از ساعت یازده و سی دقیقه جمعه‌شب برخی از یگانهای ارتش ترکیه در دو شهر آنکارا و استانبول وارد خیابانها شدند و به فاصله دو ساعت ضمن دستگیری برخی سران ارتش ترکیه و شخصیتهای سیاسی و همچنین اشغال بعضی شبکه‌های تلویزیونی و فرودگاه آتاتورک آنکارا، پایان حکومت «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه را اعلام کردند.

بااین‌حال عدم‌حمایت مقامات بلندپایه ارتش، مقاومت نیروهای پلیس و حضور طرفداران دولت به‌سرعت نیروهای کودتا را وادار به عقب‌نشینی کرد.

در جریان درگیریها مجموعاً بیش از 250 نفر کشته، 1440 تن زخمی و 2839 نفر تاکنون بازداشت‌شده‌اند.
در آخرین دقایق روز جمعه 16 جولای برخی یگانهای ارتش که گفته‌شده تحت فرمان سرهنگ دوم «محرم کوسا» مشاور رئیس ستاد ارتش ترکیه بودند در شهرهای آنکارا و استانبول ترکیه با ورود به خیابانها اقدام به بستن معابر کرده و به فاصله یک ساعت پل تنگه بسفر، یکی از شبکه‌های آرتی و فرودگاه آتاتورک آنکارا توسط کودتاچیان اشغال شد.

سپس اعلام شد که ژنرال «خلوصی آکار»، رئیس ستاد ارتش ترکیه بازداشت شده و نیروهای طرفدار کودتا در حال حرکت به‌سوی پارلمان ترکیه و کاخ ریاست جمهوری این کشور 
هستند.
 هواپیماها و هلیکوپترهای جنگی کودتاچیان نیز در ارتفاع کم بر فراز استانبول و آنکارا به پرواز درآمدند. همچنین برخی شاهدان عینی تیراندازی هلیکوپترهای نظامی به‌سوی کاخ ریاست جمهوری خبر دادند.
همچنین اخبار ضدونقیضی هم از فرار اردوغان به کشورهای همسایه ترکیه و حتی درخواست پناهندگی از آلمان در رسانه‌ها منتشر شد در پی این رویدادها «بینالی ییلدیریم»،

نخست‌وزیر ترکیه گفت حضور نیروهای نظامی در خیابانهای استانبول بدون مجوز بوده و او اجازه نمی‌دهد تلاشهای غیرقانونی گروهی در ارتش به نتیجه برسد. نخست‌وزیر ترکیه درعین‌حال گفت اتفاقی که افتاده کودتا نیست.
 او اطمینان داده که دموکراسی ترکیه آسیب نخواهد دید. ییلدیریم تأکید کرد، نیروهای امنیتی فراخوانده شدند تا هر آنچه لازم است را انجام دهند. وی هم‌چنین به نیروهای ارتش دستور داد تا به پادگانهایشان بازگردند. همه احزاب مؤتلف و مخالف عدالت و توسعه نیز با محکوم کردن کودتا از دولت حمایت 
کردند.
بیانیه نیروهای کودتا
پس‌ازاینکه کودتاچیان بر شبکه تلویزیونی تی آرتی مسلط شدند بیانیه‌ای از طریق این شبکه خطاب به مردم و دولت ترکیه قرائت شد. کودتاچیان در این بیانیه مدعی شده بودند که ارتش کنترل اوضاع را به دست گرفته و شماری از مقامات دولتی را هم بازداشت کرده 
است.

این بیانیه همچنین مدعی شده بود که ارتش برای احیای دموکراسی تلاش می‌کند و تمام روابط خارجی ترکیه به قوت خود باقی خواهد ماند و اجرای قانون اولویت نیروهای 
کودتاست. 
سران کودتا همچنین از اشغال مقر حزب عدالت و توسعه و سرنگونی دولت و نیز بازداشت اعضای کابینه به جرم خیانت خبر داده بودند. گروه تصرف کننده تلویزیون ترکیه در نخستین بیانیه گفته که فعلاً شورای صلح کشور را اداره خواهد کرد و به‌زودی دولت موقت تشکیل خواهد
 شد.
ارتباط فتح‌الله گولن با کودتا
از ساعات آغازین تحرکات ارتش، رسانه‌های طرفدار دولت و همچنین برخی وزرای کابینه «فتح‌الله گولن» روحانی تبعیدی ساکن پنسیلوانیا را با عناصر کودتا مرتبط اعلام کردند. اردوغان نیز در همان ساعات اولیه گفت: «مشخص است که این کودتا توسط ساختار موازی (جنبش گولن) مدیریت و رهبری شده است.» وی در این کنفرانس خبری گفت:

«برخی از نیروهای ارتش ترکیه از پنسیلوانیا یعنی محل سکونت فتح‌الله گولن دستور گرفته‌اند. این کودتا نشان داد که سازمان گولن تروریستی است.»

بااین‌حال فتح‌الله گولن نیز با انتشار بیانیه‌ای ضمن تکذیب ارتباط با کودتاچیان کودتا را محکوم کرده و راه مشروع تغییر در حاکمیت را صندوقهای رأی دانسته است. بااین‌وجود نخست‌وزیر ترکیه در یک کنفرانس خبری از دولت آمریکا خواسته که گولن را تحویل دولت ترکیه دهد.
پیام اردوغان به مردم
با اوج‌گیری حوادث و اشغال برخی مراکز دولتی توسط کودتاچیان اردوغان از طریق اسکایپ با شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان ترک مصاحبه کرد و از مردم خواست تا در مقابل کودتا از دولت مشروع و قانونی حمایت کنند. باگذشت ساعتی از وقوع کودتا رئیس‌جمهوری ترکیه با انتشار پیامی از مردم کشورش خواست در مقابل کودتایی که به راه افتاده، از دولت مشروع آنکارا حمایت کنند. باگذشت نزدیک به پنج ساعت از اعلام کودتا، رئیس‌جمهور ترکیه پس از فرود در فرودگاه آتاتورک استانبول، با حضور در جمع مردم، کودتای این کشور را شکست‌خورده خواند. وی همچنین گفت:

«شما در این حادثه نشان دادید که ما یک دست واحد هستیم. نظامیانی که کودتا کردند را رها نمی‌کنیم. شما اینجا هستید که ثابت کنید ریاست جمهوری حاکم است.» در پی انتشار پیام اردوغان، طرفداران دولت در آنکارا و استانبول به خیابانها آمده و در مقابل نیروهای کودتا قرار گرفتند. تصاویر زیادی نیز از حمله مردم به ادوات نظامی کودتاچیان و عقب‌نشینی نیروهای کودتا منتشر شد. از سوی دیگر عدم‌حمایت دیگر سران ارتش و واکنش مخالفت آمیز آنان نسبت به کودتا نیز باعث شد نیروهای طرفدار کودتا از حمایت یکپارچه ارتش برخوردار نشوند. مقاومت نیروهای پلیس آنکارا و استانبول نیز به شکست برخی از واحدهای ارتشی طرفدار کودتا و خلع سلاح آنان انجامید. از سوی دیگر در ساعت 3 بامداد اعلام شد مردم فرودگاه آتاتورک آنکارا و شبکه تی آرتی را از تسلط سران کودتا خارج کرده‌اند و سران ارتش نیز برای تشویق کردن هم‌قطارهای کودتاچی خود به تسلیم وارد عمل شده‌اند. ساعاتی بعد اعلام شد سرهنگ محرم کوسا از پستش برکنار و بازداشت شده است. شبکه سی‌ان‌ان ترک اعلام کرد تلاش کودتا را دادستان نظامی کل با حمایت ۴۶ افسر عالی‌رتبه ترکیه بر عهده داشتند و اجرای کننده آن دو فرمانده نیروی هوایی و زمینی بودند. «اکرم چاغلار»، مقام سوم ارتش ترکیه هم در شهر ارزینجان دستگیر شد.
 تاکنون ۳۴ تن از مقامات ارتش از جمله ۵ ژنرال و ۲۹ سرهنگ عزل شده‌اند. هم‌چنین دادستانی ترکیه دستور بازداشت تعدادی از اعضای شورای عالی قضات را صادر کرده است. هم‌زمان دهها سرباز شرکت‌کننده در کودتا سلاح خود را در استانبول تحویل دادند. رسانه‌های ترکیه اعلام کرده‌اند که تاکنون بیش از 250 نفر کشته و 1440 نفر دیگر زخمی شده‌اند.
بازگشت پیروزمندانه اردوغان
پس‌ازاینکه در ساعات اولیه کودتا اعلام شد رئیس‌جمهور ترکیه از کاخ ریاست جمهوری آنکارا فرار کرده به محل امنی منتقل‌شده است، وی به استانبول رفت و ازآنجا عملیات نیروهای پلیس علیه کودتاچیان را رهبری کرد. وی همچنین ظهر دیروز با قطعی شدن شکست کودتا به آنکارا بازگشته است. این در حالی است که عملیات ناموفق نیروهای طرفدار کودتا و شکست آنان چند ساعت بعد، برخی از تحلیل گران را به صرافت نمایشی بودن کودتای جمعه‌شب ترکیه انداخته است.

برخی از رسانه‌های منتقد عدالت و توسعه نیز تحرکات ارتش را بااطلاع و دستور شخص اردوغان ارزیابی کرده‌اند که باعث شد وی اکنون در نقش ناجی ملت ترکیه و قانون اساسی این کشور ظاهر شود. مجله اکونومیست نیز در پی تحولات شب گذشته در تحلیلی نوشت: حمایت یکپارچه احزاب اپوزیسیون و نیز احزاب مؤتلف با عدالت و توسعه و نیز از سوی دیگر حمایت «باراک اوباما» رئیس‌جمهوری و «جان کری»، وزیر خارجه آمریکا و دیگر رهبران جهان نظیر «آنگلا مرکل»، صدراعظم آلمان از دولت منتخب ترکیه و همچنین نقش‌آفرینی مردم ترکیه جلوی موفقیت کودتاگران را گرفت و اکنون قطع‌نظر از نمایشی یا واقعی بودن کودتا اردوغان در هیبتی قدرتمندتر به میدان بازگشته است و با دستی بازتر فرایند تغییر قانون اساسی را به اجرا خواهد گذاشت. اکنون جامعه مدنی ترکیه پس از دفع کودتای نظامیان در معرض تصفیه و سخت‌گیریهای بیشتر اردوغان قرارگرفته است.

از سوی دیگر برخی تحلیل‌گران معتقدند کودتای ناکام جمعه‌شب را نمی‌توان پایان‌یافته تلقی کرد و این کودتا از وجود اختلافات و چنددستگیهای مهمی در بخشهای مختلف حکومت ترکیه خبر می‌دهد که اردوغان را با مشکلات بسیاری روبرو خواهد ساخت.

منبع: حمایت