امکان استیضاح دونالد ترامپ تا چه اندازه واقعی است؟
امکان استیضاح دونالد ترامپ تا چه اندازه واقعی است؟
امکان استیضاح دونالد ترامپ تا چه اندازه واقعی است؟
روزنامه اینترنتی «گازیتا.رو» در تحلیلی نوشته است: در حال حاضر میزان حمایت مردمی از «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا فقط 43 درصد است، درحالی‌که امتیاز افراد ضد او به بیش از 50 درصد رسیده است. این مطلب در گزارش آژانس «هاف پست پولستر» مشخص شده است که اطلاعات تمامی شرکتهایی که به ارائه نظرسنجی می‌پردازند را جمع‌آوری کرده و حدنصاب آنها را به دست آورده است.
لازم به ذکر است که میزان محبوبیت ترامپ، پایین‌ترین آن در تاریخ آمریکا حتی قبل از مراسم تحلیف وی در اوایل ماه ژانویه سال 2017 است. در آن زمان هم تنها 45 درصد از مردم آمریکا از او حمایت می‌کردند. برای مقایسه می‌توان گفت، «باراک اوباما» رئیس‌جمهوری سابق آمریکا حتی در بدترین شرایط زمانی، حداقل حمایت 63 درصدی شهروندان این کشور را حفظ کرده بود و تنها 23 درصد از مردم آمریکا حامی او نبودند.
به همین دلیل مسأله استیضاح ترامپ، به‌رغم این‌که حتی جامعه کارشناسان احتمال آن را بسیار کم می‌دانند، موضوع اصلی حدس و گمانهای مؤسسات شرط‌بندی سیاسی آمریکا شده است و تعداد افرادی که احتمال بروز این مسأله را پیش‌بینی می‌کنند، بسیار زیاد است.
شروط لازم برای استیضاح رئیس‌جمهوری در آمریکا
در ایالات‌متحده آمریکا تشریفات لازم برای استیضاح در مجلس نمایندگان کنگره آغاز و در مجلس سنای این کشور و با رأی‌گیری اکثریت قاطع، حداقل دو سوم رأی «آری» سناتورها خاتمه می‌یابد. در جریان نشستهای سنا که مسأله استیضاح رئیس‌جمهوری را بررسی می‌کند، رئیس دیوان عالی آمریکا نیز باید حضور داشته باشد.
پایه و اساس اصلی برای آغاز تشریفات استیضاح رئیس‌جمهوری آمریکا شامل «خیانت به کشور، رشوه‌خواری و جنایات و تخلفات بزرگ» می‌شود و در سیستم حقوقی آمریکا برای این منظور دقیقاً از واژه «جنایت» استفاده می‌شود.
«الکساندر دومرین» دکتر علوم حقوقی و استاد مدرسه عالی اقتصاد مسکو در گفتگو با این روزنامه این نکته را مورد توجه قرار داده است که در حقوق آمریکا درک مشخصی از «جنایات و تخلفات بزرگ» وجود ندارد، به همین دلیل می‌توان تصور کرد که این واژه‌ها می‌تواند هر نقض قوانین جدی را دربر بگیرد: از بی‌احترامی به شاخه‌های دیگر قدرت حاکم در کشور و سوءاستفاده از قدرت تا فساد مالی و سوگند دروغ.»
به گفته وی، در واقع در ایالات‌متحده تشریفات استیضاح رئیس‌جمهوری برخی مواقع آغاز شده است، ولی بندرت به خاتمه انجامیده است. استیضاح رئیس‌جمهوری تاکنون سه بار در آمریکا اتفاق افتاده، ولی حتی یک‌بار هم رئیس‌جمهوری به این دلیل از سمت خویش برکنار نشده است.
دومرین یادآور شد، در روسیه امروزی نیز مکانیزم استیضاح به‌کار گرفته شده است. پارلمان این کشور تاکنون سه مرتبه سعی کرده تا رئیس‌جمهوری را استیضاح کند و هر سه بار هم علیه «بوریس یلتسین» بوده است. دو بار در سال 1993 و یک‌بار هم در سال 1999 که هر سه بار این تلاش با شکست مواجه شد، برای این‌که آرای به‌دست‌آمده به حدنصاب لازم نرسیده بود.
تاریخ استیضاح روسای جمهوری در آمریکا
روزنامه «گازیتا. رو» می‌نویسد: در ایالات‌متحده نخستین بار این مسأله در سال 1968 رخ داد، زمانی که موضوع استیضاح «اندرو جانسون» رئیس‌جمهوری وقت آمریکا بود که در جریان آن آلاسکا به‌عنوان ایالت به رسمیت شناخته شد. در آن زمان جانسون دو قانون مصوبه کنگره را وتو کرده بود و وزیر دفاع این کشور را نیز برکنار نموده بود. سنای آمریکا برکناری وزیر دفاع را نادرست تشخیص داد و روند استیضاح رئیس‌جمهوری آغاز شد، ولی آرای به‌دست‌آمده به حد بیش‌تر از دو سوم لازم برای تحقق این خواسته نرسید.
تلاش بعدی برای استیضاح در ماه جولای 1974 بود، زمانی که کمیته حقوقی مجلس نمایندگان کنگره بعد از جنجال «واترگیت» تصمیم به استیضاح رئیس‌جمهوری «ریچارد نیکسون» گرفت و او را به نقض وظایف خویش برای دفاع و حفظ قانون اساسی آمریکا متهم کرد. نیکسون اتهامات وارده به خود را نپذیرفت، ولی به خاطر افت محبوبیت خویش از 90 درصد به 26 درصد، تمایل نداشت که کار به رأی‌گیری در سنا برسد؛ بنابراین در تاریخ 8 آگوست سال 1974 طی نطقی تلویزیونی، به‌طور داوطلبانه از اختیارات ریاست جمهوری کناره‌گیری کرد و به همین دلیل کار به استیضاح کشیده نشد.
سومین و آخرین بار هم تلاش برای استیضاح رئیس‌جمهوری در سال 1996 علیه «بیل کلینتون» صورت گرفت. رابطه نامشروع وی با «مونیکا لیونسکی» دبیر کاخ سفید دلیل آن بود که رئیس‌جمهوری به‌دروغ در هنگام ادای سوگند متهم شده بود که بزرگ‌ترین جنایتی است که یک سیاستمدار آمریکایی می‌تواند مرتکب شود. البته حتی بعد از این جنجال اخلاقی هم کلینتون در میان مردم آمریکا هنوز محبوبیت داشت، ولی این مسأله باعث توقف روند استیضاح رئیس‌جمهوری نشد، ولی در نهایت این مسأله در سنا مورد حمایت اکثریت قاطع نمایندگان قرار نگرفت.
«الکساندر کانووالف» رئیس مؤسسه ارزیابیهای راهبردی روسیه و استاد دانشگاه روابط بین‌الملل مسکو معتقد است که تهدید به‌کارگیری قانون استیضاح برای دونالد ترامپ کاملاً جدی است. وی به این روزنامه گفته است: «در شرایطی که در مجلس نمایندگان کنگره و سنای آمریکا اکثریت با نمایندگان حزب جمهوری‌خواه است، برکناری رئیس‌جمهوری از همین حزب، ضربه مهلکی به این حزب خواهد بود. مگر این‌که دلیل این استیضاح خیانت به منافع ملی آمریکا بوده و یا عدم توانایی وی در اجرای مسؤولیتهای ریاست جمهوری مطرح شود. همان‌طورکه تاریخ آمریکا نشان داده، هر موضوع قانع‌کننده‌ای می‌تواند علت آغاز روند استیضاح قرار بگیرد که ترامپ نیز بهانه‌های خوبی را به دست مخالفان خود در هر دو حرب دموکرات و جمهوری‌خواه داده است.
استیضاح راهی برای آرام کردن دونالد ترامپ
این روزنامه می‌افزاید: با وجودی‌که در تاریخ آمریکا استیضاح رئیس‌جمهوری تاکنون حتی یک‌بار هم به نتیجه نرسیده است، ولی آغاز این روند اقدام بسیار مؤثر و ابزاری محبوب برای تأثیرگذاری کنگره بر روسای کاخ سفید است.
دومرین می‌گوید: «مسأله استیضاح نه‌تنها علیه رئیس‌جمهور، بلکه علیه مقامات بلندپایه دیگر این کشور، از جمله معاون رئیس‌جمهوری و یا قضات عالی‌رتبه، قابل اقدام است. این مسأله تنها در مورد مقامات بلندپایه نظامی و نمایندگان کنگره قابل‌استفاده نیست که شهروند معمولی محسوب نمی‌شوند.»
به گفته وی، در حال حاضر حقوقدانان آمریکایی که مخالف اقدامات جنجالی ترامپ هستند، معتقدند که می‌توان با استفاده از استیضاح علیه وی استفاده کرد. البته به وی اتهام خیانت نمی‌توانند بزنند، به همین دلیل اندیشمندان دانشگاه هاروارد به فکر مسأله «تخلف از قانون اساسی» افتاده‌اند که تاکنون در تاریخ آمریکا مورد استفاده قرار نگرفته است؛ و در شرایط کنونی این مسأله تنها دلیل منطقی برای آغاز استیضاح علیه ترامپ خواهد بود. این کارشناس یادآور شده است: «مسلماً استیضاح ترامپ آسان نخواهد بود، ولی آغاز این تشریفات ممکن است بتواند روی اقدامات رئیس‌جمهوری و اطرافیان او مؤثر واقع شود که مثال بارز آن نیز برکناری مایکل فلین از سمت مشاور امنیت ملی آمریکاست.»
منبع: تسنیم