تأملی در قلمرو ماده 963 قانون مدنی و شمول آن نسبت به آثار نکاح زن ایرانی با مرد خارجی

تأملی در قلمرو ماده 963 قانون مدنی و شمول آن نسبت به آثار نکاح زن ایرانی با مرد خارجی

نویسندگان: دانش پژوه-مصطفی استادیار گروه حقوق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (قم)

چکیده

ماده 963 قانون مدنی به‌عنوان یک «قاعده حل تعارض»، روابط شخصی و مالی زوجینی را که تبعه یک دولت نیستند، تابع قانون دولت متبوع شوهر می‌داند. در نگاه نخست، ظهور بدوی این ماده روابط شخصی و مالی زن ایرانی را که با مردی خارجی ازدواج‌کرده است، شامل می‌شود و آن را تابع قانون دولت متبوع شوهر خارجی‌اش می‌داند؛ اما منطق و آیین استنباط حقوق، یعنی دقت در نسبت ماده یادشده با مواد 6 و 7 قانون مدنی و نیز منطق عمومی قانون‌گذاری (تثبیت و تعمیم صلاحیت و حاکمیت قانونِ داخلی و نیز حمایت قانونی قانون‌گذار از اتباعِ خود) در خصوص ظهور و شمول بدوی یادشده تأمل و تردید و حتی آن را انکار کرده است. افزون بر آن، نگاهی اقتباسی به فقه اسلامی راه حل دیگری را پیش روی قانون‌گذار می‌گذارد. مقاله حاضر به بیان این تأمل، تردید و انکار و تبیین راه حل فقه اسلامی می‌پردازد و در پایان چند پیشنهاد اصلاحی به قانون‌گذار ارائه می‌‌دهد که در صورت انجام آن، اولاً غبار تردید و اجمال از چهره قانون زدوده می‌شود و دوم، راه حلی هماهنگ‌تر با مصالح اتباع ایرانی و فقه اسلامی جانشین راه حل موجود می‌‌‌گردد.

کلیدواژه ه: صلاحیت قانون شوهر؛ صلاحیت قانون مقر دادگاه؛ صلاحیت قانون ملی

منبع: فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی (مجله دانشکده حقوق علوم سیاسی سابق) دوره 46 شماره 1 بهار 1395