مقدمه‌ای بر فلسفه قانون‌گذاری (در تکاپوی ارتقای کیفیت قانون)
مقدمه‌ای بر فلسفه قانون‌گذاری (در تکاپوی ارتقای کیفیت قانون)
مقدمه‌ای بر فلسفه قانون‌گذاری (در تکاپوی ارتقای کیفیت قانون)
نویسندگان: حسن وکیلیان، احمد مرکز مالمیری
چکیده
«فلسفه قانون‌گذاری»، عنوان دانش جدیدی است که برای غلبه بر چالشهای ناشی از استفاده افراطی از قانون و قانون‌گذاری، در حال شکل‌گیری است. فلسفه قانون‌گذاری از نظریه‌ها و ابزارهایی که سایر علوم فراهم می‌کنند، به‌منظور بررسی پدیده قانون و قانون‌گذاری بهره می‌برد. حکومت بر اساس و به وسیله قوانین، موجب توسل مکرر حکومتها به قانون‌گذاری شده است و این امر، افزایش مفرط حجم قوانین موضوعه را در پی داشته است. وضعیتی که خود ناقض تحقق حاکمیت قانون است. تولید قوانین ناقص، اعم از شکلی و محتوایی، باعث افت کیفیت قوانین و بروز ناسازگاریهایی در نظام حقوقی و ناکارآمدهایی در امر حکمرانی شده است. ارزیابی پیامدهای منتظر و نامنتظر عمل تقنینی از منظر هزینه و فایده اقتصادی و لحاظ کردن آن در مرحله پیش قانون‌گذاری، قانون‌گذاری و پسا قانون‌گذاری جزئی از تلاشهای نظری برای ارتقای کیفیت قانون است که در این رشته بسط داده‌شده است. هدف اصلی این دانش نوخاسته، ارتقای کیفیت قوانین و هدف غایی آن، کمک به تحقق حاکمیت قانون و حکمرانی خوب است. این مقاله بر آن است با معرفی نظریه‌ها و رویکردهای بسط داده‌شده در دانش فلسفه قانون‌گذاری و بیان نمونه‌هایی از قوانین ناکارآمد داخلی، زمینه را برای پرداختن به مشکلات نظام تقنینی ایران فراهم کند.
کلیدواژگان: قانون، حکمرانی خوب، کارآمدی، قانون‌گذاری، پارلمان
مجله پژوهش حقوق عمومی (پژوهش حقوق و سیاست سابق) شماره 51، تابستان 1395