نکاتی چند از حقوق جزا
نکاتی چند از حقوق جزا
نکاتی چند از حقوق جزا
قسمت (2)
نکته 1: هرگاه کسی دیگری را به رفتاری اکراه کند که موجب جنایت بر اکراه شونده گردد، جنایت عمدی است و اکراه کننده قصاص می‌شود مگر اکراه کننده قصد جنایت بر او را نداشته و آگاهی و توجه به اینکه این اکراه نوعاً موجب جنایت بر او می‌شود نیز نداشته باشد که دراین صورت جنایت شبه عمدی است و اکراه کننده به پرداخت دیه محکوم می‌شود.
نکته 2: اگر شخصی برای دفاع و رهایی از اکراه با رعایت شرایط مقرر در دفاع مشروع، مرتکب قتل اکراه کننده شود یا آسیبی به او وارد کند، قصاص، دیه و تعزیر ندارد.
نکته 3: هرکس در حال خواب، بیهوشی و مانند آنها، مرتکب رفتاری شود که طبق قانون جرم محسوب می‌شود مجازات نمی‌گردد (اصل) مگر اینکه شخص با علم به اینکه در حال خواب یا بیهوشی مرتکب جرم می‌شود، عمداً بخوابد و یا خود را بی‌هوش کند. (استثنا)
نکته 4: ارتکاب جنایت در خواب و بیهوشی باعث تحقق جنایت خطای محض خواهد شد مگر اینکه مرتکب آگاه و متوجه باشد که اقدام او نوعاً موجب جنایت بر دیگری می‌گردد که دراین صورت جنایت واقع‌شده عمدی و موجب قصاص محسوب می‌شود.
نکته 5: عوامل موجهه جرم یا اسباب اباحه عواملی هستند که رکن قانونی جرم را زایل می‌کنند. بدین مفهوم که عملی که در شرایط عادی و به‌حکم قانون جرم محسوب می‌شود به‌موجب حکم دیگری از مقنن باوجود شرایطی جرم محسوب نمی‌شود.
نکته 6: اسباب اباحه یا عوامل موجهه اثر عینی دارند؛ یعنی به لحاظ زوال رکن قانونی جرم در حق همه مداخله گران در جرم مؤثر است. پس اگر مباشر از علل موجهه استفاده کند شامل معاون هم خواهد شد.
نکته 7: در صورت تحقق یکی از عوامل موجهه جرم مقام قضایی مبادرت به صدور قرا منع تعقیب یا حکم برائت خواهد نمود.
نکته 8: در عوامل موجهه جرم علاوه بر مجازات مسئولیت مدنی و ضمان مالی هم علی‌الاصول منتفی می‌شود.
نکته 9: مصادیق عوامل موجهه عبارت‌اند از:
- حکم یا اجازه قانون
- اجرای قانون اهم
- امر قانونی آمر قانونی
- اقدامات والدین و اولیای قانونی و سرپرستان صغار و مجانین به‌منظور تأدیب یا محافظت از آنها
- رضایت به جرم در عملیات طبی یا جراحی و عملیات ورزشی
- ضرورت یا اضطرار
- دفاع مشروع.
نکته 10: به‌موجب ق.م.ا درصورتی‌که ارتکاب رفتار به امر قانونی مقام ذی‌صلاح باشد و امر مذکور خلاف شرع نباشد عمل انجام‌شده جرم محسوب نمی‌شود و مرتکب قابل مجازات نیست.
منبع: مطالب حقوقی