آیا در صورت خریدوفروش خودرو می‌توان به دفترخانه مراجعه نکرد؟
آیا در صورت خریدوفروش خودرو می‌توان به دفترخانه مراجعه نکرد؟
پرسش و پاسخ
آیا در صورت خریدوفروش خودرو می‌توان به دفترخانه مراجعه نکرد؟
مطابق ماده 29 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389، ثبت سند خودرو فقط در دفاتر اسناد رسمی انجام شود.
در خصوص اختلاف نیروی انتظامی با کانون سردفتران در خصوص ثبت سند خودرو، بالطبع نیروی انتظامی باید به تکلیف قانونی خود عمل می‌کرد و صدور سند رسمی مالکیت خودرو را بر عهده دفاتر اسناد رسمی می‌گذاشت. بسیاری از معاملات خودرو به‌صورت واسطه‌ای و توسط دلالان خودرو صورت می‌پذیرد. دلالان، بدون ثبت سند رسمی و مراجعه به دفترخانه و فقط با تعویض پلاک، خودروها را خریدوفروش می‌کنند تا سود بیشتری عایدشان شود و تأسف‌برانگیزتر اینکه در برخی موارد طرفین حتی اقدامی در راستای تعویض پلاک صورت نمی‌دهند.
بر همین اساس گاهی یک خودرو فقط با تعویض پلاک و بدون ثبت سند رسمی چند دست منتقل می‌شود و به تعداد تک‌تک خریداران و فروشندگان تعویض پلاک صورت می‌گیرد و درنهایت خودرو به دست فردی می‌رسد که برای خرید آن، درخواست سند رسمی می‌کند درصورتی‌که باید همین تعداد خریدار و فروشنده به دفترخانه مراجعه و سند رسمی تنظیم می‌کردند. اما باید بیان داشت تعویض پلاک به‌تنهایی به معنای انتقال مالکیت نیست. به‌موجب ماده 2 آئین‌نامه اجرایی ماده 29 قانون رسیدگی به تخلفات راهنمایی و رانندگی، دارندگان وسایل نقلیه مکلف‌اند قبل از هرگونه نقل‌وانتقال خودرو در دفاتر اسناد رسمی ابتدا به ادارات راهنمایی و رانندگی یا مراکز تعویض پلاک مراجعه کنند؛ بنابراین حضور به‌تنهایی دراین مراکز کفایت نمی‌کند. مهم‌ترین هدف قانون‌گذار از تصویب این ماده‌قانونی آسودگی و آرامش مردم است، همان‌گونه که در قانون تصویب‌شده نیروی انتظامی باید در امور مربوط به نقل‌وانتقال خودرو، بر تخلفات و جرایم نظارت داشته باشد و امور قانونی نقل‌وانتقال و تنظیم سند رسمی خودرو در دفاتر اسناد رسمی انجام شود. بنابراین قانون دراین مورد از قناعت وافی و کافی برخوردار است و اجرای ناقص قانون که غالباً از عدم آگاهی عموم مردم نشأت می‌گیرد، موجب ایجاد مشکلاتی دراین زمینه می‌شود. در ادامه باید بیان داشت نیروی انتظامی مرجع قانون‌گذاری نیست، مرجع قانون‌گذاری اعلام کرده که‌برگ سبز صادرشده توسط نیروی انتظامی سند رسمی محسوب نمی‌شود و مردم همچنان باید برای ثبت نقل‌وانتقال خودرو به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنند. پس همگان باید تابع قانون باشند و آنچه را که قانون تصویب کرده اجرا کنند، اما متأسفانه دیده می‌شود که مردم برای پرداخت هزینه کمتر برای ثبت نقل‌وانتقال خودرو از رفتن به دفاتر اسناد رسمی خودداری می‌کنند. تنظیم سند خودرو یک مقوله قانونی است و کاری حقوقی به شمار می‌رود و اگر فردی از قانون سرپیچی کند، نظم حقوقی جامعه به هم می‌خورد. طبق قانون وظیفه نیروی انتظامی مشخص است و موظف به انجام کار اجرایی است و امور حقوقی و قانونی در حیطه وظایفش نیست. بر اساس قانون دفاتر اسناد رسمی تنها مراکز تنظیم سند رسمی هستند و آنچه به‌عنوان برگ سبز خودرو صادر می‌شود مشخصات پلاک و شناسنامه خودرو است.
معضلات عدم مراجعه به دفترخانه
بعد از فروش خودرو بدون رعایت شرایط قانونی و مراجعه به دفترخانه، مسؤولیتها به عهده دو طرف معامله است. بعد از انجام قرارداد درصورتی‌که خودرو با مشکلی مواجه شود تمام مسؤولیت آن با توقیف شدن پلاک خودرو بر عهده دو طرف معامله است و فروشنده هم به نسبت خریدار می‌تواند مسؤول شناخته شود؛ بنابراین در صورت ممکن وکالت‌نامه تنظیم نشود و شخصاً در مراکز تعویض پلاک حضورداشته باشند، چراکه بسیاری به پشتوانه وکالت اخذشده از مراجعه به تعویض پلاک خودداری می‌نمایند و امکان بروز مشکلاتی برای هرکدام از طرفین معامله وجود خواهد داشت.
یاسر میرزا جعفری کارشناس ارشد حقوق