آیا پدر اختیار و اجازه محروم کردن وراث خود را از ارث دارد؟

آیا پدر اختیار و اجازه محروم کردن وراث خود را از ارث دارد؟

باید بیان داشت مسایل مربوط به ارث مربوط به نظم عمومی جامعه بوده که هر نوع توافق و یا مقاومت اشخاص در برابر اجرای آن بلااثر خواهد بود. قانون‌گذار در ماده 837 قانون مدنی صراحتاً بیان داشته است که اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند، وصیت مزبور نافذ نیست.

از طرفی دیگر مطابق ماده 843 از همان قانون وصیت به زیاده بر ثلث ترکه نافذ نیست، مگر به اجازه وراث و اگر بعض از ورثه اجازه کند فقط نسبت به سهم ایشان نافذ است. بنابراین هرگاه پدر بیان نماید که فلان فرزندم از ارث محروم است چنین وصیتی به حکم قانون باطل و فاقد اثر قانونی خواهد بود. به عبارتی دیگر چنان‌چه وصیت کننده وارثی را مستقیماً ار ارث محروم کند خواه نسبت به یک سوم اموال یا تمام آن، وصیت مزبور باطل می‌باشد، اما چنان‌چه همان پدر بیان نماید یک سوم اموالم به فلان پسرم برسد، چنین وصیتی صحیح خواهد بود، هر چند که نتیجه آن در عمل محروم شدن سایر وراث از آن بخش می باشد، به عبارتی دیگر این‌که پدر تصمیم گرفته است یک سوم اموالش به فلان فرزندش برسد، به معنای محروم ساختن باقی وراث است، اما نمی‌توان به واسطه قبح ممنوع کردن سایر وراث، چنین وصیتی را صحیح ندانست، چه این‌که به موجب قانون موصی‌له وصیت می‌تواند (کسی‌که وصیت به نفع او می‌گردد) هر شخص ولو احد از وراث وصیت کننده باشد.

اما در فرض اخیر و احراز صحت و اصالت وصیت مزبور، وصیت‌کننده صرفاً تا ثلث مجاز بوده و نسبت به مازاد بر آن در صورتی صحیح خواهد بود که وراثی که در عمل از ماترک محروم گردیده‌اند این عمل را تنفیذ نمایند. البته باید توجه داشت هر زمان امکان رجوع موصی (وصیت‌کننده) از وصیت مزبور وجود خواهد داشت.

در نهایت امکان محرومیت احد از وراث از ارث در زمان حیات نسبت به بخشی از اموال یا تمام آن ممکن نبوده و به موجب قانون بر آن اثری مترتب نخواهد بود، مگر این‌که در قالب تأسیس حقوقی وصیت، ثلث از اموال برای تمام وراث جز شخص مورد نظر وصیت گردد لازم به توضیح است وصیت به مازاد بر ثلث نیز ممکن و لازم‌الاتباع بودن آن منوط به تنفیذ تمام ورثه است.

منبع: میزان