بازپژوهی ادله عدم جواز دخول خیار شرط در ایقاعات

بازپژوهی ادله عدم جواز دخول خیار شرط در ایقاعات

نویسندگان: سیف اله احدی و محمدحسن حایری یزدی

چکیده

بسیاری از فقها به عدم جواز جریان خیار شرط در ایقاعات معتقدند و در اثبات مقصود خود به وجوهی استدلال می‌کنند که تمامی آنها قابل خدشه‌اند. عمده دلیل این دسته، اجماع بوده که ثبوت و تعمیم آن به تمام ایقاعات محل تردید است. لذا این ادله نمی‌توانند مانع از تأثیر اقتضای عموم ادله شروط، جواز آنچه فاقد منع شرعی و عقلی است، اصاله الاباحه، اصاله الصحه و حاکمیت اصل آزادی اراده که جواز دخول شرط خیار در ایقاعات است، در برخی از ایقاعات باشند، ازاین‌رو، قابلیت آنها برای انحلال عقلاً و عرفاً و شرعاً ثابت است. البته در برخی از ایقاعات به سبب وجود مانع، خیار شرط جاری نیست؛ بنابراین کلیت قضیه جریان خیار شرط در ایقاعات، نه از جهت ثبوت و نه از جهت عدم آن صحیح نیست؛ بلکه معیار در مسأله، سازگاری حقیقت ایقاع و آثار آن با جریان خیار شرط در آن می‌باشد.

کلیدواژگان: خیار شرط، ایقاعات، عموم ادله شروط، مشروعیت فسخ

مجله آموزه‌های فقه مدنی شماره 13 بهار و تابستان 1395