انتقال حق ولایت

انتقال حق ولایت

پرسش: آیا پدر می‌تواند حق ولایت خود را بر دختر، در مقابل وجهی به داماد منتقل کند؟
پاسخ: اولاً، ولایت پدر بر دختر، قهری است، نه انتقالی.
ثانیاً، ولایت پدر بر دختر خود، پس از رشید شدن دختر، منتفی است، مگر در مورد اجازه ازدواج که پس از ازدواج، این مورد نیز ساقط است؛ بنابراین دیگر چیزی نمی‌ماند تا به داماد انتقال بدهد و بخواهد در یک اقدام عجیب، وجهی در مقابلِ آن دریافت کند.
مطالبه جهیزیه در حین نشوز
پرسش: زن در حال نشوز که معلوم نیست به خانه شوهر برگردد یا نه آیا حق دارد جهیزیه را مطالبه کند؟
پاسخ: ازآنجاکه اصولاً بردن جهیزیه به منزل شوهر، الزام قانونی ندارد، می‌شود مطالبه کرد.
اجبار زن
پرسش: همسرم مرا وادار می‌کند در خانه دیگران کلفتی کنم. از طرفی، رفتارهای تحقیرآمیزی دارد مبنی بر اینکه به من علاقه نداشته و تمایل دارد زن دیگری بگیرد. مرا بسیار آزار می‌دهد. خانواده‌ام در شهرستان هستند و ایشان مرا بدون سرپناه گیر آورده. از من چندین برگه سفید امضا گرفته و نیز چندین فقره سفته که مبلغ آن بیش از مهرم است.
پاسخ: هیچ‌کدام از این اقداماتِ انجام‌گرفته از سوی همسر شما، با هیچ‌کدام از مفاهیم حاکم بر منطق، وجدان و اخلاق هماهنگ نیست.
اما اگر شما به دلیل ناچاری، قصد ادامۀ این زندگی را داشته باشید، بحث حقوقی خاصی درنخواهد گرفت که نیازی به پاسخ باشد. در غیر این صورت، هرکدام از اقدامات غیراخلاقی یا نامتعارفی که برشمردید، تاب مقاومت یا مخالفت را داشته باشید تا عزت‌نفس شما حفظ شود.
اکنون نیز اگر در همین راستا، قصد اقدام حقوقی داشته باشید، بحث از زاویۀ عسر و حرج، مطالبه اجرت‌المثل و مانند آن قابل‌پیگیری است.
حق ناشی از مُتعه
پرسش: حدود شش ماه پیش صیغه عقد مُتعه موقت خوانده شد و با پسری نامزد کردیم و مهرم هزار سکه بود و سه دانگ یک‌خانه. بعدازآن رابطه‌مان به هم خورد و من برگه صیغه موقت را اجرا گذاشتم. رأی به نفع من صادرشده و او اعتراض کرده است. آیا با این اعتراض من به حقوق قانونی‌ام می‌رسم؟
پاسخ: اگر رأی نخست به‌درستی صادرشده باشد و شما نیز دلایل و مستندات مؤثر داشته باشید، صرف اعتراض، خللی را به حقوق شما وارد نمی‌کند.
اما بد نیست بدانید که تجدیدنظرخواهی از رأی دادگاه اول، برای این است که اگر کسی به محتوای رأی یا به نحوه رسیدگی دادگاه اعتراض دارد و یا اینکه مدارکی دال بر عدم طلب طرف مقابل دارد، با دلایل و مستندات مربوطه به دادگاه تجدیدنظر ارائه کند. رأی دادگاه بدوی در دادگاه تجدیدنظر موردبررسی قرار می‌گیرد و در صورت اشتباه قاضی یا محق بودن مرد، رأی نقض می‌شود و درصورتی‌که مرد ادله کافی برای اعتراض ارائه نداده باشد و دادگاه تجدیدنظر رأی دادگاه بدوی را صحیح تشخیص دهد، آن رأی را تأیید می‌کند.
خسارات ناشی از سقط‌جنین
پرسش: زنی بدون اجازه همسرش سقط کرده و طفل خود را از بین می‌برد. در صورت شکایت مرد، آیا شخصی که عمل سقط را انجام داده است، ملزم به پرداخت خسارات است؟ و آیا مرد علیه زن خود می‌تواند شکایت نموده و خسارات بگیرد؟
پاسخ: بله هم شکایت به لحاظ کیفری و تحت تعقیب قرار دادنِ آنها می‌تواند موردبحث باشد و هم مطالبۀ جبران خسارت و ضرر و زیان ناشی از این اقدام و همچنین جبران خسارات معنوی.
منبع: کتاب مجموعه پرسش و پاسخهای حقوقی در امور خانواده
معاونت آموزش قوه قضاییه
انتشارات جاودانه