تعیین عضو بدن به عنوان مهریه در فرض نیاز زوجه و عدم اضرار به زوج، آیا صحیح است؟

تعیین عضو بدن به عنوان مهریه در فرض نیاز زوجه و عدم اضرار به زوج، آیا صحیح است؟

عنوان: وضعیت فقهی حقوقی تعیین اعضای بدن به‌عنوان مهریه

نویسنده: جواد نیک‌نژاد

چکیده

مهریه به‌عنوان یک الزام قانونی در نکاح، یکی از مسایلی است که تعیین تکلیف نوع و مقدار آن از سوی زوجین و خانواده‌های آنها از اهمیت بسزایی برخوردار است در برخی از موارد مهریه‌های نامتعارفی از سوی زوجین تعیین می‌شود؛ که یکی از مصادیق آن، تعیین عضوی از اعضای بدن زوج به‌عنوان مهریه است.

سؤال اساسی که در این پژوهش قابل‌طرح است این است که وضعیت فقهی حقوقی تعیین عضوی از اعضای بدن به‌عنوان مهریه چیست؟ در این خصوص نظرات مختلفی وجود دارد؛ برخی آن را مطلقاً باطل می‌دانند و برخی دیگر در موارد محدود آن را صحیح می‌دانند.

مقاله حاضر با رویکرد فقهی حقوقی، در صدد اثبات این موضوع است که اگرچه به‌طورکلی تعیین اعضای بدن به‌عنوان مهریه صحیح نیست، ولی در مواردی که فایده‌ای عقلایی بر آن مترتب باشد، مثلاً در مواردی که زوجه از مشکل کلیوی برخوردار بوده و نیازمند به پیوند کلیه است و جدا کردن آن عضو ضرر غیرمتعارفی را برای زوج به دنبال نداشته باشد، قرارداد مذکور صحیح و معتبر است. در غیر این صورت مهریه مذکور به علت حرمت اضرار به نفس و عدم قابلیت تسلیم و نامشروع بودن باطل و بلا اثر خواهد بود.

کلیدواژگان: مهریه، مالیت، عضو بدن، نفع عقلایی، ضرر

دو فصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، بهار و تابستان 1395، شماره 64