نگرانیها درباره شیوع گسترده بیماری ایدز در ایران

نگرانیها درباره شیوع گسترده بیماری ایدز در ایران

شیرین ولی پوری

شعار مبارزه با ایدز، «راهبری، تعهد، اثرگذاری» است. چرا که ریشه‌کنی این ویروس بدون اتحاد مردم سراسر جهان و پیاده‌سازی راهکارهای عملی امکان‌پذیر نیست.

اما بر اساس اعلام رئیس اداره کنترل ایدز و بیماریهای آمیزشی وزارت بهداشت ایران، ابتلا به ایدز در کشور از طریق روابط جنسی بسیار افزایش یافته و از ۱۸.۵ درصد به ۴۱ درصد رسیده است: «۷۰ درصد از مبتلایان به ایدز در ایران از ابتلای خود آگاهی ندارند»

با وجود آن‌که روز جهانی ایدز در دولت محمود احمدی‌نژاد از متن تقویم ایران خارج شد، اما فرا رسیدن این روز همچنان یکی از جدی‌ترین مناسبتها برای پرداختن به این بیماری و زوایای تاریک آن است. وزارت بهداشت هم می‌خواهد روز جهانی ایدز به تقویم کشور برگردد تا مبارزه با ایدز جدی‌تر گرفته شود.

این در حالی است که عباس صداقت، رئیس پیشین اداره کنترل ایدز و بیماریهای آمیزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، سال گذشته نسبت به «وقوع موج سوم ایدز» در کشور در اواخر دهه ۹۰ هشدار داده بود.

سازمان بهداشت جهانی هم در سال ۲۰۰۹ نسبت به گسترش تصاعدی شیوع ایدز در ایران هشدار داده بود. بر اساس تازه‌ترین آمارها تا خردادماه سال جاری ۳۲ هزار و ۶۷۰ نفر در ایران به ایدز مبتلا بودند که ۸۴ درصد آنها مرد و ۱۶ درصد زن بوده‌اند. ۶۸.۲ درصد این افراد از طریق اعتیاد تزریقی، ۱۸.۵ درصد از طریق روابط جنسی و ۱.۵ درصد از مادر به فرزند مبتلا شده‌اند.

درحالی‌که در سالهای گذشته دولت ایران در کنترل ایدز موفق بود (فعالیتهای دولت و سازمانهای مردم‌نهاد در دهه ۸۰ به کنترل بیماری ایدز و جلوگیری از شیوع آن انجامید و جایزه «روبان قرمز» سازمان ملل -مربوط به پیشگیری از ایدز- نصیب ایران شد)، کارشناسان می‌گویند در سالهای اخیر حساسیت نهادهای دولتی نسبت به گسترش شیوع ویروس HIV کم شده است.

در همین زمینه: وضعیت کنترل بیماری ایدز در ایران: رها شده!

در چند سال اخیر، بودجه مراکز «کاهش آسیب معتادان تزریقی» کم و حتی قطع شده و به دلیل اجرای طرح موسوم به ماده ۱۶ مبنی بر جمع‌آوری معتادان تزریقی از سطح شهرها، مراجعه آنها به این مراکز هم کمتر شده است. همچنین در سال ۹۳ دفتر ایدز سازمان ملل به دلایل نامعلوم بودجه سازمان بهزیستی ایران را قطع کرده که همین امر باعث تأمین نشدن منابع مالی مراکز کاهش آسیب شده است. علاوه بر اینها کمیته ایدز سازمان بهزیستی هم در دفتر اعتیاد این سازمان ادغام و در واقع منحل شده است.

از سوی دیگر با وجود آن‌که آگاهی‌‌بخشی و اطلاع‌رسانی مهم‌ترین اقدام در راه مبارزه با بیماری ایدز است، فعالیتها در این زمینه در ایران محدود است. این در حالی‌ست که برای جلو‌گیری از گسترش اپیدمی ایدز، چاره‌ای جز آموزش صحیح و صریح بهداشت جنسی به کودکان و نوجوانان وجود ندارد، چون اطلاعات کلی و سر‌بسته نمی‌تواند موجب تغییر رفتار جنسی شود.

افزون بر این، تغییر سیاستهای جمعیتی جمهوری اسلامی از کنترل جمعیت به افزایش جمعیت با وجود انتقادهای جدی، دسترسی‌ به خدمات بهداشت باروری و جنسی را با محدودیتهایی روبه‌رو کرده و حذف توزیع رایگان وسایل پیشگیری از بارداری، اعمال محدودیتهای شدید بر جراحیهای پیشگیری از بارداری (وازکتومی و توبکتومی)، در نظر گرفتن بسته‌های تشویقی برای فرزندآوری و اجرای طرح «پیشگیری از تک‌فرزندی»، در دستور کار وزارت بهداشت قرار گرفته است که این شرایط می‌تواند بر گسترش ایدز در ایران تأثیر گذار باشد.