آشنایی با میزان قدرت و اختیارات رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا بر مبنای قانون اساسی
آشنایی با میزان قدرت و اختیارات رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا بر مبنای قانون اساسی
آشنایی با میزان قدرت و اختیارات رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا بر مبنای قانون اساسی
ریاست هم‌زمان بر قوه مجریه و رهبری کشور
1) رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده آمریکا به مدت چهار سال به‌طور مستقیم انتخاب می‌شود. او حق شرکت در انتخابات ریاست جمهوری را تنها برای دو دوره دارد.
رئیس‌جمهوری به‌عنوان عالی‌ترین مقام سیاسی کشور و رئیس قوه مجریه هم‌زمان رهبری کشور و دولت را در اختیار دارد. او موظف به اجرای قوانین مصوب کنگره آمریکا است. حدود چهار میلیون نفر در خدمت قوه مجریه آمریکا هستند.
تفکیک‌قوا
2) قوه مجریه آمریکا به رهبری رئیس‌جمهور در هماهنگی با دو قوه دیگر این کشور، یعنی قوه قانون‌گذاری و قوه قضاییه عمل می‌کند. رئیس‌جمهور حق تعیین وزیران، سفیران، درخواست بخشش و عفو محکومان را دارد، اما قضات دیوان عالی این کشور با موافقت سنا تعیین می‌شوند. موافقت کنگره نیز کنترلی است بر فعالیتهای رئیس‌جمهور و جلوگیری از سوءاستفاده از قدرت و تسلسل در نصب مقامات قضایی و هم‌چنین رعایت اصل تفکیک قوا.
رد پیش‌نویس قوانین
3) رئیس‌جمهور می‌تواند با پیش‌نویس قوانین مخالفت و آنها را وتو کند. کنگره اما این حق را دارد که پیش‌نویس وتو شده توسط رئیس‌جمهور را دوباره مطرح کند. برای تأیید مجدد همین پیش‌نویس موافقت دو سوم نمایندگان هر دو نهاد قانون‌گذاری، یعنی مجلس نمایندگان و مجلس سنا ضروری است. رؤسای جمهور آمریکا تاکنون ۱۵۰۰ پیش‌نویس قانون را وتو کرده‌اند و تنها ۱۱۱ مورد آنها موفق به گرفتن تأیید دو سوم نمایندگان کنگره شده‌اند.
دستور اجرایی بمانند قانون
4) رئیس‌جمهوری می‌تواند با دستورالعملهایی وظایف کارمندان دولت را مشخص کند. این دستورالعملها (Executive Orders) که هیچ‌کس زیر آنها را امضا نکرده، برای کارمندان دولت حکم قانون را دارند. البته دادگاهها می‌توانند برخی از این دستورالعملها را ناکارا سازند و کنگره نیز این حق را دارد که قوانینی مخالف همین دستورالعملها به تصویب برساند.
توافق‌اجرایی
5) رئیس‌جمهور می‌تواند موافقت‌نامه‌هایی با کشورهای دیگر منعقد کند. مجلس سنای آمریکا باید این موافقت‌نامه‌ها را با دو سوم آرا تصویب کند. رؤسای جمهوری آمریکا برای دور زدن تصویب این موافقت‌نامه‌ها توسط مجلس سنای آمریکا، نام موافقت‌نامه را از روی این قراردادها برداشته و به آنها “توافق اجرایی” (Executive Agreements) می‌گویند. در چنین حالتی دیگر موافقت کنگره آمریکا با آن ضروری نخواهد بود.
فرمانده کل قوا بدون اختیار اعلام جنگ و صلح
6) فرماندهی کل نیروهای مسلح و نیروهای شبه‌نظامی در دست رئیس‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا است. اما اعلان‌جنگ و صلح از اختیارات کنگره است. آن‌چه مشخص نیست این نکته است که رئیس‌جمهور تا چه حد بدون تأیید کنگره، اختیار ارسال سربازان کشور را به مناطق جنگی دارد. در عمل رئیس‌جمهور، تا زمانی که کنگره مخالفتی نکرده، به اقدامات خود ادامه می‌دهد.
نظارت بر رفتار رئیس‌جمهور
7) در صورتی‌که رئیس‌جمهور آمریکا از موقعیت خود سوءاستفاده کند یا مرتکب خطا و بزهکاری شود، مجلس نمایندگان می‌تواند او را استیضاح کند. در تاریخ آمریکا تنها دو رئیس‌جمهور استیضاح شده‌اند و استیضاح در هر دو بار ناموفق بوده است. راه‌حل بهتر برای متوقف کردن برنامه‌های رئیس‌جمهور، جلوگیری از تصویب بودجه پیشنهادی او از سوی کنگره است. منبع: گاهداد