برنامه ششم مسأله محور است
برنامه ششم مسأله محور است
برنامه ششم مسأله محور است
وحید شقاقی شهری
اخیراً مجلس کلیات برنامه ششم توسعه را تصویب کرده است. مجلس همواره درباره برنامه ششم توسعه به دولت اعلام می‌کرد که لایحه این برنامه را برای بررسی ارائه دهد، اما این‌طور نشد و قرار شد مجلسیها برنامه را تنظیم کنند. به‌هرحال در این برنامه دولت چند کار خوب انجام داد. باید این مورد را در نظر داشته باشیم که دولت برنامه ششم را مسأله محور تنظیم کرد. برنامه ششم بر اساس برخی مسایل مانند مسأله آب، محیط‌زیست، گردشگری، اشتغال، حمل‌ونقل و توجه ویژه به سواحل مکران تدوین‌شده است.
در این برنامه روی بخشی از چالشهای مهم کشور که کارشناسان اقتصادی هشدار داده بودند، تمرکز شد. مزیت دیگر برنامه ششم این بود که در آن سعی شد تا حد امکان سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی را در دل خود جای دهد. به‌طورکلی نظر مقام معظم رهبری این بود که نباید دو برنامه مجزا نوشته و عملیاتی شود. دولت سعی کرد که برنامه‌های ستاد اقتصاد مقاومتی را که نیاز به منابع مالی دارد در برنامه ششم نشان دهد. به عبارت ساده‌تر اقتصاد مقاومتی حاوی یک نوع نگاه از آینده به حال است. اقتصاد مقاومتی تهدیدهایی را که می‌تواند در آینده کشور را دچار بحران کند، شناسایی کرده و باهدف افزایش تاب‌آوری و کاهش صدمات احتمالی برنامه‌ریزی لازم را انجام می‌دهد، این در حالی است که لایحه برنامه تقدیمی از این ویژگی برخوردار نیست و مشخص نیست فرض تحقق سیاستهای اتخاذی چیست و چقدر ضریب مقاومت کشور را بالا می‌برد. از طرف دیگر لایحه برنامه ششم نسبت به پنج برنامه قبلی عملیاتی‌تر بسته شد و بر این شد که وزارتخانه‌ها مبتنی بر چالشهای واقعی خودشان برنامه را تنظیم کنند. قبل از تنظیم این برنامه پیشنهادات وزارتخانه‌ها، دستگاهها و نهادهای به دولت ارائه‌شده و دولت بر اساس آن برنامه‌ریزی کرده بود. در مجموع مواردی که در برنامه ششم توسعه گنجانده‌شده بر اساس واقعیتهای وزارتخانه‌ها و دستگاههاست. ضعف اساسی که نظام برنامه‌ریزی ما در برنامه ششم توسعه خود را نشان داده تأمین منابع مالی است. برای مثال ما برای رشد هشت‌درصدی برنامه ششم توسعه به بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد تومان منابع مالی نیاز داریم. یکی از مشکلاتی که در بودجه‌های سنواتی می‌بینیم و در برنامه ششم هم مشاهده می‌شود این است که تأمین منابع مالی دیده نشده است و مشخص نیست دولت از کجا می‌تواند این منابع را تأمین کند. دولت می‌خواست بخشی از این منابع مالی را از طریق جذب سرمایه‌گذاری خارجی به دست آورد، اما آن‌طور که انتظار می‌رفت نتوانستیم سرمایه جذب کنیم. دومین محوری که دولت هنوز نتوانسته در برنامه ششم به آن پاسخ دهد بحث آینده‌پژوهی و سناریو‌سازی است. به عبارت ساده‌تر اگر در آینده آسیبپذیریهای اقتصاد ایران تغییر کند یا آسیبهای جدیدی به وجود بیاید، ممکن است بخشی از این احکام مصوب را به هم بزنیم. هم‌چنین به نظر می‌رسد در برنامه ششم جایگاه بین‌المللی و منطقه‌ای ایران به‌خوبی ترسیم نشده است. قرار بود برنامه‌های توسعه‌ای ما را به سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ برساند و ما کشور اول منطقه باشیم، اما در برنامه ششم توسعه به این موضوع توجه نشده است. یکی از محورهایی که از آن به‌عنوان ضعف برنامه‌های توسعه‌ای به‌ویژه برنامه ششم یاد می‌شود این است که قرار بود برنامه‌های توسعه‌ای بر اساس الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت تنظیم شود. دولت برای این الگو برنامه‌هایی آماده کرد، اما عجولانه بود و کارایی لازم را نداشت. می‌توان الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت را به‌عنوان حلقه مفقوده برنامه‌های توسعه‌ای در نظر گرفت. منبع: آرمان امروز