تحقق حق دفاع در پرتو مفهوم اداره خوب؛ مطالعه تطبیقی نظام حقوقی ایران و اتحادیه اروپا

تحقق حق دفاع در پرتو مفهوم اداره خوب؛ مطالعه تطبیقی نظام حقوقی ایران و اتحادیه اروپا

نویسنده: فرامرز عطریان

چکیده

حق دفاع و اجرای آن در حقوق اداری مدرن از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ به‌طوری‌که به‌صورت گسترده در نظام‌های حقوقی مطرح دنیا به رسمیت شناخته‌شده است. پرسشی که در این مقاله مطرح‌شده آن است که اداره خوب چگونه و با چه ابزارهایی زمینه تحقق این حق را فراهم می‌کند؟ این ابزارها به چه میزان در نظام حقوق اداری ایران منعکس‌شده است؟ بر اساس منابع مربوط به مفهوم اداره خوب در اتحادیه اروپا، الزامات این حق عبارت است از: استماع، دسترسی به پرونده و آگاهی از دلایل تصمیمات اداری. این موارد در مصوبات و رویه قضایی اتحادیه اروپا به‌عنوان حق اساسی شهروندی و از ویژگی‌های اداره خوب شمرده‌شده و به تحقق حق دفاع در فرایندهای اداری انجامیده است. در نظام حقوقی ایران، این الزامات به‌صورت کلی و حاکم بر تمام تصمیمات اداری به رسمیت شناخته‌نشده، اما به‌طور موردی در برخی از قوانین و نیز آرای قضایی دیوان عدالت اداری منعکس گردیده است. بر این اساس، به رسمیت شناختن حق دفاع و الزامات آن از سوی قانون‌گذار و درج آن در قوانین مربوطه ضروری به نظر می‌رسد.

کلیدواژگان: آگاهی از دلایل تصمیم؛ اداره خوب؛ استماع؛ حق دفاع؛ دسترسی به پرونده

مجله حقوق تطبیقی؛ دوره 7، شماره 1، بهار و تابستان 1395