نکاتی چند از اصول فقه
نکاتی چند از اصول فقه
نکاتی چند از اصول فقه
نکته ۱: قیاس نوع دیگری از ادله‌ی استنباط اسلامی است.
نکته ۲: قیاس در اصول فقه همان تمثیل در علم منطق به معنای رسیدن از جزیی به جزیی دیگر است.
نکته ۳: ارکان قیاس:
۱. اصل یا مقیس علیه
۲. حکم اصل
۳. فرع یا مقیس
۴. علت حکم اصل
۵. حکم فرع
نکته ۴: شرایط قیاس:
الف. حکم اصل، حکم شرعی فرعی باشد اعم از اینکه حکم تکلیفی یا حکم وضعی باشد.
ب.حکم اصل، باید با دلیل قرآن و سنت ثابت‌شده باشد نه با قیاس دیگر.
ج.حکم اصل، نباید خاص یا مستثنا باشد زیرا در این صورت نمی‌تواند موضوع حکمی دیگر قرار گیرد.
نکته ۵: قیاس باطل:
۱. قیاس در الفاظ و معانی کلمات
۲. قیاس در عبادات احکام اصلی
۳. قیاس در جزائیات و کفارات و دیات
۴. قیاس مع‌الفارق.
نکته ۶: اقسام قیاس:
۱. منصوص العله
۲. مستنبط العله
۳. قیاس جلی
۴. قیاس خفی.
نکته ۷: قیاس منصوص العله: قیاسی که علت حکم به‌صورت نص در حکم ذکرشده است و حجیت این قیاس به این دلیل است که در صورت تصریح شارع به علت حکم در موردی قضیه از صورت قیاس شرعی و تمثیل منطقی خارج و به شکل قیاس منطقی درمی‌آید و یک برهان اصولی است.
نکته ۸: قیاس مستنبط العله: قیاسی است که علت حکم صریحاً در کلام نیامده و ظناً از کلام استنباط شود و عقل آن‌را درک و بر اساس آن حکم را به مقیس تسری دهد و این قلم از قیاس را شیعیان حجت نمی‌دانند.
نکته ۹: قیاس اولویت: از نوع قیاس جلی است و علت حکم در فرع قوی‌تر از اصل است.
نکته ۱۰: قیاس خفی: قیاسی است که به‌طورقطع ندانیم که جهت افتراق نوع و اصل تأثیری در حکم ندارد بلکه ظن بر عدم تأثیر آن داریم و در حجیت این قیاس اختلاف است.
منبع: مطالب حقوقی
بازدید: ۹۲