تطابق حق ریشه در معنای عام فقهی با مقررات خاص اراضی در حقوق ایران
تطابق حق ریشه در معنای عام فقهی با مقررات خاص اراضی در حقوق ایران
تطابق حق ریشه در معنای عام فقهی با مقررات خاص اراضی در حقوق ایران
پدیدآور: سعید مقدسی
مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد
استاد راهنما: عباس زمانی
دانشگاه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت
تاریخ دفاع: 1395
چکیده
حق ریشه یکی از حقوق مالی عینی است که متعلق آن ملک مزروعی، اعم از زمین کشاورزی دیمی و آبی، باغ، قلمستان و سایر مزارع است که در اثر تلاش مستمر زارع، باغبانان، کشاورز و یا عامل در ملک زراعی متعلق به مالک، موجر یا مزارع، مشروط به آنکه موجب تحقق آبادانی و قابلیت کشت و زرع گردد، ایجاد میشود. این حق، تحت هر عنوان و اطلاقی بهنوعی حق تقدم و اولویت برای زارع است که منشأ و خاستگاه عرفی دارد و در فقه، نیز مسبوق به سابقه است. بهدلیل منشأ فقهی و عرفی این حق، حق ریشه در مناطق مختلف ایران به اسامی گوناگونی شناخته میشود، لیکن علاوه بر تفاوت در اصطلاحات محلی، حق ریشه دارای مصادیق متعددی است که بنا بر کیفیت ملک و موقعیت زارع و نحوه عملکردش، تحت عناوین، نسق زراعی، دسترنج رعیتی، حقالسعی، حق اولویت رعیتی یا حق تقدم و نیز حق آب و گل، در متن قانون نقل گردیده است. این حق کلیه اوصاف حق مالی از قبیل، قابلیت نقلوانتقال و اعراض و توقیف را دارا بوده، در رویه قضایی و احکام صادر شده از محاکم نیز مورد شناسایی قرار گرفته، بهنحویکه در فرض امتناع، امکان مطالبه آن وجود دارد و مالک نیز تا قبل از پرداخت حق ریشه یا جلب رضای زارع یا عامل، امکان انتزاع ید مشارالیه از ملک را نداشته، تصرف و تملک از جانب مالک یا شخص حقوقی، صرفاً با پرداخت کامل حقوق زارع امکانپذیر میگردد.
کلیدواژگان: حق ریشه، مزارعه، مساقات، زراعت، حقوق زارعانه
منبع: سایت ایرانداک