ورود دادگاه لاهه به عرصه مبارزه با تخریب آثار باستانی به عنوان جنایت جنگی

ورود دادگاه لاهه به عرصه مبارزه با تخریب آثار باستانی  به عنوان جنایت جنگی

روزنامه واشنگتن‌پست اعلام کرد: با حکمی که دادگاه بین‌المللی لاهه صادر کرد، ازاین‌پس تمامی گروههای شورشی که به تخریب و غارت اموال و میراث فرهنگی کشورها دست می‌زنند، به‌احتمال‌قوی در آینده با مجازات این دادگاه روبرو خواهند
بود.
این روزنامه در گزارشی افزود: دادگاه بین‌المللی کیفری واقع در شهر لاهه هلند، امروز با صدور حکمی، «احمد الفقی المهدی» را که درگذشته از اعضای گروههای پیکارجو بوده است، بابت ویران ساختن اماکن تاریخی شهر باستانی ‘تیمبوکتو’ در کشور آفریقایی مالی، گناهکار و جنایتکار جنگی معرفی کرد.
رائول پانگالانگان قاضی دادگاه، هدف حمله قرار دادن و تخریب اموال فرهنگی در تیمبوکتو را یک فعالیت جنگی باانگیزه «شکستن روح مردم» تعریف کرد.
المهدی متولد کشور مالی است و به‌حکم دادگاه لاهه به 9 سال زندان محکوم‌شده است.
این نخستین بار است که دادگاه بین‌المللی کیفری لاهه به چنین پرونده‌ای رسیدگی می‌کند، ضمن آنکه آن را جنایت جنگی معرفی می‌نامد.
دادگاه بین‌المللی کیفری بر آن شده است که تعریف حقوقی -جزایی در مورد جرم جنایت جنگی را بسط دهد و جرائم بیشتری را در دایره این جنایت منظور کند؛ و براین اساس امروز در اولین گام دراین مسیر، نخستین حکمش را برای یک چنین جرایمی صادر کرد.
** داعش در فهرست انتظار
بدین ترتیب احتمال می‌رود در آینده گروههای شورشی بسیاری ازجمله داعش که دست به تخریب و غارت اموال و میراث فرهنگی کشورهای مختلف جهان زده‌اند در زیر تیغ دادرسی دیوان بین‌المللی کیفری لاهه قرار گیرند.
داعش اماکن باستانی متعددی را تاکنون در کشورهای عراق و سوریه ویران و غارت کرده است، ازجمله صومعه «الیاس مقدس» را در شمال عراق که قدمتی 1400 ساله داشت و نیز اماکن شهر باستانی تدمر را در سوریه که قدمتی تقریباً دوهزارساله دارد.
احمد الفقی المهدی اعتراف کرده است که در سال 2012 هنگامی‌که ریاست گروهی موسوم به «انصارالدین» مرتبط با القاعده را داشت و این گروه شهر تیمبوکتو در مرکز کشور مالی را کنترل می‌کرد، دستور حمله و تخریب این‌گونه جاها را صادر کرد.
شهر تیمبوکتو 700 سال قبل دورانی طلایی داشت و در آن عصر قطب فراگیری علوم و فنون و آموزش علوم دینی تصوف و نیز قطب تجارت این منطقه از آفریقا به شمار می‌رفت.
المهدی در جلسه استماع محاکمه خود در ماه گذشته از دادگاه خواستار نرمش و تخفیف مجازات شد و گفت که در هنگامی‌که مرتکب این جرم شده است، در جامه رئیس دسته‌ای خاص بوده که به دنبال آن بودند که آنچه را که وی شرع ناب اسلام در جامعه خواند، حاکم سازد و گرفتار یک «موج شیطانی» شد و چنین تصمیمی گرفت.
بسیاری از گروههای اسلام‌گرای تندرو، آیین تصوف را که موسیقی، ترانه‌سرایی و رقص (سماع) حرام نمی‌شمرد، نوعی بدعت‌گذاری در دین اسلام می‌شناسند.
سالیان مدیدی است که گروههای ستیزه جوی دیگری نیز آثار باستانی بسیاری از کشورهای جهان را هدف تخریب و غارت خود قرار داده‌اند. ازجمله این آثار باستانی مجسمه‌های بودا در افغانستان است که در سال 2001 به دست طالبان ویران شد.
در شهر تیمبوکتو هم اماکن باستانی بی‌شماری بدین سرنوشت دچار شد که از میان آنها می‌توان به آرامگاه سید محمود مربوط به قرن شانزدهم میلادی اشاره کرد. این شخصیت تاریخی رئیس دانشگاه مشهور شهر به نام «سانکور» بود.
همچنین مسجد باستانی شهر هم که مربوط به قرن پانزدهم میلادی است و شهرتی جهانی دارد و ضمن آن آرامگاه «احمد الرقد» عارف مشهور صوفی است که کتابی را در طب سنتی بیش از 400 سال قبل نگاشته، از زمره اماکن تخریب‌شده‌اند. این آرامگاه از زیارتگاههای باستانی کشور مالی است.
گروه انصارالدین در سال 2012 با مغتنم شمردن فرصتی که از آشوب سیاسی کشور به دست آورد، توانست برای یک دوره کوتاه‌مدت کنترل مناطق وسیعی از کشور مالی را در دست بگیرد.
مالی کشوری است بزرگ که وسعت آن از غرب آفریقا تا مناطق بیابانی در طول نوار مرزی الجزایر بسط پیداکرده است.
یک سال بعد در سال 2013 نیروهایی که رهبری آنها را کشور فرانسه بر عهده داشت، موفق شدند اکثر نقاط تصرف‌شده را آزاد کنند و راه را برای ورود نیروهای صلحبان سازمان ملل بگشایند؛ اما کشور مالی همچنان شاهد حملات پراکنده است.
در نوامبر 2015 مردان مسلح حمله‌ای طوفانی به هتلی مجلل در «باماکو» پایتخت مالی انجام دادند که در اثر آن دست‌کم 20 نفر جان خود را از دست دادند. گروهی موسوم به «المرابطون» وابسته به القاعده مسئولیت این حمله را بر دوش گرفت.
یکشنبه گذشته نیز جمعی از مهاجمان یک سرباز مالیایی و پسرعموی او را در شهر تیمبوکتو کشتند. گفته می‌شود این حمله هم کار شورشیان افراط‌گرا بوده است.
منبع: وب‌سایت ستاد حقوق بشر