یک‌سوم خانواده‌های ایرانی تک‌فرزند و بدون فرزند هستند
یک‌سوم خانواده‌های ایرانی تک‌فرزند و بدون فرزند هستند
یک‌سوم خانواده‌های ایرانی تک‌فرزند و بدون فرزند هستند
لازم نیست که به سالهای خیلی دور برویم. همین سی سال پیش در هر خانه‌ای را باز می‌کردی، چند کودک قد و نیم قد در حیاط خانه بازی می‌کردند. باهم بزرگ شدند، مدرسه رفتند، دانشگاه رفتند، گریه کردند و شادی کردند. این نسلها معنی «خواهر»، «برادر»، «عمه»، «خاله»، «دایی» و «عمو» را تجربه کردند. واژه‌های زیبایی که انگار نسل آینده از درک آن محروم است.
تک‌فرزند
چند روز پیش علی‌اکبر محزون مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات سازمان ثبت‌احوال کشور گفت که باآنکه هنوز زود است در رابطه با رشد موالید قضاوت کنیم اما طبق آمار 4 ماهه امسال نرخ موالید به منفی 0.6 درصد رسیده است و این به دلیل پتانسیل محدود خانوارهای تک‌فرزند است.
محزون در رابطه با نرخ موالید در کشور گفت: دربند 14 سیاستهای کلی جمعیت در حوزه جمعیت بسیاری از سازمانها ازجمله سازمان ثبت‌احوال به رصد آمارهای جمعیتی بپردازد دراین پایگاه اطلاعاتی جمعیتی اطلاعات تمام ایرانیان ذخیره و تحلیلهای جمعیتی در آن انجام می‌شود.
وی ادامه داد: یکی از بحثهای جمعیتی که مطرح شد و جریان سازی خوبی در مورد آن شکل گرفت، آسیبهای تک‌فرزندی بود که توسط جامعه شناسان و روانشناسان بررسی و مطرح شد.
محزون ادامه داد: این اطلاع‌رسانی باعث تجدیدنظرهایی در بحث تک‌فرزندی و درنتیجه تنظیم خانواده‌های ایرانی شد، به‌طوری‌که عمده خانواده‌های جوان به خروج از تک‌فرزندی اقدام کرده و به سمت 2 تا 3 فرزندی پیش رفتند و این‌یک واکنش خوب محسوب شد.
مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات سازمان ثبت‌احوال کشور افزود: در سال 91 اولین جهش ضعیف در افزایش نرخ موالید اتفاق افتاد که خیلی چشمگیر نبود، اما با توجه به وضعیت قبلی قابل‌توجه بود به‌طوری‌که شاهد نرخ 2.9 درصد رشد موالید بودیم.
وی گفت: در سال 92 رشد موالید به 3.5 درصد رسید و سال 93، 4.2 درصد شد و این بیانگر رشد امیدوارکننده موالید در کشور بود.
طبق بررسیها به این نتیجه رسیدیم تعداد خانواده‌هایی که می‌خواهند از تک‌فرزندی خارج شوند بسیار محدود و سالی 40 تا 50 هزار نفر است بنابراین پیش‌بینی شد که با این جمعیت محدود افزایش موالید به اتمام برسد
محزون تصریح کرد: طبق بررسیها به این نتیجه رسیدیم تعداد خانواده‌هایی که می‌خواهند از تک‌فرزندی خارج شوند بسیار محدود و سالی 40 تا 50 هزار نفر است بنابراین پیش‌بینی شد که با این جمعیت محدود افزایش موالید به اتمام برسد.
مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات سازمان ثبت‌احوال کشور گفت: بنابراین اگر سیاستهای جمعیتی به‌موقع وارد کار نشود سال 94 با فروکش نرخ موالید مواجه خواهیم شد. این پیش‌بینی درست بود به‌طوری‌که نرخ موالید به 2.3 درصد کاهش یافت. اگر این روند ادامه پیدا کند رشد موالید صفر و شاید منفی می‌شود.
مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات سازمان ثبت‌احوال کشور ادامه داد: یکی از دلایلی که نتوانستیم رشد موالید را بالا ببریم پتانسیل محدود خانواده‌های تک‌فرزند بوده است. به‌طوری‌که از کل خانواده‌های ایرانی 19 درصد تک‌فرزند هستند و 14 درصد بدون فرزند هستند.
معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری نیز با تأیید آمار ارائه‌شده درزمینه تعداد خانواده‌های تک‌فرزندی گفته که بر اساس آمارها در حال حاضر حدود 4/14 درصد خانواده‌های ایرانی بدون فرزند و 9/18 درصد نیز فقط یک فرزند دارند.
شهین دخت مولا وردی افزود: بر اساس آمارهای دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت، هم‌اکنون نرخ باروری در ایران با اندکی بهبود نسبت به سال گذشته که یک و 8 دهم بوده به یک و 9 دهم درصد رسیده است.
وی بابیان اینکه یکی از نکات قابل‌توجه درروند جمعیتی سالهای اخیر تغییر در الگوی سنی باروری زنان ایرانی است گفت: بر اساس آمارهای ثبت‌احوال کشور، میزان فرزند آوری در میان زنان بالای 30 سال روندی افزایشی دارد، به‌طوری‌که در 9 ماه نخست سال 94 نزدیک به 40 درصد ولادتها مربوط به زنان بالای 30 سال بوده است. درحالی‌که این میزان در سال پیش 3/37 درصد و در سال 88 کمتر از 30 درصد بوده که این آمار بدین معناست که تمایل زنان بالای 30 سال برای فرزند آوری در حال افزایش است.
معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری افزود: در حال حاضر بیشترین فرزند آوری با 4/21 درصد مربوط به مادران گروه سنی 25 تا 29 سال است و درحالی‌که این جایگاه تا سال 87 به گروه سنی 20 تا 24 سال تعلق داشت.
یکی از دلایلی که نتوانستیم رشد موالید را بالا ببریم پتانسیل محدود خانواده‌های تک‌فرزند بوده است. به‌طوری‌که از کل خانواده‌های ایرانی 19 درصد تک‌فرزند هستند و 14 درصد بدون فرزند هستند
وی گفت: در حال حاضر و بنا بر اعلام رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان سازمان بهزیستی در آبان 94 نرخ سالمندی جمعیت کشور 2/8 درصد است در حالی در سال گذشته کمتر از 8 درصد بوده است.
مولا وردی افزود: کاهش تمایل به فرزند آوری نشانه‌ای از تغییر نگرشها و غلبه تمایلات رفاه طلبانه بوده و می‌تواند تغییر نظامهای تربیتی، بروز پدیده‌هایی نظیر فرزند سالاری و تغییر ارزشها و رفتارها و اولویت یافتن لذت به‌جای تولیدمثل تربیت فرزندان را در پی داشته باشد.
وی بابیان اینکه در سالهای اخیر نرخ رشد جمعیت ایران روند کاهشی داشته است، افزود: ازنظر کارشناسان اجرای سیاستهای تنظیم جمعیت و کنترل موالید در دهه 1370، افزایش میزان تحصیلات و تغییر نگرشها و سبک زندگی از اصلی‌ترین عوامل کاهش نرخ رشد جمعیتی است.
وی با اشاره به افزایش سالانه یک‌میلیون نفر به جمعیت کشور گفت: مسئله کاهش نرخ جمعیتی کشور بحرانی نیست و کارشناسان براین باورند که اگر در آغاز دهه قرن 1400 جمعیت کشور به حدود 85 میلیون برسد جای نگرانی نخواهد داشت اما چون تداوم نرخ رشد کنونی می‌تواند در درازمدت با چالشهای مختلفی کشور را مواجه کند.
وی با اشاره به 3 میلیون زوج نابارور در کشور گفت: ناباروری طیف قابل‌توجه زوجین، یکی از علل کاهش رشد جمعیت در ایران است این در حالی است که هنوز بسیاری از داروها و روشهای درمان ناباروری تحت پوشش بیمه قرار نگرفته‌اند و برنامه‌ها برای حمایت مالی از زوجهای نابارور به ثمر نرسیده است.
وی در ادامه به اقداماتی که دفتر امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در راستای اجرایی کردن سیاستهای ابلاغی رهبر معظم انقلاب انجام داده‌اند گفت: از سال 93 به‌ویژه دولت و مجلس بررسی و تصویب قوانین و آیین‌نامه‌های تحقق‌بخش سیاستهای کلی را آغاز کردند که تدوین طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده و نیز اعطای قوانین حمایتی نظیر الزام کارفرمایان به اعطای مرخصی زایمان و بهبود حمایتهای نظام بهداشت و درمان از آن جمله بوده است.
کاهش تمایل به فرزند آوری نشانه‌ای از تغییر نگرشها و غلبه تمایلات رفاه طلبانه بوده و می‌تواند تغییر نظامهای تربیتی، بروز پدیده‌هایی نظیر فرزند سالاری و تغییر ارزشها و رفتارها و اولویت یافتن لذت به‌جای تولیدمثل تربیت فرزندان را در پی داشته باشد
مولا وردی افزود: صاحب‌نظران و کارشناسان جمعیت‌شناسی براین باورند که در تدوین برنامه‌های افزایش جمعیت باید با پرهیز از سیاست زدگی و یا شتاب‌زدگی تجارب سایر کشورهای جهان را در کنار مسائل داخلی مدنظر قرارداد.
درحالی‌که بین مسوولان درباره آینده جمعیتی کشور اختلاف‌نظر وجود دارد، اما باید شرایط به‌گونه‌ای از سوی دولت فراهم شود که تعداد فرزندان خانواده‌ها افزایش یابد؛ چراکه تک‌فرزندی نه‌تنها مشکلات جمعیتی برای کشور به همراه دارد، بلکه این کودکان در آینده به دلیل تنهایی و انزوا با انواع و اقسام آسیبهای اجتماعی روبرو خواهند شد که هزینه‌های مضاعفی را به جامعه تحمیل خواهد کرد.
منبع: تبیان