درباره قانون مجازات اسلامی ( قسمت 57)
درباره قانون مجازات اسلامی ( قسمت 57)
دکتر حجتالله فتحی
در نظریه مشورتی شماره 1455/92/7 – 5/7/92 اداره حقوقی نیز آمده است:
مطابق صراحت ماده 222 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 جماع با میت زنا محسوب میشود مگرجماع زوج با زوجه متوفای خود که موجب تعزیر است. بنابراین، در فرض زنای مردی که احصان او ثابت شده و با میتهای که زوجه او نیست زنای محصنه بوده و مشمول مقررات ماده 225 قانون فوق الذکر میباشد.
همزمان با مراحل تصویب این قانون یکی از مصادیق این ماده در محاکم مطرح شده است که بیان آن در پاورقی خالی از وجه نیست.
در مورد پرونده مذکور این سؤال مطرح میشود که آیا عمل زانی، زنای به عنف است یا خیر؟
برخی از فقها در فرض مسئله، این زنا را زنای به عنف دانسته و برخی دیگر از فقها، عمل مزبور را زنای به عنف نمیدانند.
بنابراین اگر کسی با مرده جماع کند، در صورتی که علقه زوجیت بین آنان بوده که با مرگ منحل شده است عمل وی زنا نیست ولی به دلیل هتک حرمت میت از سیویک تا هفتادوچهار ضربه تعزیر محکوم میشود، و در صورتی که بین آنان علقه زوجیت نباشد عمل ارتکابی زنا محسوب میشود و با توجه نوع زنا به مجازات حد زنا محکوم میشود. مثلاً اگر مرتکب دارای شرایط احصان باشد به حد رجم و اگر از محارم نسبی باشد به حد قتل و اگر هیچیک از موارد تشدید کننده حد زنا وجود نداشته باشد به حد جلد محکوم میشود.
چند نکته:
نکته اول:
ذکر قید «تعزیری درجه شش» لغو است؛ چون درجات تعزیر در ماده 19 ق.م.ا. مشخص شده است و لازم نیست هرجا قانونگذار مجازات تعزیری جرمی را معین میکند درجه آن را هم بیان کند. بلکه اگر قانونگذار عدد شلاق را بیان نمیکرد و مثلاً مینوشت به شلاق تعزیری درجه شش محکوم میشود از این جهت ایرادی نداشت. چون در ماده 19 ق.م.ا. شلاق تعزیری درجه شش مشخص شده بود. اما از جهت دیگر موجب این ابهام میشد که آیا این جرم از جرایم عفافی است تا مجازات آن تا 99 ضربه شلاق باشد یا از جرایم عفافی نیست تا مجازات آن 74 ضربه شلاق باشد.
نکته دوم:
ممکن است تصور شود با توجه به ماده 19 ق.م.ا. که مجازات تعزیری شلاق در جرایم عفافی تا 99 ضربه معین شده است در اینجا نیز باید مرتکب تا 99 ضربه شلاق محکوم شود. این تصور درست نیست؛ چون اولا طبق تبصره 4 ماده 19 ق.م.ا درجهبندی هیچ تأثیری در حداقل و حداکثر مجازاتهای قانونی ندارد. ثانیا مقاربت با زوجه متوفی از مصادیق جرایم عفافی نیست.