بستن راههای تخلفات علمی با عبور از کمیت‌گرایی (4)
بستن راههای تخلفات علمی با عبور از کمیت‌گرایی (4)
بستن راههای تخلفات علمی با عبور از کمیت‌گرایی (4)
خودنمایی انحصار دولتی بر فرآیندها و پدیده‌هایی درون علم
علی‌اصغر کیا مدیر گروه روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبایی در رابطه با علل بروز تخلفات علمی، ضمن تأیید سخنان دکتر منتظر قائم، با اشاره به حمایت مالی ناچیز از حوزه پژوهش، اظهار کرد: در فرایند پژوهش پاداش نسبی و سود مالی قابل‌توجهی وجود دارد؛ اما فرایند داوری پژوهشها سود چندانی ندارد. آیا افرادی که پژوهش می‌کنند وزن کننده استانداردهای انجام پژوهش‌اند؟ آیا سازمانهای سفارش‌دهنده بدون داشتن داوران و افرادی بالاتر از محققان می‌توانند بر فرایند انجام پژوهش نظارت کنند که پژوهش درخورتری انجام شود؟ باید در جامعه معرفتی پاداش مالی “داور” و نظارت پژوهش بیشتر از “انجام دهنده” و “سفارش‌دهنده” پژوهش باشد.
وی افزود: اما ما به لحاظ مالی ناظر را تنبیه می‌کنیم و پاداش را به مدیری می‌دهیم که بی‌سروصدا متون مغلوط را از تصویب بگذارند و اجازه ندهد توسط منتقدین دانا مورد نظارت قرار گیرد.
مدیر گروه روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبایی بابیان این‌که در تبیین نهایی، متوجه می‌شویم که انحصار دولتی بر فرآیندها و پدیده‌های درون علم خودنمایی می‌کند، گفت: تا زمانی که دولت رانتی داریم و سیستمی خود هسته اجتماعی را تعریف و تحقیق و نتیجه‌گیری می‌کند، نمی‌توان امیدوار بود که بخشهای این سیستم استقلال نسبی داشته باشند تا رسالت خود را به‌خوبی انجام دهند.
وی با بیان این‌که ازیک‌طرف رشد کمی گرایانه دانشگاه باعث شد ظرفیت اساتید و اولویتها با نگاه کمی گرایانه هماهنگ نباشد، تصریح کرد: با توجه به این‌که محدودیت زمانی و موضوعی داریم ازاین‌رو دانشجو مجبور می‌شود راههای کوتاه‌مدت را برای ارائه مقاله و پایان‌نامه انتخاب کند یعنی باید روشها درست شود و زمینه‌های شکل‌گیری را از قبل آماده و رفع کنیم چراکه برخورد چکشی در مورد تخلفات نتیجه مثبتی ندارد.
کیا با بیان این‌که در دانشگاههای خارج برای رساله و پایان‌نامه سیستمهایی پیش‌بینی کردند که کارشناس پژوهشی رساله را بررسی می‌کنند و اشکالات را می‌گیرد و در نهایت تأیید می‌کنند، گفت: در ایران تمام کار را به دانشجو می‌دهند که بهد استاد و داور ارائه دهد و حتی پول پیک را هم نمی‌دهیم که این رساله را محرمانه ارسال کند.
مدیر گروه روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبایی با بیان این‌که حجم کار زیاد شده و کارشناس وقت کافی برای رسیدگی به کارها را ندارد، گفت: وقتی شرایط فراهم شود دانشجو نمی‌تواند کل کار را جلد شده تحویل دهد بلکه گزارش ماهانه ارائه می‌دهد و با نظارت اقدامات مربوط به مقاله و پایان‌نامه را انجام می‌دهد؛ بنابراین متوجه می‌شویم که در حال حاضر بیشتر مسؤولیت بروز تخلفات به استاد راهنما و سیستم آموزشی و نوع نظارتها برمی‌گردد.
وی با تأکید بر این‌که باید ریشه‌ها شناسایی و عوامل فردی و عوامل سازمانی موردتوجه قرار گیرند، گفت: با برخورد چکشی نمی‌توان کارها را پیش برد، عوامل متعددی هستند که در افزایش کیفیت کمک کنند. نرم‌افزار “همانند جو” و کارگاه اخلاق دانشجویی و پژوهشی و یا تعهد برای عدم سرقت علمی می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد. در واقع از نظر شکلی و قانونی درست‌کار می‌کنیم اما در زمینه اجرا مشکل داریم.
کیا با بیان این‌که اگر فردی توان ارائه پایان‌نامه را ندارد می‌تواند درسی را معادل ارائه پایان‌نامه قرار داد، گفت: این موضوع به دلیل قوانین و آیین‌نامه‌ها امکان اجرا ندارد بنابراین دانشجو مجبور می‌شود پایان‌نامه‌ای را بسازد و ارائه دهد.
منبع: ایسنا