توسعه و بهبود خدمات ایمنی و آتش‌نشانی
توسعه و بهبود خدمات ایمنی و آتش‌نشانی
توسعه و بهبود خدمات ایمنی و آتش‌نشانی
مصوب جلسه 291 شورای اسلامی شهر تهران
ابلاغی به شماره ۱۷۷۱۱/۲۲۲۳/۱۶۰ مورخ ۱۸/۷/۱۳۹۵
مقدمه:
در راستای اجرای بند ۱۴ ماده ۵۵ قانون شهرداریها و مواد ۵۵، ۵۶، ۶۴، ۷۰ و ۷۷ مصوبه برنامه عملیاتی پنج‌ساله دوم شهرداری تهران (۹۷ ـ ۱۳۹۳) ـ ابلاغی به شماره ۴۹۳۸/۱۸۸۲/۱۶۰ مورخ ۳۱/۲/۱۳۹۳ در ارتباط با سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران و به‌منظور رعایت اصول، ضوابط و مقررات ایمنی در ساخت‌وسازها و فضاهای شهری، ارتقای ایمنی ساختمانها و توانمندسازی شهروندان برای مقابله با حوادث احتمالی، لزوم تأمین زیرساختهای حقوقی، آیین‌نامه ها و دستورالعملها، فرآیندها و منابع برای بازبینی و اصلاح فرایند صدور پروانه و گواهیهای کلیه ساختمانها، بناها و تأسیسات شهری، حفظ شرایط ایمنی شهر، ایجاد نظام بازرسی ایمنی و آتش‌نشانی با اولویت کلیه ساختمانها و فضاهای شهری پرخطر و نظام‌مندسازی ارائه خدمات ایمنی و آتش‌نشانی، حفظ جان و اموال شهروندان، پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی، شناخت خطرات و ایجاد راهکارهای مناسب، به‌کارگیری اصول علمی و روشهای پیشگیرانه حفاظتی، آموزشی، تشویقی و توسعه خدمات امدادرسانی در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه، شهرداری تهران مکلف است از طریق تقویت تعامل و با همکاری سایر سازمانهای خدمات رسان (هلال‌احمر، اورژانس، اداره برق، آب، گاز، مخابرات و نهادهای نظارتی و امنیتی) اقدامات و هماهنگیهای لازم را در اجرای کامل مفاد این مصوبه به عمل آورد.
ماده یکم (۱)
شهرداری تهران (سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران که اختصاراً، در این مصوبه سازمان نامیده می‌شود) مکلف است در راستای ارتقای سطح کیفی ایمنی شهر و پایداری آن در طول دوره بهره‌برداری تصرفات، با استفاده از ظرفیت درون و برون‌سازمانی، اقدام به نظارت و بازرسیهای دوره‌ای ضوابط ایمنی و آتش‌نشانی در کلیه ساختمانها، فضاهای شهری، معابر، تأسیسات، تجهیزات و تسهیلات شهری نموده و موارد نقص و مشکلات ایمنی را به مالک (ذینفع) و شهرداری منطقه ذی‌ربط ابلاغ نماید. شهرداریهای مناطق ۲۲ گانه نیز مکلف‌اند اقدامات لازم جهت الزام مالک به رفع نواقص و مشکلات ایمنی ابلاغی را ظرف مدت تعیین‌شده در ابلاغیه به عمل آورند. هزینه‌های کارشناسی و صدور دستورالعمل ابلاغی برای هر یک از بناهای نوساز متقاضی کسب گواهی پایان کار از محل عوارض ایمنی پرداختی در هنگام صدور پروانه ساختمان تأمین و هزینه‌های بازرسی دوره‌ای سایر اماکن مطابق با دستورالعملی که حداقل ظرف مدت سه (۳) ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این مصوبه توسط شهرداری تهران تهیه و به تصویب شورای اسلامی شهر تهران می‌رسد، از مالک دریافت می‌گردد.
تبصره یکم (۱)
درجه‌بندی اماکن، تأسیسات، تجهیزات و تسهیلات شهری از نظر میزان خطرپذیری بر اساس مبحث سوم (۳) مقررات ملی ساختمان بوده که بازرسی دوره ای آنها طی مراحل زمانی ذیل انجام می‌گیرد:
پرخطر: حداقل یک‌بار در سال
میان خطر: یک‌بار در طول سه (۳) سال
کم‌خطر: یک‌بار در طول ده (۱۰) سال
تبصره دوم (۲)
سازمان مکلف است بر اساس «آیین‌نامه ساماندهی و تعیین صلاحیت اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در زمینه خدمات ایمنی و آتش‌نشانی» ـ ابلاغی به شماره ۱۳۹۱۱/۱۶۰ مورخ ۲۰/۷/۱۳۹۲ صلاحیت اشخاص حقیقی و حقوقی واجد شرایط را که متقاضی همکاری با سازمان به‌عنوان «ناظر ایمنی» می‌باشند، تعیین و اعلام نماید.
تبصره سوم (۳)
به‌منظور نظارت بر حسن اجرای بازرسی ایمنی و اطمینان از رعایت ضوابط و مقررات مربوط، سازمان مکلف است نسبت به انجام نظارت فنی عالی اقدام نماید.
ماده دوم (۲)
شهرداری تهران مکلف است بر اساس مقررات ملی ساختمان نسبت به الزام مالکین ساختمانهای جدیدالاحداث، در کلیه پروانه‌ها و پایان کارهای ساختمانی با هر تعداد طبقه و هر میزان مساحت، جهت رعایت ضوابط و مقررات ملی ساختمان و دستورالعمل ایمنی و آتش‌نشانی اقدام نماید. نظارت بر حسن اجرای مفاد این بند به عهده سازمان و معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران می‌باشد.
تبصره یکم (۱)
سازمان مکلف است حداکثر ظرف مدت یک (۱) ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این مصوبه ضوابط و مقررات ایمنی ساختمانها را جهت اطلاع‌رسانی به کلیه متقاضیان صدور پروانه ساختمانی به معاونت شهرسازی و معماری اعلام نماید. علاوه بر این سازمان می‌بایست نسبت به انتشار استانداردها، ضوابط و آیین‌نامه‌ها از طریق پرتال سازمانی و شهرداری تهران اقدام نماید.
تبصره دوم (۲)
سازمان مکلف است فهرست تجهیزات تأییدشده ایمنی و آتش‌نشانی استاندارد را از طریق پرتال سازمان منتشر نماید و مهندسین ناظر بر اساس وظایف قانونی خود مکلف‌اند اسناد فنی استاندارد کیفیت، عملکرد و اصالت تجهیزات فوق را کنترل و نظارت نمایند. سازمان می‌تواند بر حسن اجرای این تبصره در زمان اجرای عملیات ساختمانی و صدور گواهی پایان کار ساختمان، نظارت نماید.
تبصره سوم (۳)
شهرداری تهران (معاونت شهرسازی و معماری) مکلف است به هنگام صدور پروانه ساختمانی برای کلیه اماکن، دستورالعملهای ایمنی در ساختمان را قبل از صدور پروانه به مالکین و ناظرین ساختمان ابلاغ و تأییدیه رعایت موارد ابلاغی را اخذ و در پروانه‌های ساختمانی درج نماید.
تبصره چهارم (۴)
در زمان صدور پروانه ساختمان برای ساختمانهای بلندمرتبه وضعیت دسترسی خودروهای آتش‌نشانی به محل ساختمان به‌منظور حفاظت ساختمانها در مقابل حریق (بر اساس مبحث سوم (۳) مقررات ملی ساختمان) با توجه به شرایط موجود بررسی و در صورت عدم تأمین شرایط لازم، موضوع در کمیته مشترک بین سازمان و معاونت شهرسازی و معماری مطرح و در خصوص راهکار مناسب جهت دسترسی خودروهای آتش‌نشانی اتخاذ تصمیم می‌شود.
تبصره پنجم (۵)
شهرداری تهران (معاونت شهرسازی و معماری) باید با هماهنگی سازمان شرایطی را فراهم نماید که جهت اعمال دستورالعملهای ایمنی و آتش‌نشانی و تأییدیه‌های ایمنی، زمان صرف شده، از سه (۳) روز کاری در زمان صدور پروانه ساخت و هفت (۷) روز کاری در زمان صدورگواهیهای پایان کار یا عدم خلاف، بیشتر نباشد.
ماده سوم (۳)
سازمان مکلف است با استفاده از امکانات و تواناییهای درون و برون‌سازمانی در جهت کمک به ایمن‌سازی سالیانه حداقل ده درصد (۱۰%) از اماکن عمومی، از طریق مشارکت در تأمین تجهیزات اولیه ایمنی و آتش‌نشانی اقدام نماید.
ماده چهارم (۴)
در راستای اجرای ردیف پنجم (۵) مصوبه مورخ ۱۸/۱۰/۱۳۹۳ هیأت وزیران در خصوص الزام به رعایت ضوابط ایمنی در بهره‌برداری از کلیه تجهیزات و تأسیسات تحت مالکیت دستگاههای موضوع ماده پنجم (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری، شهرداری تهران مکلف است نسبت به الزام کلیه مسؤولین، سازمانها و نهادهای حقوقی، دولتی و عمومی به‌ویژه واحدهای تابعه شهرداری تهران به اجرای ضوابط ایمنی و آتش‌نشانی در فضاهای عمومی اقدام نماید.
تبصره:
چنان‌چه سازمان تشخیص دهد که در زمان بهره‌برداری از تجهیزات و تأسیسات دولتی موارد استاندارد موضوع تبصره یکم (۱) ذیل ماده یکم (۱) رعایت نشده است، مراتب را جهت رفع نقص به بالاترین مقام آن دستگاه اعلام نموده و به‌منظور الزام مالکین و ذینفعان جهت رعایت تمهیدات ایمنی و آتش‌نشانی در طول دوره بهره‌برداری از طریق مراجع ذیصلاح یا ضابطین قضایی و طی مراحل قانونی اقدام نماید.
ماده پنجم (۵)
سازمان موظف است حداکثر ظرف مدت شش (۶) ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این مصوبه نسبت به تدوین آیین‌نامه‌ها و دستورالعملهای فنی در حوزه‌های تخصصی ذیل اقدام و پس از تصویب هیأت مدیره سازمان و تأیید شهردار تهران اقدام نماید.
۱ ـ نحوه اعزام نیروهای عملیاتی اولیه و تکمیلی متناسب با نوع خطر
۲ ـ نحوه جانمایی ایستگاههای آتش‌نشانی متناسب با حجم ترافیک، دسترسیها، شرایط ژئومورفولوژیکی و تراکم جمعیتی
۳ ـ برآورد تعداد، نوع و شرایط نگهداری تجهیزات مورد نیاز در انواع حوادث و حریق متناسب با استانداردهای معتبر
۴ ـ نحوه انجام عملیات امدادی آتش‌نشانی و شرایط استاندارد آن
۵ ـ شرایط استاندارد خرید و نحوه نگهداری خودروهای آتش‌نشانی در طول دوره بهره‌برداری
۶ ـ شرایط استاندارد تجهیزات ارتباطی، مخابراتی و فناوری اطلاعات ستاد هماهنگی و ایستگاههای آتش‌نشانی
ماده ششم (۶)
شهرداری تهران مکلف است به‌منظور تأمین فضای لازم جهت ساخت ایستگاههای آتش‌نشانی، حداکثر ظرف مدت شش (۶) ماه پس از اعلام نیاز سازمان، زمینهای بدون معارض شناسنامه‌دار را بر اساس شرایط استاندارد ملاک عمل در آیین‌نامه موضوع‌بند دوم (۲) ذیل ماده پنجم (۵) این مصوبه تعیین و جهت اقدامات آتی به سازمان معرفی نماید.
ماده هفتم (۷)
به‌منظور تأمین ایمنی در حمل‌ونقل ریلی درون‌شهری (مترو)، شرکت بهره‌برداری راه‌آهن شهری تهران و حومه موظف است با همکاری و هماهنگی سازمان نسبت به تأمین خودروها و تجهیزات مورد نیاز مقابله با حریق و حوادث، جانمایی و استقرار آنها، تأمین شرایط استاندارد امدادرسانی در داخل تونلها، فضاها، ایستگاهها و تأسیسات مترو و آموزش رانندگی لوکوموتیو و اقدامات فنی اولیه به پرسنل منتخب آتش‌نشانی، از محل ردیفهای بودجه سالیانه خود اقدام نماید.
تبصره یکم (۱)
سازمان موظف است ظرف مدت یک (۱) سال از لازم‌الاجرا شدن این مصوبه دستورالعمل ایمنی ملاک عمل در عملیات امدادرسانی حوادث و حریق مترو را تدوین و ضمن برآورد تجهیزات، تأسیسات و خودروهای مورد نیاز، آن را به تصویب هیأت مدیره سازمان و تأیید شهردار تهران برساند.
تبصره دوم (۲)
به‌منظور انجام اقدامات لازم به هنگام بروز حوادث و حریق و تعیین حدود وظایف هر یک از طرفین، ضروری است تفاهم نامه همکاری فی‌مابین شرکت بهره‌برداری راه‌آهن شهری تهران و حومه و سازمان منعقد گردد.
ماده هشتم (۸)
شهرداری تهران (معاونت حمل‌ونقل و ترافیک) مکلف است در کلیه طرحهای تغییر و توسعه معابر و خطوط حمل‌ونقل شهری، موضوع حداقل زمان جهت دسترسی خودروها و نیروهای امدادی آتش‌نشانی را در تمام مناطق شهری مدنظر قرار داده و در صورت تأمین شرایط استاندارد نسبت به اجرای طرحهای مورد نظر اقدام نماید. هم‌چنین در خصوص معابر و خطوط حمل‌ونقل موجود مکلف است ظرف مدت دو (۲) سال نسبت به اصلاح دسترسیها و تأمین شرایط موردنیاز سازمان اقدام نماید. سازمان نیز مکلف است ظرف مدت شش (۶) ماه نسبت به شناسایی و معرفی معابری که می‌بایست مورد اصلاح قرار گیرند و پیشنهاد دسترسیهای جایگزین به معاونت حمل‌ونقل و ترافیک اقدام نماید.
ماده نهم (۹)
شهرداری تهران مکلف است با رعایت الویت‌بندی پتانسیل خطر و امکان‌پذیری، جهت جلوگیری از خطرات ناشی از سقوط عناصر غیر سازه‌ای و توسعه حریق در اماکن عمومی، درمانی، آموزشی و جمعیت پذیر، با همکاری سازمانها و نهادهای ذی‌ربط، دستورالعمل مقاوم‌سازی و ایمن‌سازی عناصر غیر سازه‌ای (شامل ایمن‌سازی مبلمان و تجهیزات شهری اعم از ایستگاههای اتوبوس، نیمکتها، پلهای عابر پیاده، سازه‌های نمادین و تأسیسات مصنوعی آبی) را تهیه و ظرف مدت شش (۶) ماه نسبت به تدوین سازوکارهای اجرایی لازم اقدام نماید.
ماده دهم (۱۰)
به‌منظور ارتقای فرهنگ ایمنی و آموزش شهروندان تهرانی، شهرداری تهران مکلف است ظرف مدت شش (۶) ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این مصوبه با استفاده از ظرفیتهای سازمان، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران، آموزش‌وپرورش شهر تهران، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر نهادهای ذی‌ربط نسبت به تهیه و اجرای طرح آموزشهای عمومی اثربخش ایمنی و آتش‌نشانی به استناد استانداردهای موجود و بین‌المللی با رعایت شرایط ذیل اقدام نماید:
الف) شناسایی گروههای آسیب‌پذیر در موضوع ایمنی و آتش‌نشانی
ب) احصای روشهای دسترسی مؤثر و اطمینان‌بخش به گروههای موضوع‌بند (الف)
ج) تدوین محتوای آموزشی اثربخش متناسب با گروههای موضوع‌بند (الف) و اجرای آموزش
د) ارزیابی میزان اثربخشی از طریق اندازه‌گیری شاخصه‌های آماری حریقها، حوادث، خسارات و تلفات در گروههای اجتماعی مورد نظر.
و) اصلاح روشهای عملکردی متناسب با اثربخشی بند (د).
ماده یازدهم (۱۱)
شهرداری تهران موظف است به‌منظور اجرایی نمودن این مصوبه، نسبت به تأمین منابع مالی در بودجه سنواتی اقدام نماید.
ماده دوازدهم (۱۲)
شهرداری تهران موظف است هر شش (۶) ماه یک‌بار گزارش اجرای این مصوبه را به شورای اسلامی شهر تهران ارائه نماید.
به نقل از روزنامه رسمی شماره ۲۰۹۳۳ مورخ 29/10/1395