بدبینی و پیامدهای آن

زهره غلامعلی زاده-حقوقدان

یکی از رذل ترین و بدترین خصوصیات آدمی که سبب بسیاری از بیماری های روحی و روانی و خسارت های مادی می شود و آثار زیانباری حتی برای جامعه در پی دارد؛ بدبینی یا بدگمانی است.

بدبینی و بدگمانی که در منابع اسلامی از آن به سوء ظن هم تعبیر شده یک حالت درونی است که موجب عدم اعتماد شخص به دیگران و اطرافیانش می شود، از این رو نسبت به حوادث، وقایع، افراد و کارهای آنان با دید منفی نگریسته و آنها را به صورت نادرست تفسیر می کند.

بدبینی از دیدگاه قرآن نیز مورد نکوهش قرار گرفته و آن را از صفت های ناپسند انسان دانسته است؛ کما اینکه در آیه ای از سوره حجرات آمده: اجتنبوا کثیرا من الظن ان بعض الظن اثم…از بسیاری از گمانها دوری گزینید، به درستی که برخی گمان ها گناه اند…

با وجود اینکه بدبینی و بدگمانی تنها گناه شمرده شده اما آثار مخرب زیادی را در پی دارد که حتی گاهی اوقات به جرایمی مثل قتل نیز ختم می شود.

انگیزه های این صفت ناپسند و نادرست را می توان به مواردی مانند وسوسه گری و عادت ناپسند، همنشینی با بدان، فساد محیط، عقده حقارت، پیش داوری و خشم و احساسات و….تقسیم بندی کرد.

برخی پیامدهای بدبینی عبارتند از:

۱.شرارت: چه بسیار زد و خوردها، قتل ها، حق کشی ها و محرومیت ها که به سبب بدبینی انجام گرفته است.

۲.بی اعتمادی به افراد و جامعه: کسی که سوءظن دارد، اعتماد خود را نسبت به جامعه، فرد، خانواده، زن، بچه، فامیل و دوست از دست می دهد و آن ها نیز از او سلب اعتماد می کنند و این سلب اعتماد زمینه ساز بسیاری از آسیب های اجتماعی چه در سطح خانواده به عنوان کوچکترین اجتماع و چه در حد وسیع در سطح جامعه خواهد بود.

یکی از راههای مقابله با این معضل ترتیب اثر ندادن به خطورات ذهنی است.انسان بدبین باید سعی و تلاش نماید تا برخلاف گمانش عمل کند.

بدبین باید تجسس در زندگی دیگران را که منشا بدبینی می شود، کنار بگذارد و انگیزه هایی که باعث بروز این مشکل در وی می شود، از خود بزداید.همچنین زمینه های بروز بدبینی مانند معاشرت با افراد شرور را که ممکن است باعث بدبینی در وی گردد، از بین ببرد.

منابع: بحرینی دشتی، احمد، آسیب های اجتماعی و درمان آن، انتشارات موعود اسلام، ۱۳۸۵

سایت خبری آفتاب

ابرگروهِ فوق‌تخصّصی جامعه‌شناسی جنایی: