بررسی میزان کارآمدی حقوق مالی زوجه در تأمین معیشت وی پس از طلاق

بررسی میزان کارآمدی حقوق مالی زوجه در تأمین معیشت وی پس از طلاق

پدیدآور: فریبا ولد بیگی

رشته تحصیلی: حقوق خصوصی

مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد

استاد راهنما: فریده شکری

دانشگاه: دانشگاه تربیت مدرس

تاریخ دفاع: 1395

چکیده

قانون‌گذار ایران با تبعیت از آرای فقهای امامیه، حقوق مالی متعددی را برای زوجه در ایام زندگی مشترک به رسمیت شناخته است، هم چنان‌که حقوق خاصی را برای زوجه مطلقه با رعایت شرایطی مقرر نموده است. زوجه در مطالبه حقوق دوران زوجیت و یا به هنگام طلاق مختار است؛ اما آن‌چه در این میان واجد اهمیت است این است که با توجه به این‌که در نظام حقوقی کشور ما حمایتهای مالی نهادینه‌شده‌ای از زنان مطلقه بعد از طلاق وجود ندارد این حقوق مالی تا چه حد می‌تواند معیشت زوجه مطلقه و یا زوجه در آستانه طلاق را تأمین نماید و جایگزینی برای عدم وجود حمایتهای دولتی گردد. از منظر قانونی مطالبه برخی از این حقوق به‌ویژه در خصوص چون اجرت‌المثل و نفقه منوط به تحقق شرایطی است؛ شرایطی همچون اقدام به برخی امور به دستور و امر زوج و فقدان قصد تبرع، در خصوص اجرت‌المثل و یا عدم نشوز به جهت برخورداری از نفقه. رویه قضایی نیز این قیود قانونی را لحاظ کرده ضمن آن‌که در موارد بسیاری با اعمال برخی سخت گیریها از حیث ادله اثبات و یا با در پیش گرفتن اطاله دادرسی که گاه امری اجتناب‌ناپذیر است، استحقاق زوجه به این حقوق را دشوار ساخته و یا آن‌که موجبات انصراف وی از مطالبه این حقوق را فراهم آورده است، علاوه بر این حتی در فرض صدور حکم قطعی و لازم‌الاجرا در این خصوص دشواریهای ناشی از اجرای حکم اعسار و ناتوانی زوج در پرداخت حقوق مالی زوجه و یا استنکاف وی در عمل در موارد بسیاری زوجه را در استیفای حقوق قانونی خود ناکام می‌گذارد که صدور احکام بسیار اعسار و تقسیط از سوی محاکم خود مؤید بر این مدعاست. در این تحقیق با اتخاذ روش کیفی و با استفاده از شیوه مصاحبه عمیق با زنان مطلقه یا در آستانه طلاق مراجعه‌کننده، به محاکم خانواده شهر تهران و در نهایت با تحلیل داده‌ها این نتیجه به‌دست‌آمده که اکثر پاسخ‌گویان در استیفای حقوق مالی خود ناکام مانده‌اند و حقوق مقرر قانونی نتوانسته در تأمین معیشت آنها مؤثر واقع شود. صرفاً 9 درصد این افراد به تأمین معیشت خود از طریق استیفای حقوق مالی خود نظر داشته و بیش از یک‌چهارم پاسخ‌گویان با تأکید بر ناتوانی در تأمین معیشت خود و نقش حداقلی حقوق مالی آنها در این امر اعلام داشته‌اند تفاوتها و نابرابریهای پیش روی زنان و مردان، ضمن آن‌که آنان را ناموفق به دریافت حقوق مالی کرده در تأمین معیشت پس از دوران طلاق هم با دشواریهای بسیاری مواجه ساخته است.

کلیدواژگان: زنان مطلقه، حقوق مالی، مهریه، نفقه

منبع: سایت ایران داک