بررسی فقهی «تقاص» در سب
بررسی فقهی «تقاص» در سب
بررسی فقهی «تقاص» در سب
نویسندگان: ابوالقاسم علی دوست، سید محمدحسین متولی امامی
چکیده
در برخی از نظامهای حقوقی جهان، استیفای حق بر عهده شهروندان جامعه قرار میگیرد، بدون آنکه استیذان از حاکم، شرط احقاق حق در آن مورد خاص محسوب شود. «مقابلهبهمثل» که در لسان فقهی به «تقاص» یا «مقاصه» شهرت دارد، یکی از این راهها است. البته در متون فقهی، دایره شمول آن در امور مالی و غیرمالی متفاوت است. نوشتار حاضر، ضمن بررسی جواز مقاصه در سب، به بررسی آرای عالمان شیعه و آیات و روایات اسلامی پرداخته و ابعاد مختلف این موضوع را در سطح روابط اجتماعی مسلمین تحلیل میکند. به نظر میرسد مقاصه در امور مالی و غیرمالی، درصورتیکه قانونگذار استثناء نکرده باشد، بدون اذن حاکم، مشروعیت داشته و درصورتیکه تقاص در شتم و سب، به تعدی کشیده نشود، جایز است.
کلیدواژگان: مقابلهبهمثل، تقاص، مقاصه در سب، قصاص، مقاص، مقتص، تهاتر، فقه حکومتی
دو فصلنامه فقه و حقوق اسلامی؛ سال اول، شماره 1، بهار و تابستان 1395