تاریخچه قانون ثبت اختراعات در ایران
تاریخچه قانون ثبت اختراعات در ایران
تاریخچه قانون ثبت اختراعات در ایران
بر اساس قانون هر شخصیت حقیقی یا حقوقی که مدعی ابداع محصول صنعتی جدید باشد یا وسیله جدیدی کشف یا راه و روشی را برای به دست آوردن یک نتیجه یا محصول صنعتی به دست آورد، می‌‌تواند مورد اختراع یا طرح خود را به ثبت رسانده و گواهی ثبت اختراع دریافت کند و این آغاز ثبت جهانی و حمایتهای مادی و معنوی از این اختراع یا ابداع در کشور و خارج از کشور خواهد بود.
بر اساس ماده 16 قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علایم تجاری مصوب 1386 اعتبار گواهی‌نامه اختراع پس از 20 سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه اختراع منقضی میشود البته حفظ گواهی‌نامه اختراع در این 20 سال منوط به پرداخت اقساط سالیانه توسط متقاضی ثبت اختراع است و در صورت عدم پرداخت هزینه سالانه اظهارنامه مربوط مسترد شده تلقی و با گواهی‌نامه اختراع فاقد اعتبار میشود.
تیر ماه 1391 ثبت اختراعات اینترنتی شد
در این قانون آمده است که ثبت اختراعات، علایم تجاری و طرحهای صنعتی توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور که زیر مجموعه قوه قضاییه است انجام شده که از تیرماه سال 1391 تمامی مراحل ثبتی اختراعات و ابداعات و طرحهای صنعتی اینترنتی شد و دیگر نیاز نیست متقاضی به دفاتر ثبتی یا اداره کل ثبت اختراعات مراجعه کند.
چه اختراعاتی ثبت نمی‌شود
البته در ماده 4 این قانون آمده است که کشفیات، نظریه‌های علمی، روشهای ریاضی و آثار هنری، طرحها و قواعد یا روشهای انجام کار تجاری و سایر فعالیتهای ذهنی و اجتماعی، روشهای تشخیص و معالجه بیماریهای انسان یا حیوان، منابع ژنتیک و اجزای ژنتیک تشکیل‌دهنده آنها و هم‌چنین فرآیندهای بیولوژیک تولید آن و اختراعاتی که بهره‌برداری از آنها خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد در سازمان ثبت اسناد ثبت نمی‌شود.
تاریخچه قانون ثبت اختراعات در ایران
اما در این میان با این‌که تاریخچه قانون ثبت اختراعات در ایران 90 سال است اما هم‌چنان این قانون دستخوش تغییرات بوده و هنوز به قانونی جامع و کامل و فراگیر تبدیل نشده است.
1304: تدوین قانون مالکیت علایم و تصویب قانون ثبت علایم تجاری ایران.
1305: تأسیس اداره ثبت علایم در ایران تحت نظر وزارت فلاحت، تجارت و فواید عامه.
1307: چاپ علایم در مجله فلاحت به ترتیب شماره ثبت.
1309: استقرار اداره ثبت علایم در وزارت اقتصاد ملی و چاپ علایم در مجله اقتصاد ملی.
1310: تصویب قانون اختراعات و حمایت از اختراع و علایم تجاری در ایران و نسخ قانون سال 1304 (بر اساس این قانون ثبت علایم و اعطای گواهی‌نامه اختراع به وزارت دادگستری محول شد).
1327: تشکیل اداره ثبت شرکتها و علایم تجاری و اختراعات زیر نظر اداره کل ثبت اسناد و املاک کشور.
1337: تصویب آیین‌نامه اصلاحی اجرایی سال 1310 برای انطباق بیشتر با معاهده پاریس.
1338: الحاق ایران به معاهده پاریس.
1340: تغییر نام اداره ثبت شرکتها و علایم تجاری به اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی.
1352: تغییر نام اداره کل ثبت اسناد و املاک به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و هم‌چنین تغییر نام اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی به اداره کل ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی.
1377: پذیرش اصلاحات معاهده پاریس.
1380: الحاق ایران به سازمان جهانی مالکیت فکری.
1382: الحاق ایران به موافقت‌نامه و پروتوکل مادرید در مورد ثبت بین‌المللی علایم تجاری کالا و خدمات.
1383: الحاق ایران به معاهده لیسبون در مورد ثبت بین‌المللی نشانه‌های جغرافیایی و نشانه‌های مبدأ کالا.
1386: تصویب قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علایم تجاری.
پایان مهلت آزمایشی اجرای قانون ثبت اختراعات
در قانون سال 1386 ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علایم تجاری آمده است که این قانون 5 ساله بوده و بر اساس آن باید سال 1391 نقاظ ضعف قانون اصلاح و برای نهایی شدن به صحن مجلس می‌‌رفت اما 2 سال از فرصت 5 ساله این قانون آزمایشی گذشت تا این‌که در سال جاری قرار شد دولت و مجلس این قانون مهم و تأثیر‌گذار را تدوین و تصویب کنند.
مرداد ماه 1394 لایحه حمایت از مالکیت صنعتی در هیأت دولت تصویب شد
بالاخره پس از توصیه‌های مجلس عصر روز یکشنبه 18 مردادماه 1394 درجلسه هیأت دولت به ریاست حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس جمهوری، لایحه «حمایت از مالکیت صنعتی» بررسی و به تصویب رسید که بر اساس این لایحه، عنوان قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علایم تجاری، مصوب 1386، به قانون حمایت از مالکیت صنعتی تغییر یافت.
شهریور 1394 رئیس‌جمهور لایحه حمایت از مالکیت صنعتی را تقدیم مجلس کرد.
26 شهریورماه 1394 حجت‌الاسلام حسن روحانی طی تشریفاتی لایحه حمایت از مالکیت صنعتی را تقدیم مجلس کرد. در مقدمه این لایحه آمده است: با توجه به جایگاه حقوق مالکیت فکری (اعم از صنعتی، ادبی و هنری) در نظامهای ملی و بین‌المللی و با عنایت به کافی نبودن و ناکارآمدی قوانین و مقررات حوزه مالکیت فکری و ضرورت بازنگری و روزآمد نمودن قوانین و مقررات متعدد و پراکنده جهت متناسب نمودن آنها با ضرورتهای روز جامعه جهانی و حمایت متعادل و متوازن از این حقوق در نظام حقوقی ایران و نظر به آزمایشی بودن قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علایم تجاری، مصوب 1386، و تمدیدهای مکرر مهلت اجرای آن برای چند سال و لزوم تصویب قانونی دایمی در این خصوص و به منظور جلوگیری از بروز خلأ قانونی، این لایحه برای طی تشریفات قانونی تقدیم میشود. مهر 1394 لایحه حمایت از مالکیت صنعتی به کمیسیون قضایی مجلس رفت.
طرح حمایت از مالکیت صنعتی (ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علایم تجاری) که یک فوریت آن پیش‌تر در مجلس تصویب شده بود در تاریخ 13 مهرماه سال جاری با موافقت نمایندگان با 140 رأی موافق، 4 رأی مخالف و 6 رأی ممتنع از مجموع 204 نماینده حاضر برای بررسی بیشتر و افزودن نظر دولت به کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس ارجاع شد.
منبع: خبرگزاری مهر