بررسی فقهی حقوقی الگوی مطلوب تکافل در ایران

بررسی فقهی حقوقی الگوی مطلوب تکافلدر ایران

پدیدآور: نعیمه صالحی
مقطع: کارشناسی ارشد
سال دفاع: 1394
دانشگاه: قم
چکیده: به دنبال معرفی بیمه به جوامع اسلامی و مخالفت گروه کثیری از فقهای اهل سنت با بیمه متعارف و نیاز جوامع اسلامی به نظامی مشابه آن، طرح بیمه تکافل به‌عنوان جایگزین پیشنهاد شد. تکافل روشی بر مبنای ضمانت مشترک و همکاری متقابل اعضای یک گروه در برابر یکدیگر در زمان بروز حادثه برای جبران خسارت وارده به هر یک از اعضا است. امروزه تکافل، فارغ از مطابقت داشتن با شریعت به دلیل آثار مثبت فراوانش در بسیاری از کشورهای اسلامی و حتی غیر اسلامی در قالب قراردادها و الگوهای عملیاتی مختلف به اجرا درآمده است. در ایران به دلیل مشروع دانستن بیمه متعارف ازنظر فقهای شیعه، ضرورتی برای بحث از تکافل به‌عنوان بیمه جایگزین وجود نداشته است؛ اما با توجه به این‌که تکافل سیستمی نوین در عرصه بیمه و مدیریت ریسک است می‌تواند نتایج مثبت فراوانی چون ایجاد بازار رقابتی و رشد نفوذ بیمه در کشور و همچنین جذب سرمایه داشته باشد. برای استفاده از سیستم تکافل ضرورت دارد تا الگوها و قراردادهایی که تکافل بر مبنای آن شکل می‌گیرد ارزیابی‌شده و مناسب‌ترین الگو شناسایی شود. لذا پژوهش حاضر که بر اساس روش تحلیلی ـ توصیفی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، ژورنالیستی و سایتهای اینترنتی است، سعی کرده به بررسی الگوهای موجود یا قابل‌طرح برای تکافل بپردازد که در آن الگوهای عملیاتی شده در قالب الگوهای وکالت، مضاربه، وکالت- مضاربه و وکالت- وقف معرفی‌شده و الگوهای عملیاتی نشده در قالب الگوهای بیع مؤجل و سلم، جعاله، ودیعه، اجاره، ضمان و شرکت مطرح‌شده است و درنهایت با مقایسه الگوها و ارزیابی نقاط قوت و ضعف آنها، مناسب‌ترین الگوی تکافل برای عملیاتی شدن الگوی شرکت شناخته‌شده است که با کاربردی شدن این الگو در تکافل، هدف اصلی نظام تکافل یعنی تعاون و مشارکت متقابل در تقسیم سود و جبران خسارت میان اعضا تأمین می‌شود.
منبع: کتابخانه دانشگاه قم