نشست قضایی- عدول از وکالت بلاعزل در طلاق
نشست قضایی- عدول از وکالت بلاعزل در طلاق
نشست قضایی- عدول از وکالت بلاعزل در طلاق
(نشست قضایی قضات دادگستری استان تهران)
پرسش – چنانچه زوج به زوجه، ضمن عقد خارج لازم وکالت بلاعزل در خصوص طلاق و متفرعات آن بدهد و سپس قبل از اجرای طلاق، در مرحله دادرسی شخصاً حاضر و اعلام نماید که حاضر به طلاق زوجه نیست تکلیف چیست؟
محل تشکیل نشست: مجتمع قضایی خانواده 2
تاریخ تشکیل نشست: 2/7/1393
تعداد افراد شرکتکننده: 8 نفر
دبیر جلسه: خانم حیاتی
جناب آقای سمیعی ریاست محترم شعبه 273 دادگاه خانواده: در خصوص سؤال اوّل، ادعای زوج قابلپذیرش نیست؛ چراکه عقد، وکالتی است که ضمن عقد خارج لازم دادهشده است مگر اینکه وکالت با فوت یا حجر منتفی گردد.
جناب آقای صادقی سرپرست محترم مجتمع قضایی خانواده دو تهران: در خصوص سؤال، یک وکالت ضمن عقد خارج لازم دادهشده است و موکل اختیار بلاعزل به وکیل داده و نمیتواند وکیل را عزل کند. امّا بحث این است که این موضوع یک وکالت است و وکیل را عزل نمیکند و میگوید که زوجه وکیل من است و وکالت دادهام که خود را مطلقه نماید. حالا راضی به این طلاق نیستم و نظر فقها براین است که اگر مرد قبل از اجرای صیغه طلاق منصرف شود این مسیری که طی شده خودبهخود باطل است؛ البته سؤالی از حضرت امام (قدس سره شریف) در این خصوص شده است که امام راحل فرمودند: اختیار طلاق در دست مرد است و خانمها میتوانند وکالت بگیرند و باید دید که این بحث از منظر فقها چه است.
جناب آقای عمو زادی ریاست محترم شعبه 268 دادگاه خانواده: اذن در شیء اذن در لوازم آن است و فرع آن نیاز بهتصریح ندارد. در موضوع وکالت بلاعزل، دیگر نمیتوان وکیل را عزل کرد.
جناب آقای ملکی ریاست محترم شعبه 267 دادگاه خانواده: وکالت ضمن عقد لازم، آثار عقد لازم را دارد و بااراده اصیل نمیتوان آن را از بین برد و در پاسخ سؤال دوّم، در وکالت مدنی زمانی که کلیه اختیارات مربوط به طلاق داده شد دیگر نیازی بهتصریح موارد بهصورت جزءبهجزء نیست ولی وکیل دادگستری بهموجب ماده 35 از قانون آیین دادرسی مدنی باید کلیه موارد را تصریح نماید که در چه موضوعاتی وکالت و در چه مسائلی اختیار دارد و موارد مندرج در ماده 35 قانون مزبور حصری است. جناب آقای حیدری ریاست محترم شعبه 263 دادگاه خانواده: در ماده 656[1] قانون مدنی، عقد وکالت تعریفشده که میفرماید: وکالت عقدی است که بهموجب آنیکی از طرفین دیگری را برای انجام امری نایب خود مینماید. وکالت عقد جایز است و میتوان به طرقی وصف لزوم به آن داد؛ مثلاً ضمن عقد خارج لازم که در آن شرط وکالت کردیم، صفت لزوم را میگیرد ولی اختیار اصیل را زایل نمیکند. مقنن در ماده 683 از قانون مدنی [2] میفرماید: هرگاه متعلق وکالت از بین برود یا موکل، اموری را که مورد وکالت است خود انجام دهد یا بهطورکلی، اموری که منافی با وکالت وکیل باشد بهجا آورد مثلاینکه مالی را که برای فروش آن وکالت داده بود بفروشد در این صورت وکالت منفسخ میشود.
در مورد جنبه اثباتی عمل، اگر موکّل خودش هم حضور پیدا کند اشکالی ندارد ولی بیان شد اگر موکل مورد وکالت را نخواهد اعمال نماید تکلیف چیست؟
پذیرفتن اینها جدا از هم نیست و اختیاری که اصیل دارد و اثباتاً یا نفیاً اگر مورد وکالت را انجام دهد وکالت منفسخ است و وصف لزوم از متفرعات عقد وکالت است و سالب اختیار اصیل اثباتاً و نفیاًً نیست و نکته اینکه مواردی در جامعه باب شده است و حقوقدانان و محاکم نیز آن را پذیرفتهاند و یکی از موارد مندرج در عقدنامه طبق شروط محقق شده، آقا به خانم وکالت داده است و این به معنای سالب اختیار اصیل نیست و بلاعزل بودن بههیچوجه اختیار اصیل را سلب نمیکند و نکته دیگر اینکه اگر وکیل و موکل هر دو حضور داشتند این به معنای سالب اختیار نیست امّا اگر به هر طریقی در یک جلسه زوج حضور پیدا نکرد و زوجه آمد وکالت برقرار است و میشود اقدام کرد.
سرکار خانم داودی معاون محترم رئیسکل دادگستری استان تهران: در ماده 683 قانون مدنی که کلیه همکاران به این ماده استناد مینمایند و همچنین مثالهایی که اساتید حقوق ازجمله مرحوم دکتر امامی در خصوص این ماده میفرمایند همگی در مورداجرای یک عمل و اختیار انجام عمل است. در ماده 678 قانون مدنی [3] مقنن اعلام نموده است که وکالت چگونه از بین میرود و همچنین نظریه اداره حقوقی به شماره 10454 مورخ 3/11/82 اشعار میدارد که حق عزل از حقوق قابل اسقاط است و اگر کسی این حق را از خود سلب نماید ضمن عقد وکالت، حق مزبور زایل میشود. پس چنانچه شخصی به کسی وکالت بلاعزل داد دیگر حق عزل او را ندارد و همچنین ماده 679 قانون مدنی میفرمایند: موکل میتواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل کند مگر اینکه این وکالت وکیل یا عدم عزل در ضمن عقد لازمی شرط شده باشد.
سرکار خانم میری مشاور محترم قضایی دادگاه خانواده: در پاسخ به سؤال اول، طبق نظر همکاران، چنانچه وکالت بلاعزل به زوجه دادهشده باشد دیگر ادعای عزل قابلقبول نیست و اشکال در مثال ماده 683 است که در مورد آخر مثل هم هستند و اشکال درروش رسیدگی است که فقط بلاعزل بودن وکالتنامه بررسی میشود؛ درحالیکه فوت و جنون نیز باید بررسی گردد و بهتر است که زوج نیز برای رسیدگی دعوت شود.
جناب آقای پاداش اصل ریاست محترم شعبه 262 دادگاه خانواده: مطابق ماده 683 قانون مدنی به نظر میرسد زمانی است که موضوع وکالت را اصیل خودش انجام بدهد و در مورد سؤال اینکه به کسی وکالت میدهند که خود را مطلقه نماید و در جلسه دادگاه حضور پیدا کند و بگوید که وکالت منتفی است دور و تسلسل ایجاد میشود و دور و تسلسل نیز باطل است اما اگر نسبت به جنبه اثباتی وکالت باشد اشکالی ندارد.
جناب آقای قربانی ریاست محترم شعبه 271 دادگاه خانواده: مقاومت مخالفین در خصوص ابطال وکالت بدینجهت است که نکاح، ویژگی خاصی برخلاف سایر عقود دارد. نکاح وصف اجتماعی بالایی دارد و مخالفین در خصوص وکالت زوجه در طلاق سعی در سختگیری دارند؛ امّا از حیث حقوقی باید فرق قائل شد در وکالت در عقد و وکالت در ایقاع و اینجا وکالت در ایقاع است و زوج اراده خود را به زوجه میدهد و از طرفی در وکالت بلاعزل وکالت همچنان عقد جایز است ولی آثار عقد لازم را میگیرد.
نظر اکثریت: انصراف زوج (موکل) زمانی که وکالت بلاعزل در طلاق به زوجه داده باشد تأثیری در وکالت ندارد و زوجه میتواند به استناد آن وکالتنامه خود را مطلقه نماید. منبع: مجموعه نشست قضایی دادگستری استان تهران در امور مدنی (سال 1393) انتشار در سال 1395
……………………………………………………..
1ـ ماده 656 قانون مدنی: «وکالت عقدی است که بهموجب آنیکی از طرفین طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود مینماید.»
2ـ ماده 683 قانون مدنی: «هرگاه متعلق وکالت از بین برود یا موکل عملی را که مورد وکالت است خود انجام دهد یا بهطورکلی عملی که منافی با وکالت وکیل باشد بهجا آورد مثلاینکه مالی را که برای فروش آن وکالت داده بود خود بفروشد وکالت منفسخ میشود.»
3 ـ ماده 678 قانون مدنی: «وکالت به طرق ذیل مرتفع میشود: 1- به عزل موکل 2- به استعفای وکیل 3- به موت یا جنون وکیل یا موکل»
عقد لازم یا بیع است یا اجاره ویادیگر عقودی که در فقه احصا شده ودر قانون مدنی بیان شده بنابراین وکالت بلاعزل به زوجه در مطلقه نمودن خود حسب عقد خارج لازم چون در روابط قطع ارتباط زوجیت عقد لازمی احصا ویامتصور نمیباشد بنابراین قبل جاری شدن صیغه طلاق مرد منصرف شود به نظر طلاق صحیح نیست .بنابراین وکالت درامز طلاق با قیدی موضوعیت ندارد .فقط وکالت برای آن است که اگر مرد در اجرای صیغه طلاقحضور نداشت زن بتواند وکیل مرد باشد در اجرای صیغه طلاق.