ترامپ با ایران، روسیه و عربستان چگونه رفتار خواهد کرد؟
ترامپ با ایران، روسیه و عربستان چگونه رفتار خواهد کرد؟
ترامپ با ایران، روسیه و عربستان چگونه رفتار خواهد کرد؟
اندیشکده کارنگی نوشت: با انتخاب شوکه کننده ترامپ بهعنوان چهل و پنجمین رئیسجمهور آمریکا به ناگاه احساسی از وحشت بر سازمان سیاست خارجی واشنگتن سایه انداخت که بهزودی برای ساکنان بسیاری از بخشهای جهان عرب قابلدرک خواهد بود. در خلال رقابتهای انتخاباتی ترامپ در خصوص خاورمیانه حرفهای خوفناکی زده بود. البته او در مورد خیلی از مسائل حرفهای خوفناکی زده بود.
درباره مبارزه با تروریسم: در مورد تروریستها شما باید خانوادههای آنها را بگیرید و تا زمانی که این تروریستها را نگرفتید نباید آنها را آزاد کنید
درباره ورود مسلمانان به آمریکا: دونالد ترامپ خواستار خروج و عدم ورود همه مسلمانان به آمریکاست تا زمانی که نمایندگان ما بفهمند چه خاکی باید به سرشان بریزند
در مورد عراق: من سه چهار سال پیشگفته بودم که باید به کشورهای نفتخیز حمله کرد و ثروت آنها را گرفت. به نفتشان حمله کنید و نفتها را برای خودتان نگهدارید.
با خواندن این جملات اسفناک زیاد خودتان را ناراحت نکنید. اینها بازتابی از هیاهوهای یک شارلاتان است که بینش ضعیفی درباره تصمیمگیریهای سیاسی دارد. ستاد انتخاباتی ترامپ تخصص را تحقیر میکرد و درک توهمی نسبت به فرهنگ آمریکایی داشت. این ستاد از هیچ مشاور سیاست خارجیای بهره نمیبرد و هیچ پلتفورم سیاست خارجی مشخصی نداشت درنتیجه در ورای ادعاهای او درباره تجدیدنظر در معاملات تجاری و توسعه ارتش آمریکا و شکست داعش هیچ فکری نبود.
حالا آینده روابط آمریکا با خاورمیانه چطور به نظر میرسد؟ پاسخ کمی رعبآور است. در اینجا چگونگی برخورد دولت احتمالی ترامپ را طی ماههای آینده دراین موضوع بررسی میکنیم.
سوریه و روسیه: ترامپ مسکو را برای مداخله در درگیریهای سوریه تحسین میکند و بارها ادعا کرده که روسیه بر حمله به داعش در حلب تمرکز داشته است. او گفته بود که دولتش را از جنگ سوریه دورنگه میدارد و احتمالاً به حمایت نظامی از شورشیان سوریه نیز پایان خواهد داد. او همدردی کمی را در مسائل بشردوستانه با مردم سوریه نشان داده است بنابراین جریان پناهجوهای سوری به سمت آمریکا که همینالان هم کمتر شده است در زمان او متوقف خواهد شد.
بهطور خلاصه پیروزی ترامپ خبر فوقالعادهای برای بشار اسد بود. دراین شرایط حوزه نفوذ او در سوریه به نظر پایدارتر میرسد و میتوان یک پیروزی نظامی را برای بشار اسد متصور نمود.
پیروزی ترامپ به ولادیمیر پوتین خبر خوبی بود. حوزه نفوذ روسیه در سوریه نیز از وضع بهتری برخوردار است. توانایی روسیه در ایجاد نفوذ گستردهتری در منطقه بدون فعالیتهای دیپلماتیک پیچیده یا فروش اسلحه اغراقآمیز به نظر میرسد.
داعش و مبارزه با تروریسم: باوجود انتقادهای ترامپ از تلاشهای دولت اوباما در شکست داعش و تلاش ماههای اخیر آنها در عراق بهویژه در آزادسازی موصل اما درنهایت بازپسگیری موصل با آغاز دولت ترامپ همزمان خواهد شد تهدید ترامپ برای دزدیدن نفت عراقیها و کشتن خانواده تروریستها خوشبختانه به تصویب نخواهد رسید اما ائتلاف موفق در عراق میتواند ترامپ را با فرصتهایی در عراق مواجه کند و او را درحرکت به سمت داعش در سوریه راهنمایی کند. با توجه به افزایش همکاریهای ضد تروریستی با روسیه ترامپ بهزودی خواهد فهمید که بمباران داعش راحتتر از هر کار دیگری است. حتی شیطان هم خواستار پیچیدهتر شدن وضعیت خاورمیانه و دامن زدن به آتش درگیریهای فرقهای دراین منطقه نیست.
ایران: توافق هستهای ایران یکی از مهمترین دستاوردهای دولت اوباما در معرض خطر جدی قرار دارد. ترامپ دائماً از پاره کردن این توافق افتضاح حرف زده است. بااینحال بعید به نظر میرسد که او بهراحتی زیر بار لغو این توافق برود اما این کار میتواند بهسرعت دوران ریاستجمهوریاش را وارد بحران هستهای کند. هم تهران و هم واشنگتن از توافق هستهای منتفع شدهاند و هر اقدامی علیه توافق هستهای میتواند به بازدارندگی شکننده حاصل از توافق هستهای آسیب وارد کند.
بااینحال احتمالاً او به از بین بردن تدریجی توافق از طریق اقدامات پایاپای فکر میکند. احتمال دیگر هم این است که تهران از این فرصت برای کاستن تنشها با آمریکا استفاده کند چراکه ترامپ به روسیه گرایش دارد و در مسأله سوریه مواضع نرمتری دارد و به تشدید حملات علیه داعش فکر میکند. این چیزهایی است که برای تهران هم مطلوب به نظر میرسد البته این چشمانداز کمی بعید به نظر میرسد.
متحدان منطقهای: ریاست جمهوری ترامپ احتمالاً فرصتهای بالقوهای در تجدید انرژی در مشارکت با شرکای سنتی آمریکا در منطقه فراهم میکند. این شرکا شامل عربستان و اسرائیل خواهد بود. در کوتاهمدت او ممکن است در برخی زمینهها پیروزیهایی نیز کسب کند و این از طریق دیدارهای او با افراد بلندپایه در عربستان و اسرائیل در سال 2017 خواهد بود و این دو طرف نیز هر دو به شروع ریاست جمهوری ترامپ امیدوار خواهند شد؛ اما ترک تدریجی خاورمیانه از سوی آمریکا ادامه خواهد داشت و حتی تسریع خواهد شد و این آغاز تنشها در روابط با این کشورها خواهد بود.
این بهویژه در خصوص عربستان صادق است. پیامدهای رویکردهای ترامپ در سوریه بیش از هر چیز بر عربستان تأثیر خواهد گذاشت.
نتانیاهو در اسرائیل نیز دلایل بیشتری برای علاقه به دولت ترامپ دارد و این شامل بیعلاقگی ترامپ در مداخله در درگیریهای اعراب و اسرائیل است؛ اما همچنان درصورتیکه ترامپ تصمیم به عدممداخله بگیرد خطراتی را نیز به همراه خواهد داشت. علاوه براین در آستانه احیای مجدد احساسات ضد یهودی ترامپ قاعدتاً از دریافت هرگونه حمایت مردمی از سوی جامعه یهودی آمریکا که میتواند بهعنوان روابط پنهان آمریکا و اسرائیل قلمداد شود سرباز خواهد زد.
دیکتاتوریهای عرب: رویکردهای عقلایی اوباما دیگر تمامشده است. دونالد ترامپ با ادبیات بدوی قدرت درباره برخی از رهبران این دیکتاتوریهای عرب حرف میزند. با توجه به انتشار همیشگی استاد حقوق بشری و مسأله تمرکز بر حکمرانی خود دراین کشورها نشاندهنده نگرانی همیشگی واشنگتن نسبت به وضعیت دموکراسی دراین کشورهاست اما این نگرانی دیگر رنگباخته است. خبر خوب برای دیکتاتوریهای عرب این است که روند گذشته دیگر تمامشده اما این بهسختی خبر خوبی به نظر میرسد چراکه ادامه روند اقتدارگرایی در منطقه میتواند افراطگرایی را تشدید کند.
آنهایی که امیدوار بودند انتخابات آمریکا آتش درگیریها در خاورمیانه را خاموش کند امروز بهشدت سرخورده شدهاند؛ اما سابقه آمریکاییها در دهههای گذشته در منطقه نشان میدهد که آنها از 20 ژانویه بهطور کامل باید از این انتظاراتشان ناامید شوند. مردم آمریکا پیغامی را به خاورمیانه فرستادند و آن اینکه: اگر منطقهای باثباتتر ساخته شود انگیزههای واشنگتن نیز کمتر خواهد شد. منبع: انتخاب