مسئولیت تضامنی در روابط بین طلبکار و بدهکاران چه آثاری دارد؟

در تضامن بین بدهکاران هر بدهکار می تواند، تمامی دین را به طلبکار بپردازد. یعنی؛ دین و طلب با وجود تعدد طلبکار و بدهکار واحد تلقی می شود. اما این بدان معنا نیست که تمام بدهکاران با یک رابطه به طلبکار مربوط می شوند. بلکه با وجود وحدت موضوع روابط متعدد است، و هر رابطه مستقل از دیگری است، و ممکن است، رابطه ای معیوب باشد ولی روابط دیگر سالم از هر عیب باشد. همچنین ممکن است، یک رابطه دارای اوصاف خاصی باشد، یا مؤجل یا مشروط باشد. در حالی که روابط دیگر بسیط و حال باشند.
دنیای حقوق: مهمترین اثر تضامن امکان رجوع طلبکار به همه مسئولان است، زیرا هدف اصلی این نهاد تضمین حق طلبکار و افزودن بر وثیقه های اعتباری است. هر مدیونی نسبت به کل دین متعهد و ملتزم است، بنابراین، دعوای طلبکار که از یکی از بدهکاران تضامنی کل مبلغ دین یا موضوع تعهد را مطالبه می کند دارای وجهه قانونی است.
آیا مدیونی که تحت تعقیب است می تواند بخواهد از امتیاز تقسیم بهره ببرد؟
خیر. مدیونی که تحت تعقیب است نمی تواند خواهان بهره مند شدن از امتیاز تقسیم شود چه این امتیاز ناشی از تعهدات مبتنی بر تسهیم است و هرگونه  تلاشی برای توسعه این امر به مدیون های تضامنی موجب از بین رفتن مستقیم ترین  نتیجه تضامن می شود.
آیا داین در صورتی که طلبکار متواری باشد و دستگیر شود، به خاطر فراری بودن می تواند بیشتر از طلب خود را مطالبه کند؟
خیر. امکان تعقیب همه مدیون ها بطور متوالی به نحوی است که کل دین پرداخت شود. به هر حال، هر قدر که از محکوم به وصول شود، از دین دیگران کاسته می شود، و البته دائن هرگز نمی تواند بیش از میزان طلب خود چیزی دریافت کند.
چه کسی می تواند دین را پرداخت کند، فقط فرد مدیون یا کسانی از نزدیکان وی؟
پرداخت دین علی الاصول بوسیله همه کس ممکن است و در این رابطه چیزی وجود ندارد که مخصوص تضامن باشد، ولی سایر طرق دین مانند، تهاتر، تبدیل تعهد و ابراء در مورد تعهدات تضامنی کمی بحث انگیز است.
آیا هر جا طلبکار بتواند به چند مدیون برای وصول حق خود رجوع کند، تضامن به وجود آماده است؟
خیر. تضامن نتیجه ضمانت قراردادی یا قانونی مسئولان از یکدیگر است و جمع ذمه ها باید نتیجه رابطه حقوقی میان  اینان باشد نه انباشتن تعهدهای مکرر بوسیله طلبکار. بنابراین، هرگاه چند ضامن به ترتیب و در قراردادهای جداگانه ازمدیونی ضمانت کنند، تضامن ایجاد نمی شود، هر چند که طلبکار حق رجوع به تمام ضامنان را برای وصول تمام دین دارد و وصول حق از هر کدام نیز بار تعهد سایر مسئولان را کاهش می دهد. این دو رابطه، در عین حال که شباهت کامل به هم دارد، دارای آثار متفاوت است.
در کدام قانونی نظریه تضامن پذیرفته شده است؟
با وجود آنکه در قانون مدنی ایران نظریه تضامن پذیرفته نشده است، اما در حقوق تجارت در موارد عدیده ای به مقررات تضامنی اشاره شده است. ماده ۲۴۹ قانون  تجارت مقرر می دارد؛ برات دهنده و… مسئولیت تضامنی دارند. دارنده برات درصورت عدم تأدیه و اعتراض می تواند به هر کدام از آنها که بخواهد منفرداً یا به چند نفر یا به تمام آنها مجتمعاً رجوع نماید؛ و نیز مواد ۱۱۶ و ۱۲۵ قانون تجارت مقرراتی به همین مضمون برای شرکاء شرکت تضامنی شناخته است.
آیا تعهد بدهکار متضامن به پرداخت تمام دین و رجوع طلبکار بابت دریافت تمام طلب خود اختصاص به تعهدات تضامنی قراردادی دارد؟
خیر این موضوع جزو ویژگی های ذاتی تضامن است، و در تمام تعهدات تضامنی اعم از قراردادی و قهری و قانونی مصداق پیدا می کند.
اگر ضامن دین معسر باشد نتیجه چه می شود؟
نتیجه مهم تضامن، تحمیل آثار اعسار یکی از ضامنان بر دیگران است؛  بدین معنی که، اگر یک یا چند ضامن مُعسِر شود، دیگران سهم او را به عهده می گیرند و از این لحاظ صدمه ای به حق طلبکار نمی خورد.
این اثر گاه به نظر نمی آید و در قانون مدنی کمتر به آن اشاره می شود، ولی ماده ۶۰۶ قانون مدنی در مورد فوت مدیون و تقسیم تعهد بین وارثان پیش بینی کرده است. در این صورت، قاعده این است که پیش از تقسیم ترکه دیون متوفی پرداخته شود.
ماده ۸۶۸ قانون مدنی و حق طلبکار، مقدم بر میراث وارثان است. با وجود این، هر گاه ترکه میت پیش از تصفیه تقسیم شود و حق طلبکار بر آن طلبکار باید به هر یک ا ز وراث به نسبت سهم او رجوع کند و اگر باقی بماند یک یا چند نفر از وراث معسر شده باشند، طلبکار می تواند برای سهم معسر در این فرض، با اینکه تعهد اصلی یا معسرین نیز به وراث دیگر رجوع کند تجزیه شده و به چند تعهد جزئی تبدیل گردیده است و هر کدام مدیون خاص خود را دارد؛ به دلیل بقای حق وثیقه طلبکار بر ترکه، وارثان درباره پرداخت دین ترکه ضامن یکدیگر قرار داده شده اند. منبع: پایگاه آموزشی مهداد