آیین‌نامه اجرایی بندهای (الف)، (ب)، (ج) و (د) تبصره (۵) قانون بودجه سال ۱۳۹۵ کل کشور
آیین‌نامه اجرایی بندهای (الف)، (ب)، (ج) و (د)
تبصره (5) قانون بودجه
هیأت وزیران در جلسه 1395/6/3 به پیشنهاد شماره ۶۰۶۴۱۲ مورخ 1395/4/19
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (سابق) و به استناد تبصره (۳۳) قانون بودجه سال ۱۳۹۵ کل کشور، آیین‌نامه اجرایی بندهای (الف)، (ب)، (ج) و (د) تبصره (۵) قانون یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده ۱ ـ دراین آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف ـ قانون: قانون بودجه سال ۱۳۹۵ کل کشور.
ب ـ بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
پ ـ سازمان: سازمان بورس و اوراق بهادار.
ت ـ ناشر: وزارت امور اقتصادی و دارایی، شرکتهای وابسته به وزارتخانه‌های نیرو، نفت، راه و شهرسازی، ورزش و جوانان، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، ارتباطات و فناوری اطلاعات، صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی، سازمان انرژی اتمی ایران، شهرداریهای کشور و سازمانهای وابسته.
ث ـ طرح: طرحهای انتفاعی دارای توجیه فنی، اقتصادی و مالی با اولویت اجرای پروژه‌ها و طرحهای میادین نفت و گاز مشترک با همسایگان و مهار آبهای مرزی، طرحهای حمل‌ونقل به‌ویژه وسایط نقلیه برقی، طرحهای آب‌رسانی و تأمین آب، احداث و تکمیل طرحهای آب‌شیرین‌کن، تکمیل شبکه جمع‌آوری و انتقال فاضلاب، تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب، نیروگاههای برق با اولویت پروژه‌های با بازدهی (راندمان) بالا مانند تولید هم‌زمان برق و آب شیرین و برق و گرما (CHP) و برق و گرما و سرما (CCHP) شبکه‌های انتقال و توزیع برق، احداث و تکمیل طرحهای نیمه‌تمام ورزشی، تبدیل گاز به فرآورده‌های شیمیایی و همچنین مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته متقاضی استفاده از اوراق مشارکت ریالی و یا صکوک اسلامی با رعـایت ماده (۸۸) قانون تنظیـم بخشی از مقررات مالی دولت ـ مصوب ۱۳۸۰ ـ و طرحهایی که به تصویب شورای اقتصاد می‌رسد.
ج ـ اوراق مشارکت: اوراق بهادار اسلامی بانام یا بینام که به‌موجب قانون یا مجوز بانک مرکزی به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین منتشر و تابع قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت ـ مصوب ۱۳۷۶ ـ و آیین‌نامه اجرایی آن است.
چ ـ صکوک اسلامی: نوعی اوراق بهادار که طبق قوانین و مقررات و بر اساس دستورالعملهای مصوب سازمان و یا بانک مرکزی منتشر می‌شود نظیر صکوک اجاره و صکوک استصناع.
ماده ۲ ـ در اجرای بند (الف) تبصره (۵) قانون، به ناشران اجازه داده می‌شود مبلغ یک‌صد هزار میلیارد (۰۰۰ ر ۰۰۰ ر ۰۰۰ ر ۰۰۰ ر ۱۰۰) ریال اوراق مشارکت ریالی و یا صکوک اسلامی به‌منظور اجرای طرحها با تضمین خود منتشر نمایند. سهم هر یک از ناشران به شرح جدول زیر تعیین می‌شود:
تبصره ـ در صورت عدم جذب مبالغ پیش‌بینی‌شده مطابق جدول فوق توسط هر یک از ناشران یادشده، مبالغ مربوط به سهم سایر ناشران مذکور در جدول فوق افزوده می‌شود.
ماده ۳ ـ هنگام واگذاری طرحهایی که مطابق این آیین‌نامه برای آنها اوراق مشارکت و یا صکوک اسلامی منتشرشده است، بر اساس قوانین و مقررات مربوط نسبت به تعیین تکلیف تضمینهای آنها اقدام خواهد شد.
ماده ۴ ـ ناشر می‌تواند به‌منظور تأمین قسمتی از منابع مالی موردنیاز طرحهای خود که حجم انتشار آن از سوی بالاترین مقام دستگاه اجرایی ذی‌ربط در چارچوب بودجه مصوب دستگاه مربوط در سقف جدول مذکور حسب مورد به بانک مرکزی/سازمان اعلام می‌شود، نسبت به تقاضای موافقت اولیه از بانک مرکزی (در خصوص اوراق مشارکت و صکوک اسلامی) و سازمان (در خصوص صکوک اسلامی) برای انتشار اوراق مذکور بر اساس قوانین و مقررات مربوط اقدام کند.
ماده ۵ ـ در اجرای بند (ب) تبصره (۵) قانون، وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است به نمایندگی از دولت نسبت به انتشار اوراق مشارکت ریالی برای اجرای طرحهای تملک داراییهای سرمایه‌ای انتفاعی نیمه‌تمام مندرج در پیوست شماره (۱) قانون تا مبلغ پنجاه‌هزار میلیارد (۰۰۰ ر ۰۰۰ ر ۰۰۰ ر ۰۰۰ ر ۵۰) ریال با رعایت قوانین و مقررات مربوط اقدام کند.
تبصره ۱ ـ سهم هریک از دستگاههای اجرایی از اوراق مشارکت و عنوان طرحهای ذی‌نفع موضوع این ماده توسط سازمان برنامه‌وبودجه کشور تعیین می‌شود.
تبصره ۲ ـ سازمان برنامه‌وبودجه کشور موظف است اعتبارات لازم برای بازپرداخت سود علی‌الحساب و قطعی و ارزش اسمی اوراق مشارکت در سررسید و هزینه حق عاملیت را طی ردیف خاصی در لوایح بودجه سالانه کشور منظور و برای پرداخت در اختیار وزارت امور اقتصادی و دارایی قرار دهد. نرخ سود اوراق موضوع این ماده توسط سازمان برنامه‌وبودجه کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی (به‌صورت مشترک) تعیین می‌شود.
ماده ۶ ـ ناشران مکلف‌اند فهرست طرحهای متقاضی استفاده از منابع حاصل از فروش اوراق مشارکت و یا صکوک را ظرف بیست روز پس از ابلاغ این آیین‌نامه از طریق بالاترین مقام دستگاه اجرایی ذی‌ربط جهت تصویب شورای اقتصاد ارائه نمایند.
تبصره ـ طرحهای موضوع ماده (۵) این آیین‌نامه از شمول این ماده مستثنا هستند.
ماده ۷ ـ اوراق مشارکت و یا صکوک اسلامی فروش نرفته طرحهای موضوع‌بندهای (الف) و (ب) تبصره (۵) قانون، قابل‌واگذاری به پیمانکاران، مشاوران و تأمین‌کنندگان تجهیزات همان طرحها در سقف مطالبات معوق طرح با تأیید بالاترین مقام دستگاه اجرایی و ذی‌حساب مربوط و سازمان برنامه‌وبودجه کشور است. اوراق مشارکت واگذارشده قابل بازخرید قبل از سررسید توسط بانک عامل نیست.
تبصره ـ ناشر مکلف است فهرست پیمانکاران، مشاوران و تأمین‌کنندگان تجهیزات طرح موضوع این آیین‌نامه را به همراه میزان مطالبات معوق آنها که به تأیید ذی‌حساب مربوط رسیده است، به بانک عامل ارائه دهد.
ماده ۸ ـ با ارائه مدارک و مستندات مورد درخواست بانک مرکزی (در خصوص اوراق مشارکت و صکوک اسلامی) و سازمان (در خصوص صکوک اسلامی) از ناشر، موافقت اولیه انتشار اوراق مشارکت و یا صکوک اسلامی ظرف یک هفته صادر می‌شود و ناشر ظرف بیست روز از زمان دریافت موافقت اولیه مکلف به انتخاب بانک یا بانکهای عامل خواهد بود.
ماده ۹ ـ بانک عامل موظف است ظرف بیست روز نسبت به بررسی طرح در چارچوب قوانین و مقررات و الزامات مربوط به اوراق مشارکت ریالی و یا صکوک اسلامی موضوع این آیین‌نامه اقدام نماید.
تبصره ـ طرحهای موضوع ماده (۵) این آیین‌نامه از شمول این ماده مستثنا هستند.
ماده ۱۰ ـ بانک مرکزی پس از تأیید گزارش توجیه فنی، اقتصادی و مالی طرحهای تأییدشده توسط بانک عامل، ظرف ده روز شرایط انتشار اوراق مشارکت ریالی و یا صکوک اسلامی را اعلام می‌نماید.
ماده ۱۱ ـ بانک مرکزی/سازمان حسب مورد به تشخیص خود می‌تواند ناشر را به انتشار تمام یا بخشی از اوراق مشارکت ریالی و یا صکوک اسلامی به‌صورت الکترونیکی از طریق سامانه‌های مجاز ملزم نماید.
ماده ۱۲ ـ نرخ سود اوراق منتشره بر اساس مصوبات شورای پول و اعتبار تعیین می‌شود.
تبصره ۱ ـ نرخ درآمد صکوک اسلامی که در بازار سرمایه منتشر می‌شود باید به تأیید وزارت امور اقتصادی و دارایی برسد.
تبصره ۲ ـ فروش اوراق منتشره در بازار سرمایه به قیمت بازار (بنا به درخواست ناشر) مجاز است.
ماده ۱۳ ـ در اجرای بندهای (الف) و (د) تبصره (۵) قانون، ناشر مکلف به تأمین وثایق و تضمینهای موردنظر بانک عامل است و در صورت عدم ایفای تعهدات ناشر در سررسید (طبق قرارداد عاملیت)، بانک عامل مکلف است از محل وثایق مذکور رأساً اقدام نماید.
ماده ۱۴ ـ درصورتی‌که اوراق مشارکت و یا صکوک اسلامی در طی مدت‌زمان مقرر به فروش نرسد، اوراق مشارکت و یا صکوک اسلامی به فروش نرفته طی برنامه زمان‌بندی که از سوی بانک عامل و ناشر از قبل طراحی‌شده است به پیمانکاران، مشاوران و تأمین‌کنندگان تجهیزات همان طرح قابل‌واگذاری است.
تبصره ـ به میزان اوراق مشارکت و یا صکوک اسلامی که واگذار می‌گردد از حجم مطالبات آنها از ناشر کاسته می‌شود.
ماده ۱۵ ـ بانک عامل/رکن مربوط در بازار سرمایه هیچ تعهدی برای پرداخت سودهای علی‌الحساب در سررسید در صورت عدم تأمین وجه آن از سوی ناشر به دارندگان اوراق مشارکت و یا صکوک اسلامی واگذارشده به پیمانکاران، مشاوران و تأمین‌کنندگان تجهیزات ندارد و صرفاً پس از ضبط وثایق و دریافت وجه حاصل از ضبط تضامین اخذشده موضوع ماده (۱۳) این آیین‌نامه امکان پرداخت اصل‌وفرع اوراق منتشره فراهم خواهد شد.
ماده ۱۶ ـ با صدور مجوز نهایی انتشار اوراق مشارکت و یا صکوک اسلامی به بانک عامل، عرضه اولیه این دسته از اوراق مشارکت و یا صکوک اسلامی در بازار پول به‌صورت عمومی و در مدت‌زمان مقرر انجام می‌شود.
تبصره ـ با پذیرش این دسته از اوراق مشارکت و یا صکوک اسلامی در سازمان، معاملات ثانویه آن تابع شرایط سازمان خواهد بود.
ماده ۱۷ ـ بانک عامل مکلف به درج عبارت «غیرقابل بازخرید قبل از سررسید در بانک عامل» در گواهی خرید اوراق مشارکت و یا صکوک اسلامی برای آن دسته از اوراقی که به پیمانکاران، مشاوران و تأمین‌کنندگان تجهیزات مشمول این آیین‌نامه واگذارشده است، می‌باشد.
ماده ۱۸ ـ بانک مرکزی مکلف است آخرین اطلاعات مربوط به عرضه و فروش این دسته از اوراق مشارکت و یا صکوک اسلامی را ماهانه از بانک عامل دریافت و به سازمان برنامه‌وبودجه کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی ارائه نماید.
ماده ۱۹ ـ بانک عامل موظف است وجوه حاصل از فروش اوراق مشارکت و یا صکوک اسلامی در هر مرحله را بر اساس فهرست ناشران مزبور ظرف یک هفته در خصوص بندهای (الف) و (د) تبصره (۵) قانون به‌حساب تمرکز وجوه شرکتهای مزبور و شهرداریها و سازمانهای وابسته نزد خزانه‌داری کل کشور و در خصوص بند (ب) به‌ردیف شماره (۳۱۰۱۰۲) جدول شماره (۵) قانون واریز کند.
ماده ۲۰ ـ سایر موارد پیش‌بینی‌نشده دراین آیین‌نامه در خصوص نحوه واگذاری، بازخرید و بازپرداخت اصل و سود اوراق مشارکت و یا صکوک اسلامی تابع ضوابط و مقررات آیین‌نامه اجرایی قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت و دستورالعمل صکوک اسلامی مصوب شورای پول و اعتبار/سازمان حسب مورد است.
ماده ۲۱ ـ انتشار صکوک اسلامی موضوع این آیین‌نامه ملزم به رعایت سایر قوانین و مقررات مربوط علی‌الخصوص آیین‌نامه اجرایی بند (ب) ماده (۲) قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور ـ مصوب ۱۳۹۴ ـ موضوع تصویب‌نامه شماره ۴۱۸۴۸/ت ۵۲۰۲۶ هـ مورخ ۴/۴/۱۳۹۴ و اصلاحات بعدی آن است.
معاون اول رئیسجمهور ـ اسحاق جهانگیری
به نقل از روزنامه رسمی شماره ۲۰۸۳۶ مورخ 28/06/1395