خطر تکرار جرم درسن، ودوره های مختلف زندگی بزهکار

خطر تکرار جرم درسن، ودوره های مختلف زندگی بزهکار

تکرار جرم درحقوق کیفری حالت بزهکاری است که باوجود داشتن پیشینه کیفری یعنی یک یا چند محکومیت قطعی درتعریف قانونی تکرار جرم امری اساسی است بدین توضیح که اگر بزهکاری مرتکب حتی ۵۰ جرم یکی پس ازدیگری شده ولی مورد پیگیری کیفری قرارنگرفته وبطور قطعی به یک مجازات محکوم نشده باشد این بزهکار ازنظر قانونی درحالت تکرار جرم نیست این حالت درحقوق جزا تعدد جرم نام دارد تکرارجرم البته بشرط آنکه تمامی شرائط قانونی نیز جمع باشد ازموارد تشدید کیفر است زیرا فرض براین است که هنگامیکه شخصی با وجود یک محکومیت قطعی وتحمل یک مجازات دیگر با رمرتکب جرم میشود این امر نشان میدهد که مجازاتی که قبلا اجرا شده است از نظر مقدار کافی برای درمان این بزهکار نبوده واین بار بایستی بر مقدار این دارو افزود تا مداوا فراهم آید این پرسش درحقوق جزا پیش نیامده است که ممکن است اساسا ماهیت این دارو برای درمان درد مناسب نباشد وداروئی که بادرد بیگانه است هرچه هم که بر مقدار آن افزوده شود بازهم هیچ هنری نخواهد کرد باوجود آنهمه تحول علمی وفکری ازیک قرن پیش درشناخت بزهکار وپدیده بزهکاری بوجود آمده است بازهم مجازات درحقوق جزا تقریبا تنها وسیله برای تامین دفاع اجتماعی واصلاح بزهکار است درهر صورت گفتگو درمورد شرائط قانونی تکرار جرم وآثار آن مورد نظر مانیست.

از نظر جرم شناسی تکرار جرم حالت بزهکاری است که پس از یک رفتار مجرمانه دیگر بابه انجام جرم دیگری دست میزند همانگونه که ملاحظه میشود در این تعریف وجود یک محکومیت قطعی شرط تحقق معنای تکرار جرم نیست باوجود این نباید گمان برد که وجود یک محکومیت قطعی که در حقوق جزا یک شرط وپایه اساسی برای تحقق تکرار جرم است از نظر علمی وجرم شناسی هیچ ارزشی ندارد بسیاری از جرم شناسان برای این شرط قانونی ارزش علمی ویژه ای قائل هستند۱زیرا ممکن است بزهکاری پیاپی مرتکب جرم شود این امر احتمالا نمایشگر یک حالت خطرناک در این بزهکار است اما خطر وهم رسوائی در موردی که بزهکار باوجود یک محکومیت قطعی مرتکب تکرار جرم شده است خیلی بیشتر نمایان میشود در اینجا بزهکار قبلا مرتکب جرمی شده وبدین سبب مورد پی گیری قرار گرفته ،بکلانتری ودادسرا کشیده شد ودر دادگاه به مجازات محکوم گردیده به زندان رفته اماپس از آزادی از زندان دیگر بار رفتار ضد اجتماعی خویش را از سرگرفته است،پر پیدااست که در این مورد خطر بیشتری وجود دارد زیرا در مورد نخست که بزهکار مرتکب جرمهای متعدد گردیده ولی مورد پی گیری قرار نگرفته است ممکن است تصور نمود که این شخص از وصف ضد اجتماعی رفتارهای خویش واز واکنش جامعه در برابر این رفتارها هیچ آگاهی ندارد اما چنین تصوری در موردی که بزهکار باوجود یک محکومیت قطعی واقامت در زندان مرتکب جرم میشود وجود ندارد.ارتکاب جرم پس از یک محکومیت قطعی واقامت در زندان وآگاهی از واکنش جامعه پس از یک محکومیت قطعی واقامت در زندان وآگاهی از واکنش جامعه نمایشگر این واقعیت است که این بزهکار در رفتار ضد اجتماعی خویش کامملا مصمم وپا برجاست ودیگر نباید این تکرار جرم را شوخی ودست کم گرفت زیرا این شخص باوجود تحمل یک مجازا وآگاهی از سیستم کیفری درارتکاب مجدد جرم درنگ نکرده است بدین جهات تکرار جرم وبویژه پس ازوجود یک محکومیمت قطعی یکی از مسائل بسیار پراهمیت درجرم شناسی است اساسا موضوع دانش جرم شناسی وبررسی این موضوع است که چرا باوجود سیستم کیفری ومجازات پاره ای افراد برفتارهای مجرمانه دست میزنند واین مجازات هائی که درقانون جزا پیش بینی شده اند نمیتوانند هیچ هراسیدردل آنان برانگیزند وآنان را از انجام جرم باز دارند ازسوئی دیگر تکرارجرم پس ازیک محکومیمت قطعی نشانه ناکامی وشکست سیستم کیفری واداره زندان دراصلاح بزهکار است خوداز اینروست که تکرار جزم درجرم شناسی ازجهات گوناگون مورد توجه وبررسی قرارگرفته است یکی از مسائلی که درپژوهشهای علمی درمورد تکرارجرم پیش آمده این است که آیا بین تکرارجرم وسن رابطه ای هست یا خیر؟ درچه سنی وچه دوره ای ازعمر خطر تکرارجرم ازسوی بزهکار بیشتر است دراین مورد پژوهشهای آماری فراوان وجوددارند که به نقل پاره ای از آنها میپردازیم پرسش دیگری نیز بمناسبت این بررسی پیش میآید وآن اینکه آیا بین بزهکاری کودکان وبزهکاری بعدت درنزد بزرگسالان رابطه ای هست یا خیر.

۱- رابطه سن وتکرارجرم

بطورکلی ثابت شده است که فعالیت های مجرمانه درسن های ۱۸ تا ۲۵ سالگی بسیار شدید است واین شدت کم وبیش تاسن ۳۰ سالگی ادامه دارد از۳۰ سالگی ببعد فعالیتهای ضد اجتماعی کم وکمتر میشوند ودرسن ۴۰ سالگی این فعالیت متوقف میگردد ارتکاب بزه پس از۴۰ سالگی امری بیش وکم استثنائی است ۱

این قاعده کلی درمورد تکرار جرم هم صادق است خطر تکرار جرم درسنهمای جوانی یعی۲۰ تا۳۰ سالگی وشاید ۳۵ سالگی بسیار زیاد است بزهکارانی که دراین دوره از سن مرتکب جرم میشوند احتمال اینکه پس از رهائی اززندان رفتار ضد اجتماعی خویش را تکراروبازهم تکرار نمایند بسیار زیاد است اما بتدریج که بزهکاردرزمان پیش میرود خطر تکرار جرم دروی کمتر میشود ولی این خطر کم وبیش تا۴۰ سالگی وجوددارد خطر تکرار جرم از۴۰ سالگی به بعد تقریبا ازبین میرود بزهکارانی که باین سن رسیده اند احتمال اینکه پس اززهائی اززندان مرتکب تکرارجرم شوند بسیار کم است پژوهشهای آماری درمورد سن بزهکاران بعادت وحرفه ای نشان داده اند که بیشتراین بزهکاران ۲۵تا۳۵ ساله وکمی ازآنان ۳۵تا۴۰ ساله میباشند چنین بود قاعده تقریبا کلی درمورد رابطه سن وتکرار جرم آمارهائی دراینمورد از کشوربلژیک – فرانسه- انگلستان – کانادا دراختیار ماست ونتیجه همه این پژوهشهای آماری تقریبا یکی است به نقل این آمارها میپردازیم که دربررسی این آمارها رابطه بین تکرار جرم وسن بیشتر وبهتر آشکارمیشود.

درکانادا آقای کرمیه ( Mr .B.Cormiet) ۱۷۶ نفربزهکار را مورد یک مطالعه وبررسی علمی قرارداده است این گروه مورد آزمایش ازبین بزهکارانی انتخاب شده اند که تا۲۰ سالگی دارای رفتار اجتماعی پسندیده ای بوده وبعد از رسیدن به ۲۰ سالگی برای نخستین بار مرتکب جرم شده اند ازنظر رابطه بین سن وتکرار جرم این ۱۷۶نفر بین گروههای مختلف تقسیم شده ونتایج زیر در این بررسی آماری بدست آمده است۱.

سن بزهکاردرهنگام مرتکب تکرار مرتکب تکرار درصدتکرار

ارتکاب نخستین بزه جرم نشده اند جرم شده اند جرم

تعداد

۲۰تا۲۹سالگی ۷۹ ۳۵ ۴۴ ۰۷/۵۵

۳۰تا۳۹سالگی ۲۹ ۲۸ ۲۱ ۹/۴۲

۴۰تا۵۰سالگی وبیشتر ۴۸ ۴۲ ۶ ۵/۱۲

مجموع ۱۷۶ ۱۰۵ ۷۱ ۴/۴۰

همانگونه که ملاحظه میشود دربین بزهکارانی که درسنهای۲۰ تا۳۹ سالگی مرتکب جرم شده اند درصد تکرارجرم زیاد است وبرعکس برای بزهکارانی که پس از ۴۰ سالگی مرتکب جرم شده اند این درصد بسیار کم وناچیز است .

دربلژیک نیز اداره امور زندانها در۱۹۷۲ به یک مطالعه علمی درمورد بزهکاران دست زده است تعداد بزهکاران مورد مطالعه ۵۹۷ نفر بوده اند واینها در۱۹۶۱ اززندان آزاد شده اند.

درمورد این امر که چنددرصد ازاین بزهکاران پس ازرهائی اززندان مرتکب تکرار جرم شده وبزندان باز گشته اند واینگروه که بدینگونه مرتکب تکرار جرم شده اند بیشتر دارای چه سنی بوده اند نتایج آماری زیر بدست آمده است.۲

سن بزهکاردرهنگام تعدادکل مرتکب تکرار درصد تکرار

آزادی آزادشدگان جرم شده اند جرم

از۱۸تا۲۱سالگل ۵۴ ۲۸ ۸۵/۵

از۲۱تا۲۵سالگی ۸۷ ۴ ۳ تفز ۴۲/۴۹

از۲۵تا۳۰سالگی ۱۲۷ ۵۳ نفر ۷۳/۴۱

از۳۰تا۴۰سالگی ۱۹۶ ۸۰ نفر ۷۱/۴۰

از۴۰تا۵۰سالگی ۶۵ ۱۹ نفر ۲۳/۲۹

از۵۰تا۶۰سالگی ۴۳ ۸ نفر نفر ۱۸/۱۸

بیش از۶۰سالگی ۲۴ ۴ نفر ۶/۱۶

—– ——

۵۹۷ ۲۳۵

این آماربخوبی نشان میدهد که:

۱-احتمال تکرارجرم باافزایش سن بزهکار کم میشود

۲- احتمال تکرارجرم درمورد بزهکارانی که دارای ۴۰سال یابیشتر هستند بسیار بسیار کم است.

۳- پژوهشهای دیگری هم درهمین زمینه در سالهای ۱۹۵۵و۱۹۶۷بعمل آمده بود ونتیجه این پژوهشها هم باآنچه بیان شد تقریبا یکسان است.

در فرانسه نیز ۲۸۲بزهکار حرفه ای مورد مطالعه قرار گرفته اند ودر مورد سن آنان نتایج زیر بدست آمده است۱.

۳۰ساله ۳۶ نفر

۳۰تا۴۰ساله ۱۲۷ نفر

۴۰تا۵۰ساله ۸۸ نفر

۵۰تا۶۰ساله ۲۸ نفر

بیش از۶۰ساله ۳ نفر

یعنی در واقع در حدود سه چهارم از این بزهکاران حرفه ای کمتر از ۴۰سال داشته اند همانگونه ملاحظه میشود بین نتایجی که در پژوهشهای آماری در کشورهای کانادا،بلژیک،فرانسه بعمل آمده است وما آنرا نقل کردیم هم آهنگی کامل وجود دارد وهمه نشان میدهند که خطر تکرار جرم در سنهای بین ۲۰تا۳۰و۳۵سالگی زیاد است اما بتدریج با افزایش سن این خطر کم وکمتر میشود.

همچنین ثابت شده است که بین بزهکاری کودکان وبزهکاری بعادت در نزد بزرگسالان نیز رابطه ای وجود دارد.

۲-رابطه بین بزهکاری جوانان وبزهکاری بعادت

پژوهشهای آماری نشان میدهند که بیشترازکسانی که امروز دربزرگسالی مرتکب تکرارجرم میشوند ورفتارمجرمانه آنان بصورت عادت وتکراردرمیآید دارای پیشینه کیفری درسن کودکی میباشند.

دکتروست ( Dr. WEST) درانگلستان صد نفر از بزهکاران حرفه ای را مورد بررسی قرارداده است نتیجه این بررسی علمی که بایک روش بسیارمنظم وعلمی انجام یافت در۱۹۶۲ انتشاریافت۱.

دکتروست درپژوهش علمی خویش باین نتیجه رسیده است که بیشتر این بزهکاران حرفه ای وبعادت دارای پیشینه کیفری درسن های خردسالی وکودکی بوده اند این صد بزهکاراز نظر سنی که درآن برای نخستین بار مرتکب جرم شده اند چنین تقسیم میشوند.

سن ۱۰ تا۱۳ سالگی ۲۰نفر

سن ۱۴ تا۱۶ سالگی ۱۹نفر

سن ۱۷ تا۱۹ سالگی ۲۶ نفر

سن ۲۰ تا۲۲سالگی ۱۰ نفر

سن ۲۳ تا۲۵ سالگی ۱۰ نفر

سن ۲۶ تا۳۰ سالگی ۷نفر

بیشتر از۳۰سالگی ۶ نفر

این آمار نشان میدهد که ۶۵ درصد ازاین بزهکاران حرفه ای دارای سابقه جرم درسن خردسالی هستند.

دربلژیک نیز۱۸۱ بزهکاربعادت مورد مطالعه وپژوهش قرارگرفته اند یکی از مسائل این پژوهش بررسی این موضوع بوده است که چند درصد ازاین بزهکاران حرفه ای دارای پیشینه کیفری درسن خردسالی بوده اند واین بزهکاران حرفه ای رفتار ضد اجتماهی خویش را درچه سنی آغاز نموده اند این بزهکاران از نطر سنی که درآن برای نخستین بار مرتکب جرم شده اند به گروههای سنی زیر تقسیم شده اند ونتایج زیر دراینمورد بدست آمده است .

سن درهنگام ارتکاب نخستین بزه تعداد درصد

از۱۰تا۱۵ سالگی ۳۸ تفر ۲۱ درصد

از۱۶ تا۲۰ سالگی ۷۰نفر ۴۱درصد

از۲۱تا۲۵ سالگی ۳۴نفر ۱۹درصد

از۲۶ تا۳۰ سالگی ۲۱نفر ۱۲درصد

از۳۱تا۳۵ سالگی ۸نفر ۴درصد

از۲۶تا۴۰سالگی ۴نفر ۲درصد

از۴۱تا۴۵ سالگی ۳نفر ۵/۱ درصد

از۴۶تا۵۰ سالگی ۱نفر ۵/۰درصد

از۴۵ تا۶۰سالگی ۲نفر ۱درصد

همانگونه که ملاحظه میشود ۶۱ درصد ازاین بزهکاران دارای پیشینه کیفری درسن خردسالی هستند یعنی پیش از۲۰ سالگی مرتکب جرم شده اند۱.درفرانسه نیز مطالعه مشابهی درمورد صدبزهکار حرفه ای بعمل آمده ونتیجه آن چنین بوده است .

۶/۴۴ درصد ازاینان دارای پیشینه کیفری درسن قبل از۱۸ سالگی بوده اند ۲/۱۸ درصد ازآنان دارای پیشینه کیفری درسنهای ۱۸ تا۲۱ سالگی بوده اند.

۲/۳۲ درصد ازآنان دارای پیشینه کیفری پس از۲۱ سالگی بوده اند ۲ ازتمامی این پژوهشهای آماری میتوان چنین برداشت نمود که:

۱-بین بزهکاری خردسالان وبزهکاری بعادت درنزد بزرگسالان رابطه بسیاربسیار نزدیک وجوددارد.

۲-بزهکاران حرفه ای امروز نوجوانان بزهکار دیروز بوده اند ویا بعبارت دیگر کودکان بزهکارامروز مجرمان حرفه ای فردا هستند واین خود یکباردیگر اهمیت اقدامهای تربیتی را برای اصلاح وآموزش کودکان بزهکار نمایان میسازد

منبع:

1-Pinatel. Essai de synthese des aspects criminologiques et Juridiques du recidivisme. Revue Penitentiaire 1969-p249

1- Pinatel. Traite de criminologie 1970P.201

1-the Probleme of recidivism and treatement of the Iatecomer to crime in canadian jonrn correction 1961, 3 P.51

2-Bulletin de I, administration Penitentiaire belge 1973P.87

1-Finelli in revue Penitentiaire et droit Penal1951 P.46 et47

1-the habitula prisoner . London 1963

1-Hermaune Bekaert .L. application de la loi de defense sociale du 9 Avril 1930aux recidivisles et delinquants d. habitude. Rev (belge) dr et crim 1936 P923.

2-Revue Penitentiaire et de droit pelnal . 1951. P. 46et47s

دکترشفیع شفیعی

سایت قوانین