چرا باید بیمه‌مشاغل آزاد را جدی گرفت؟
چرا باید بیمه‌مشاغل آزاد را جدی گرفت؟
چرا باید بیمه‌مشاغل آزاد را جدی گرفت؟
محمدحسین قشقایی – کارشناس تأمین اجتماعی
بر اساس برآورد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۶ میلیون نفر در شهرها فاقد هرگونه پوشش بیمه اجتماعی هستند و باید در مورد بیمه کردن این افراد اقدام لازم صورت بگیرد.
سازمان تأمین اجتماعی با پوشش بیمه‌ای گسترده و عوامل اجرایی فراگیر که تمامی نقاط کشور را پوشش می‌دهد، می‌تواند در امر پوشش بیمه‌ای این افراد پیش‌قدم باشد. دلایل لزوم اقدام سازمان تأمین اجتماعی در این امر مهم را می‌توان به‌صورت زیر بیان کرد:
1- سازمان تأمین اجتماعی هم از نظر اجرایی، داشتن امکانات و ابزارهای لازم و هم مجوزهای قانونی می‌تواند در این عرصه وارد شود و امکان موفقیت آن نیز نسبت به سایر صندوقها بیش‌تر است. قانون تأمین اجتماعی و مقررات مرتبط با آن این قابلیت را دارند که انواع گروهها با گزینه‌های مختلف را تشویق به بیمه شدن کنند. بیمه‌های خویش‌فرما و پوشش سهل و آسان آن، با ارقام متفاوت حق‌بیمه این امکان را برای همگان فراهم می‌سازند تا بتوانند خدمات خاصی را از سازمان تأمین اجتماعی دریافت کنند.
در این خصوص می‌توان به بیمه مشاغل آزاد با نرخهای مختلف حق‌بیمه اشاره کرد. در حال حاضر تعداد بیمه‌شدگان حرف و مشاغل آزاد 829 هزار و 420 نفر است که 1/6 درصد از مجموع بیمه‌شدگان اصلی سازمان را شامل می‌شود و وجود ظرفیتهای فراوان و امکان گسترش آن پنجره وسیعی را پیش روی سازمان تأمین اجتماعی می‌گشاید. مزیتها و قابلیتهای این نوع بیمه عبارت است از:
– بیمه بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی با نرخ 12 درصد حق‌بیمه. با پرداخت مبلغ مذکور به‌صورت اختیاری به سازمان تأمین اجتماعی، متقاضی می‌تواند از خدمات و مزایای بازنشستگی و مستمری فوت بعد از بازنشستگی برخوردار شود؛ یعنی زمانی که طبق ماده 76 قانون تأمین اجتماعی حایز شرایط سنی و سابقه‌ای شود، می‌تواند درخواست بازنشستگی کند.
درصورتی‌که بیمه‌شده مذکور پس از بازنشستگی فوت کند، برای خانواده‌اش مستمری بازماندگان در نظر گرفته می‌شود و در این حالت کلیه بازماندگان واجد شرایط (همسر، فرزندان و پدر و مادر) تا زمانی که شرایط لازم را دارند می‌توانند از مستمری و کلیه خدمات درمانی سازمان بهره‌مند شوند. در سال 95 که حداقل حقوق کارگری 812 هزار تومان است، افراد فاقد بیمه می‌توانند با پرداخت مبلغ 500/97 تومان به‌صورت ماهانه از خدمات بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی استفاده کنند.
– بیمه بازنشستگی و فوت قبل و بعد بازنشستگی با نرخ 14 درصد. در این نوع از بیمه متقاضی می‌تواند با پرداخت حداقل 114 هزار تومان از مستمری بازنشستگی بهره‌مند شود و در صورت فوت چه قبل و چه بعد از بازنشستگی، بازماندگان وی می‌توانند از مستمری و خدمات درمانی برخوردار شوند.
– بیمه بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی با نرخ 18 درصد حق‌بیمه. در این نوع از بیمه، متقاضی با پرداخت حداقل 146 هزار تومان در سال جاری می‌تواند از خدمات توأمان مستمری بازنشستگی و فوت و ازکارافتادگی غیر ناشی از کار برخوردار شود.
– بیمه بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی با نرخ 18 درصد حق‌بیمه به همراه سرانه درمان. در این شکل از بیمه علاوه بر خدمات مربوط به بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت، بیمه‌شده و افراد خانواده وی با پرداخت سرانه درمان از خدمات درمانی در طول زمان بیمه پردازی و پس از آن برخوردار می‌شوند. سرانه درمان در سال 95 ماهانه مبلغ 31 هزار تومان است که به ازای هر نفر از اعضای خانواده باید پرداخت شود.
لازم به توضیح است که انتخاب بیمه بازنشستگی با 12 درصد برای تمامی بیمه‌های چهارگانه فوق ضروری است، ولی پذیرش سایر موارد با انتخاب متقاضی است و امکان جابه‌جایی دارد. در بیمه مشاغل آزاد دولت پرداخت 2 درصد حق‌بیمه را به‌عنوان کمک متعهد شده است. البته یک درصد سهم درمان دولت در مبلغ سرانه درمان لحاظ شده است.
2- وجود قوانین و مقررات شفاف و سهل و آسان برای بیمه حرف و مشاغل آزاد و بیمه اختیاری می‌تواند این نوع بیمه را بیمه‌ای کاربردی و محبوب معرفی کند. تا جایی که باوجوداین نوع بیمه دیگر کسی در سطح کشور از پوشش بیمه تأمین اجتماعی به دور نخواهد ماند.
3- وضعیت مالی سازمان اقتضا می‌کند این سازمان برای جذب افراد بدون پوشش بیمه تلاش بیش‌تری کند. همان‌گونه که در نوشته‌های قبلی نیز مکرر بر آن تأکید شده، در شرایط اقتصادی کنونی کشور و منابع محدود سازمان و بحرانهای ناگزیر صندوقهای بازنشستگی کشور تنها راه برای برون‌رفت از این وضعیت و به تعویق انداختن بحران مالی سازمان تأمین اجتماعی، افزایش تعداد بیمه‌شدگان است. صندوقهای بازنشستگی به‌طور طبیعی مراحلی را طی می‌کنند و پس از سپری شدن مدت‌زمانی که طول مدت آن به شرایط اقتصادی، تعهدات و… بستگی دارد، بی‌شک به پیری و تهی شدن منابع می‌رسند. این موضوع برای همه صندوقهای بازنشستگی (چه داخلی و چه خارجی) به وجود آمده و می‌آید.
باید کاری کرد که این جریان و نتیجه حاصل از آن هرچه بیش‌تر به عقب بیفتد. اصلاحات پارامتریک که یکی از موارد مهم در جلوگیری از بحران صندوقهاست در حال حاضر در کشور امکان‌پذیر نیست. درآمد و منابع حاصل از سرمایه‌گذاری نیز بسیار ناچیز است و نمی‌تواند جوابگوی هزینه‌های بالای پرداخت مستمری و هزینه‌های درمانی باشد. سازمان باید متکی‌به‌خود باشد و زمینه افزایش منابع را فراهم سازد. بقای سازمان هم باوجود بیش از 70 سال فعالیت به خاطر افزایش تعداد بیمه‌شدگان از زمان تأسیس تاکنون بوده است که این روند باید بیش‌ازپیش تقویت شود. سازمان قادر است تعداد بیمه‌شدگان اصلی را تا 20 میلیون نفر افزایش دهد. این هدف باید یکی از برنامه‌های میان‌مدت سازمان محسوب شود.
ترویج فرهنگ بیمه و تأمین اجتماعی میان آحاد جامعه و تشریح مزایا و امکانات ناشی از آن از مهم‌ترین وظایف فعلی متصدیان سازمان است و کوتاهی در این امر با توجه به تلاش در جهت تأسیس صندوقهای خصوصی و ورود بیمه‌های تجاری به عرصه بیمه‌های تأمین اجتماعی و بازنشستگی فرصت سوزی است و نباید به‌راحتی از دست برود. منبع: آتیه نو