کشورهای تعیین شده ممکن است روند بررسی طولانی را تا مرحله ثبت علامت داشته باشند را به دنبال داشت، پروتکل مادرید در سال ۱۹۸۹ به تصویب رسید.


– با تصویب پروتکل کشورهای بیشتری می‌توانند از مزیت ثبت بین‌المللی برخوردار گردند و نکته مهمتر اینکه پروتکل امکان ارتباط بین نظام مادرید و نظام علامت تجاری جامعه اروپا را به دلیل اینکه به‌موجب آن یک اظهارنامه ملی یا منطقه‌ای نیز می‌تواند موضوع ثبت بین‌المللی قرارگیرد را میسر می‌نماید

.
 – افزایش محدوده زمانی جهت اخطار رد حمایت که طبق آن پروتکل مدت‌زمان ۱۲ ماه در نظر گرفته شده طبق موافقتنامه را به‌عنوان ضرب‌الاجل عادی حفظ و به دلیل کوتاه بودن مدت مذکور، محدوده زمانی ۱۸ ماه را جایگزین نموده است ضمن اینکه در پاره‌ای موارد که رد حمایت به دلیل مخالفت با اعطای حمایت کشور تعیین شده باشد ۴ ماه دیگر نیز جهت صدور اخطار به ۱۸ ماه افزوده می‌گردد.
 – تعیین حق الثبت انفرادی از جانب کشور تعیین شده برای حمایت از علامت خارجی، امتیاز دیگر پروتکل میباشدکه طبق آن طرف متعاهد علاوه براینکه می‌تواند از نظام حق الثبت حاکم بر موافقتنامه (که در آن مبلغ برای تمام طرفین متعاهد یکسان می‌باشد) تبعیت نماید، می‌تواند حق الثبت انفرادی را نیز تعیین نماید مشروط براینکه مبلغ مزبور بیش از مبلغ دریافتی از جانب اداره ملی آن کشور برای ثبت ملی
 ده‌ساله نباشد.


 – علاوه بر دولتها طبق موافقتنامه، اتحادیه‌های منطقه‌ای وسازمانهای بین‌الدولی که دارای یک اداره منطقه‌ای برای ثبت علائم در قلمرو سازمان می‌باشند نیز می‌توانند متقاضی ثبت بین‌المللی باشند.

– تخفیف اثر ایراد یا حمله مرکزی نیز از جمله مزایای پروتکل محسوب می‌گردد یعنی با تبدیل یک ثبت بین‌المللی که در نتیجه بی‌اثر شدن ثبت اساسی و ملی در ۵ سال اول از تاریخ ثبت بین‌المللی (به‌موجب موافقتنامه) ابطال شده است به اظهارنامه ملی یا منطقه‌ای درکشورهای تعیین شده، به‌صورت جداگانه در هریک از آن کشورهــا مورد حمایت قرار گیرد و از همان تاریخ ثبــت بین‌المللی می‌توان اعتبار ثبت بین‌المللی را تجدید کرد؛ بنابراین طبق پروتکل تقاضا تنها در کشور مبداء باطل و بی‌اثر خواهد شد.


 – موضوع دیگر در خصوص پروتکل انعطاف‌پذیری بیشتر آن در تعیین کشور مبدا می‌باشد این تعیین که در موافقتنامه تحت عنوان cascade یا آبشار نامیده می‌شود و منظور از آن اجباری بودن رعایت شروط سه‌گانه کشور مبدا به ترتیب اولویت آنها ست در پروتکل اختیاری بوده و متقاضی می‌تواند به انتخاب خود ثبت بین‌المللی علامت را در هر کشور متعاهد پروتکل که با آن از طریق تابعیت، اقامتگاه یا مقر حقیقی و حقوقی صنعتی یا تجارتی ارتباط دارد درخواست نماید.

منبع: سایت نشر عدالت