گستردگی مباحث حقوقی و پیچیدگی‌های موضوعات متنوع آن ضرورت آموزش هر چه بیشتر آن را روشن می‎سازد. ضروریاتی مانند آشنا شدن شهروندان با ضوابط حقوقی و قانونی حاکم بر روابط اجتماعی و آگاهی بخشی جامعه نسبت به مسائل حقوقی یکی از مهمترین راهکارها در کاهش مراجعات مردم به دادگستری است
آیا می‌دانید برگه احضار چیست؟

آیا می‌دانید احضاریه چگونه به متهم ابلاغ می‌شود؟

آیا می‌دانید که فاصله زمانی میان ابلاغ اوراق احضاریه به متهم و زمان حضور او نزد بازپرس نباید کمتر از پنج روز باشد؟

آیا می‌دانید اگر دسترسی به متهم میسر نشد بازپرس پس از گذشت مدت‌زمان قانونی اظهار عقیده می‌کند؟
شرایط و روحیات یک متهم را در ذهن خود تصور کنیم؛ متهم زمان جلب یا احضار و پس از دریافت احضاریه یک‌باره تمام دنیا روی سرش خراب می‌شود. شاید ما خودمان یکی از این افرادی باشیم که طعم یک‌بار احضار یا جلب شدن را چشیده‌ایم؛ اگر هم تابه‌حال مشکلی در این حد برایمان ایجاد نشده است بازهم بد نیست که این بسته آموزشی را تا انتها بخوانیم؛ زیرا کمک می‌کند تا با حقوق و تکالیف متهم درزمان جلب یا احضار بیشتر آشنا شویم.
 برگ احضار چه می‌گوید؟
شاید بارها و بارها به گوشمان خورده است که فلانی را دادگاه احضار کرده یا احضاریه برایش فرستاده‌شده است.

«احضار» در لغت به معنای فراخواندن و در اصطلاح دعوتی است رسمی در قالب احضاریه از طرف مقام قضایی برای یک شخص خاص در زمان معین و به‌منظور حضور وی در مرجع قضایی.
اما اگر متهم بدون هیچ عذر موجهی در جلسه تحقیقات اولیه حاضر نشود یا حتی عذر خودش را اعلام نکند جلب می‌شود.

به‌عبارت‌دیگر ضابطان دادگستری او را دستگیر می‌کنند و نزد مقام قضایی می‌برند.
 اتهام زنی بدون دلیل ممنوع
طبق قانون قاضی نباید کسی را احضار یا جلب کند مگر آنکه دلایل کافی وجود داشته باشد. گرچه ممکن است کسی که در مظان اتهام قرارگرفته پس از پایان دادرسی تبرئه شود ولی همین زدن برچسب اتهام به دیگری باید دلیل داشته باشد.

قاضی در صورت سهل‌انگاری در این مورد مشمول محکومیت انتظامی می‌شود.
 راهکاری برای یک احضار سفت‌وسخت
با حرف که نمی‌شود متهم را به دادسرا کشاند، بلکه برای احضار متهم باید احضاریه ابلاغ شود. احضاریه را در دو نسخه تنظیم می‌کنند که یک نسخه از آن به متهم ابلاغ و نسخه دیگر پس از امضا به مأمور ابلاغ برگردانده می‌شود.
در احضاریه، نام و نام خانوادگی احضار شونده، تاریخ، ساعت، محل حضور، علت احضار و نتیجه عدم حضور قید می‌شود و به امضای مقام معظم قضایی می‌رسد.

خوب است بدانیم که اگر متهم بی‌سواد باشد مأمور ابلاغ مفاد احضاریه را به وی تفهیم می‌کند.
همچنین در جرایمی که مقام قضایی تشخیص دهد پای حیثیت اجتماعی متهم در میان است یا موضوع عفت و امنیت عمومی مطرح باشد شکل احضاریه تغییر می‌کند و علت احضار قید نمی‌شود اما متهم می‌تواند برای اطلاع از علت احضار به دفتر مرجع قضایی مراجعه کند.
 آداب و اصول احضار کردن
هر چیزی آداب خاص خودش را دارد و نمی‌شود بازپرس بخواهد در یک‌چشم به هم زدن متهم را ببیند؛ البته استثنائاتی هم وجود دارد؛ اما اصل این است که فاصله زمانی میان ابلاغ اوراق احضاریه و زمان حضور نزد بازپرس نباید کمتر از پنج روز باشد.


شاید یکی از دغدغه‌های متهم این باشد که دیگران متوجه احضارش به دادسرا نشوند. باید بدانیم دراین‌باره جای نگرانی نیست زیرا ابلاغ احضاریه توسط مأموران ابلاغ بدون استفاده از لباس رسمی و با ارائه کارت شناسایی انجام می‌شود.
 اگر متهم حاضر نشود
گاهی این تفکر برای متهم ایجاد می‌شود که اگر در دسترس نباشد پرونده متوقف می‌شود؛ اما این افراد نمی‌دانند که قانون این مورد را نیز پیش‌بینی کرده است.

به عبارتی اگر احضاریه به دلیل معلوم نبودن محل اقامت متهم به دستش نرسد و به قولی ابلاغ نشود تلاش برای دستیابی به متهم نیز به نتیجه نرسد و ابلاغ به روش دیگری هم میسر نباشد متهم را با انتشار یک نوبت آگهی دریکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار ملی یا محلی و با ذکر عنوان اتهام و مهلت یک ماه از تاریخ نشر آگهی، احضار می‌کنند.
اگر بازهم خبری از متهم نشود این بار بازپرس پس از انقضای مهلت مقرر به موضوع رسیدگی و اظهار عقیده می‌کند. البته در جرایمی که به تشخیص بازپرس حیثیت اجتماعی متهم، عفت یا امنیت عمومی اقتضا کند عنوان اتهام در آگهی ذکر نمی‌شود.
 فنّاوری در خدمت مردم و قوه قضائیه
در دنیای امروز در کمتر از چند ثانیه به‌راحتی می‌توان به دورترین نقاط دنیا ارتباط برقرار کرد و فردی را در ورای مرزهای سرزمین خود دید. امکانی که قوه قضائیه نیز از آن استفاده کرده است و ازاین‌پس با استفاده از سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی مانند پیام‌نگار (ایمیل) ارتباط تصویری از راه دور، نمابر و تلفن می‌توان متهم را احضار و اوراق قضایی را با رعایت مقررات راجع به دادرسی الکترونیکی ابلاغ کرد.
به‌هرحال این را نیز بدانیم که احضاریه نشان‌دهنده وقوع جرم نیست! و گاهی پیش می‌آید فرد به‌عنوان متهم با احضاریه برای توضیحات فراخوانده و درروند تحقیق بی‌گناهی‌اش ثابت می‌شود؛ اما احضار به هر دلیل که باشد فرد بعد از دریافت احضاریه باید حتماً حاضر شود و برای عدم حضور خود دلیل موجه داشته باشد وگرنه مشکلی به مشکلاتش افزوده خواهد شد.
 غیبت متهم چه زمانی موجه است؟
همان‌طور که گفته شد ممکن است متهم نتواند در وقت مقرر حاضر شود.

این مورد به‌شرط آنکه متهم برای این عدم حضور عذر داشته باشد مشکلی ایجاد نمی‌کند. مواردی که عذر موجه محسوب می‌شوند عبارت‌اند از:
الف- نرسیدن یا دیر رسیدن احضاریه به‌گونه‌ای که مانع از حضور شود.
ب- بیماری متهم و بیماری سخت والدین، همسر یا اولاد وی که مانع از حضور شود.
پ- اگر اجداد، والدین و همسر و فرزندان یا خواهر و برادران متهم و حتی بچه‌های آنها فوت کنند.

البته به یاد داشته باشید که فوت دایی، عمو، عمه، خاله و بچه‌هایشان عذر موجه محسوب نمی‌شود.
ت- ابتلا به حوادث مهم از قبیل بیماری‌های واگیردار و بروز حوادث قهری مانند سیل و زلزله که باعث می‌شود رفت‌وآمد ممکن نباشد.
ث- متهم در توقیف یا حبس باشد.
ج- سایر مواردی که عرفا به تشخیص بازپرس عذر موجه محسوب می‌شود.
غیرازاین موارد متهم می‌تواند برای یک‌بار پیش از موعد تعیین‌شده بازپرس را از علت عدم حضور خود مطلع و موافقت وی را اخذ کند. در این مورد بازپرس می‌تواند در صورت عدم تأخیر در تحقیقات تا سه روز مهلت را تمدید کند. خبرگزاری میزان