تقلب نسبت به قانون، مخل نظم و ناقص اخلاق

تقلب نسبت به قانون، مخل نظم و ناقص اخلاق

عنوان: بررسی تطبیقی حیل شرعی و تقلب به قانون در حقوق خصوصی پدیدآور: رضوان شکیبا مهر

رشته تحصیلی: الهیات و معارف‌اسلامی (فقه و مبانی حقوق اسلامی)

مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد

استاد راهنما: محمدعلی حیدری

دانشگاه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد

تاریخ دفاع: 1395

چکیده: امروزه اهمیت واقعیتی به نام ضرورت قانون برای بقا جامعه و تنظیم روابط انسانها بر کسی پوشیده نیست؛ به همین مناسبت اکثر فقها و صاحب‌نظران صرف‌نظر از افکار و عقاید خاصی که درباره منشا و مبنا و هدف قوانین و نظامات اجتماعی دارند در این مسأله متفق القولند که وجود قوانین و نظامات اجتماعی برای حفظ منافع و مصالح فردی و اجتماعی ضروری است. در اعصار مختلف بحث حیله یا تقلب به قانون یکی از مباحث پرجدل در میان فقها و حقوقدانان بوده است و سابقه‌ای بس طولانی در کتب فقهی دارد. اگرچه فقهای ما کتاب علی حده‌ای در باب حیله به تحریر در نیاورده‌اند ولی در بسیاری از کتب فقها در ابوال مختلفی مانند: طلاق، طهارت، نکاح و مخصوصاً ربا بیان گردیده است. بدین‌لحاظ از دیرباز غالب حقوقدانان حیله و تقلب نسبت به قانون را ممنوع و مردود دانسته و شیوع آن را مخل نظم و اخلاقیات جامعه اظهار کرده‌اند که دولتها باید برای مقابله با این پدیده هر نوع اعمال به ظاهر آراسته صحیح افراد برای رسیدن به یک نتیجه نامشروع و غیرقانونی را مجرمانه تلقی نمایند و با پیش‌بینی مجازاتهای متناسب برای این‌گونه عملیات متقلبانه زمینه اجرای عدالت را در جامعه فراهم نمایند. به ویژه در نظام حقوقی اسلام که بیش از هرچیز دیگری باید منادی صداقت و درستی باشد مسأله تقلب نسبت به قانون و حیله شرعی مردود شناخته می‌شود. فقها نظرات مختلفی در بحث حیله دارند گروهی با هر نوع حیله موافق هستند و گروهی هم به‌کارگیری هر نوع حیله مخالف میباشند. حتی کسانی‌که موافق حیله هستند در نهایت با حیله‌ای که باعث نقض غرض شارع گردد مخالف می‌باشند. در نهایت نظر کسانی که با هر نوع حلیه مخالف می‌باشند بیشتر مورد قبول قرار گرفته است. به نظر این‌جانب نیز به غیر از موارد استفاده از حیله در مواقع خاص مانند گریز از یک موقعیت ناخواسته می‌باشد و مصلحت ایجاب می‌کند، حیله مذموم و مطرود می‌باشد.

کلمات کلیدی: تقلب, حیله، قانون، سوء نیت، قصد، ابطال، صوری، حق

منبع: تایپ شده توسط مسؤول صفحه