کدام نوع تقلب در امتحان، «جرم» است؟

کدام نوع تقلب در امتحان، «جرم» است؟

تقلب در امتحان، گاهی پای ثابت خاطرات خیلی از افراد است و کار بلدهای این عرصه به‌خوبی می‌دانند که تقلب، انواعی دارد. دراین نوشتار می‌خواهیم به این سؤال پاسخ دهیم که کدام نوع از تقلب، نه‌تنها به خاطره شدنش نمی‌ارزد بلکه در صورت لو رفتن ماجرا می‌تواند پای دانش‌آموز یا دانشجو را به دادسرا و دادگاه باز کند.

ماده 541 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 مقرر می‌دارد: «هر کس به‌جای داوطلب اصلی هر یک از آزمونها اعم از کنکور ورودی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی، دانشسراها، مراکز تربیت‌معلم، اعزام دانشجو به خارج از کشور یا امتحانات داخلی و نهایی واحدهای مزبور یا امتحانات دبیرستانها، مدارس راهنمایی و هنرستانها و غیره در جلسه امتحان شرکت کند حسب مورد مرتکب و داوطلب علاوه بر مجازات اداری و انتظامی به 200 هزارتا یک‌میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد».

هر کس به‌جای داوطلب اصلی در کنکور یا امتحان مدرسه یا دانشگاه شرکت کند، هر دو نفر طبق قانون مجرم هستند

با توجه به این ماده، می‌بینیم که قانون‌گذار، تنها این نوع از تقلب یعنی جای دیگری امتحان دادن را هم برای شخصی که امتحان می‌دهد و هم شخصی که داوطلب اصلی است، مستوجب مجازات دانسته است. البته شاید به‌ظاهر، میزان جزای نقدی مقرر برای این جرم، کم باشد؛ اما همین‌که یک دانش‌آموز یا دانشجو مرتکب عملی شود که عنوان مجرمانه دارد، بی‌تردید ازنظر اجتماعی و شخصیتی لطمه بزرگی خواهد خورد و جامعه به او به چشم یک فرد قانون‌شکن و مجرم نگاه می‌کند.

البته این به معنای آن نیست که سایر تقلبها، بدون مجازات است. منتها این نوع از تقلب، سنگین‌تر از یک «تخلف» تلقی می‌شود وگرنه سایر تقلبها نیز به‌موجب آیین‌نامه انضباطی مصوب آموزش پرورش یا وزارت علوم، با برخوردهای سنگینی مواجه خواهند شد؛ چنانکه بر اساس آیین‌نامه انضباطی دانشگاهها، استفاده از هرگونه جزوه، یادداشت، نوشته، کتاب، ردوبدل کردن هرگونه نوشته با سایر دانشجویان در جلسه امتحان، به همراه داشتن کارت دانشجویی جعلی، ننشستن در محل تعیین‌شده، فرستادن فرد دیگری به‌جای خود در جلسه امتحان، نوشتن هرگونه اطلاعات درسی روی دست، ردوبدل کردن هرگونه وسیله نظیر ماشین‌حساب و استفاده از تلفن همراه بدون هماهنگی، همچنین نگاه کردن از روی ورقه امتحانی دانشجوی مجاور یا نشان دادن ورقه به وی، بر هم زدن نظم جلسه امتحان و هرگونه مشاجره با مراقبان، خروج و بازگشت غیرمجاز به امتحان و… از مصادیق تخلف و تقلب در امتحانات محسوب می‌شود و اگر فرد متخلف در امتحان از تقلب منتفع شده باشد، در امتحان درس مربوطه نمره «بیست‌وپنج صدم» برایش لحاظ شده و متناسب با نوع تقلب به یکی از تنبیهات اخطار شفاهی، تذکر کتبی بدون درج در پرونده دانشجو، اخطار کتبی بدون درج در پرونده دانشجو، تذکر کتبی و درج در پرونده دانشجو یا توبیخ کتبی و درج در پرونده دانشجو محکوم خواهد شد.

با سایر انواع تقلب، طبق آیین‌نامه‌های انضباطی آموزش‌وپرورش و وزارت علوم برخورد می‌شود

دراین آیین‌نامه همچنین گفته‌شده: در صورت تکرار تخلف از سوی دانشجو، این تنبیهات به ترک موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال بدون احتساب سنوات، ترک موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال با احتساب سنوات، منع موقت از تحصیل به مدت دو نیمسال بدون احتساب سنوات یا ترک از تحصیل به مدت دو نیمسال با احتساب در سنوات قابل تشدید است.

برای دانش آموزان متقلب و متخلف نیز بر اساس آیین‌نامه‌های موجود، مجازاتی وجود دارد؛ منتها آنچه در خصوص تقلب مجرمانه بر مبنای ماده 541 قانون مجازات اسلامی مصوب 75 گفته شد، فقط درباره دانش‌آموزانی مصداق دارد که داخل در سن مسئولیت کیفری شده باشند. طبق ماده 146 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 92 افراد نابالغ مسؤولیت کیفری ندارند و بر اساس ماده 147 نیز سن بلوغ، در دختران و پسران، به ترتیب 9 و 15 سال تمام قمری است.

منبع: سایت: تبیان

نویسنده: حسام‌الدین قاموس مقدم /کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی