انتساب طفل به صاحب تخمک، در فرض تباین وی با صاحب رحم

عنوان: نسب نوزاد متولد از اهدای جنین در حقوق ایران
پدیدآور: داود فلاحی
رشته تحصیلی: حقوق خصوصی
مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد
استاد راهنما: علیرضا فروزنده پور
دانشگاه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس
تاریخ دفاع: 1395

چکیده

پس از تصویب قانون نحوه‌ی اهدای جنین به زوجین نابارور در سال 1382 و متعاقب آن آیین‌نامه اجرایی در سال 1383 بسیاری از زوجین صاحب فرزند شدند. مراکز تخصصی درمان ناباروری ذی‌صلاح به استناد قانون موصوف مجاز شده‌اند با رعایت ضوابط شرعی و شرایط مندرج در قانون نسبت به انتقال جنینهای حاصله از تلقیح خارج از رحم زوجهای قانونی و شرعی پس از موافقت کتبی زوجین صاحب جنین به رحم زنانی که پس از ازدواج و انجام اقدامات پزشکی ناباروری آنها (هر یک به‌تنهایی یا هر دو) به اثبات رسیده اقدام نمایند. روش کمک باروری در مواردی بکار می‌رود که زوجین و یا یکی از آنها مشکل ناباروری داشته و به همین دلیل به مراکز موصوف مراجعه نموده و به کمک نهاد اهدای جنین از نعمت فرزند بهره‌مند می‌گردند. سؤالات و مسائل و ابهامات متعددی در پیش روی فقیهان و حقوقدانان راجع به نوزاد متولد از اهدای جنین ازجمله جواز یا حرمت، تبیین نسب، ولایت، رضاع، حضانت، ارث، محرمیت و… وجود دارد. تاکنون به دلیل اجمال قانون تصویبی آن‌هم در 5 ماده، نه‌تنها مشکلات و ابهامات یادشده به‌وسیله قانون‌گذار مرتفع نگردید، بلکه روزبه‌روز به تعداد نوزادان متولد از این شیوه نوین افزوده‌شده است. یکی از مهم‌ترین مسائل نوزادان متولد از اهدای جنین در حقوق ایران، بحث نسب است که به دلیل همین اجمال و سکوت قانون‌گذار بایستی مطابق اصل 167 قانون اساسی حکم آن را با استناد به منابع فقهی و فتاوای معتبر فقهای عظام استخراج نمود. فروض مختلفی راجع به نسب نوزادان متولد از اهدای جنین قابل‌طرح است. ممکن است روند اهدای جنین با دخالت رحم بیگانه باشد و یا اسپرم زوج و تخمک بیگانه و سپس انتقال آن به رحم زوجه یا بیگانه صورت گیرد. این امکان وجود دارد که ترکیب اسپرم بیگانه و تخمک زوجه و سپس انتقال آن به رحم زوجه یا بیگانه و یا اینکه اهدای جنین دیگران به رحم زوجه یا بیگانه موجب اهدای جنین گردیده و زوجین صاحب فرزند شوند. نوزاد شکل‌گرفته در کلیه روشهای اهدای جنین و انتقال آن به لحاظ نسبی، به صاحب اسپرم ملحق می‌شود حتی اگر بیگانه باشد و باید اذعان نمود که صاحب تخمک مادر نسبی نوزاد متولد از اهدای جنین است و نمی‌توان سمت مادری را از وی خلع کرد.
کلید واژگان: نسب، جنین، اهدای جنین، صاحب تخمک، صاحب رحم-
منبع: سایت ایران داک