بررسی کیفرشناختی مقرّرات حمورابی، عبرانی و وندیداد

نویسندگان: حسین حیدری؛ جنت خاکسار آرانی
چکیده
وندیداد یکی از بخشهای پسین اوستای نو است که درباره انتساب آن به زمان زرتشت پژوهندگان، همداستان نیستند. حمورابی، در حدود 1850 قبل از میلاد در بین‌النهرین به حکومت رسید. دستور‌های وی، یکی از قدیمی‌ترین قانون‌نامه‌های جهان است و در شمار صد واقعه عظیمی است که جهان را متحول ساخته است. دین یهودیت ازآن‌جهت که در هزاره دوم پیش از میلاد، دین را مبنای قانون و اصول اخلاقی قرار داده، منحصربه‌فرد است. این مقاله به تطبیق احکام و قوانین کیفری قانون حمورابی، احکام یهودیت و وندیداد ازلحاظ حقوقی پرداخته و شباهتها و تفاوتها و اقتباسات آنها از یکدیگر را می‌نمایاند و همچنین مواردی مانند توبه، بهشت و جهنم و بخشش گناهان را که بیشتر به جنبه‌های دینی مربوط است، بیان می‌کند. اخلاق پزشکی، داوری خواستن از غیب، توبه، مستثنیات دِین، محیط‌زیست، طلاق، مهریه، رباخواری، بردگی و مجازات حیوانات ازجمله موضوعاتی است که با روش پژوهش توصیفی، تطبیقی و تحلیلی موردبررسی قرارگرفته است. بنابر یافته این مقاله، گرچه پایتخت ساسانیان میانرودان بوده و می‌بایست قانون‌نامه رسمی آنان (وندیداد) بیشتر با مقررات حمورابی همنوا باشد، ولی شگفتا، میزان مشابهتهای تورات با قانون‌نامه حمورابی بیش از شباهت قانون‌نامه حمورابی با وندیداد است و حتی در برخی موارد حکمی از تورات لفظاً با قانونی از قانون حمورابی همانند است.
کلیدواژگان: قانون‌نامه حمورابی؛ وندیداد؛ تورات؛ اوستا؛ تاریخ حقوق؛
کیفر شناسی
پژوهشنامه حقوق کیفری؛ دوره 6، شماره 1، بهار و تابستان 1394