نکاح با مجنونِ صغیر
پرسش: اجازه ازدواج دختری که به دلیل جنون متصل به صغر، ولایت پدر بر او در همه زمینه ها همچنان ادامه دارد و پدر از اجازه ازدواج امتناع کند، با کیست؟

پاسخ: قانون مدنی به دختری که پدرش بدون دلیل موجه و برخلاف مصلحت او با ازدواجش مخالفت کرده، اجازه می‌دهد رأساً اقدام کند، اما درباره دختر مجنونی که تحت ولایت پدر است و البته به دلیل جنون نمی تواند شخصاً اقدام کند نیز بدیهی است که حق ازدواجش نمی بایست مخدوش و یا زایل شود.
بنابراین به نظر می رسد در چنین مواقعی، اگر پدر دختر از اجازه ازدواج امتناع کند، می توان از دادگاه درخواست عزل ولی را نموده سپس امور سرپرستی دادستانی از طریق وکیل تسخیری و یا نماینده اش و پس از اعلام صلاحدید پزشک (به استناد ماده 88 قانون امور حسبی) این حق قانونی دختر را استیفا نماید، چرا که به هر حال مجنون حق ازدواج دارد و کسی نمی تواند مانع اجرای این حق گردد.

عقد نکاح نابالغ
پرسش: دختری قبل از 13 سالگی به عقد شخصی درآمده است، در حالی که دختر از موضوع خبر نداشته و عقد را پدر جاری کرده است. در ضمن فاصله سنی بین دختر و مرد حدود 25 سال است و آن مرد زن دیگری نیز دارد و حتی دخترش با این زن دوم هم سن است. وقتی دختر بالغ می‌شود و عدم رضایت خود را از این عقد اعلام می کند و اصرار دارد که عقد را باطل کند و حتی طلاق می خواهد، مرد حاضر نمی شود طلاق بدهد. آیا این عقد صحیح است و باید به این عقد ملتزم باشد یا با توجه به اینکه به حد بلوغ رسیده است، می‌تواند با کس دیگری ازدواج کند؟

پاسخ: قبل از هر چیز باید بدانیم که حق ازدواج با دیگری را در این شرایط، مطلقاً ندارد.
ازدواج قبل از بلوغ به صورت استثنایی، در صورت اذن پدر و مشروط به رعایت مصلحت دختر صحیح است، مصلحت هم عرفی است اما تشخیص آن با دادگاه است (ماده 1041 قانون مدنی اصلاحی 1381) و در مورد سؤال به نظر می رسد رعایت مصلح نشده است در نتیجه دختر می تواند با تقدیم دادخواست، از دادگاه بخواهد بطلان نکاح را اعلام نماید.

منبع: کتاب مجموعه پرسش و پاسخهای حقوقی در امور خانواده 4
معاونت آموزش قوه قضاییه، انتشارات جاودانه سال 1387
سال برداشت مطلب مردادماه 95