نقد سیاست کیفری ایران در قبال جرایم زیست‌محیطی
نقد سیاست کیفری ایران در قبال جرایم زیست‌محیطی
نقد سیاست کیفری ایران در قبال جرایم زیست‌محیطی
نویسندگان: حسن پوربافرانی، مرضیه همتی
چکیده
امروزه یکی از دغدغه‌های اساسی جامعه جهانی بحث حفاظت از محیط‌زیست است، به گونه‌ای که سازمان ملل متحد یکی از هفت مؤلفه امنیت انسانی را امنیت زیست‌محیطی قلمداد کرده است؛ اهمیت این مسأله از منظر جوامع مختلف به حدی است که ضرورت حفاظت از محیط‌زیست در اسناد مختلف داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی، منعکس‌شده است. با توجه به این‌که تأمین هدف حفاظت از محیط‌زیست در گرو اتخاذ یک سیاست جنایی منسجم و کارآمد در قبال جرایم زیست‌محیطی است، در این مقاله با تمرکز بر حقوق ایران، تلاش شد تا ضمن نقد قوانین ماهوی و شکلی، یکی از مهم‌ترین بخشهای سیاست جنایی، یعنی سیاست کیفری در قبال جرایم زیست‌محیطی به بوته نقد گذاشته‌شده و در پرتو آن با درک خلأها و کاستیهای سیاستهای کنونی، زمینه اتخاذ یک سیاست کیفری مطلوب و کارآمد فراهم شود. در این پژوهش که از طریق مطالعه کتابخانه‌ای و به روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته، مشخص شد که سیاست کیفری ایران در قبال جرایم زیست‌محیطی از مواردی نظیر تشتت قوانین، جرم‌انگاریهای مقید به نتیجه، خلأ ضمانت اجراهای کارآمد، ناکارآمدی جهات عام شروع به تعقیب، فقدان مراجع تخصصی در رسیدگی و اطاله دادرسی و ضعف مشارکت نهادهای مدنی رنج می‌برد و لذا بازنگری و اصلاح قوانین موجود در این عرصه امری ضروری به نظر می‌رسد.
کلیدواژگان: محیط‌زیست، سیاست کیفری، قوانین ماهوی، قوانین شکلی، جرایم زیست‌محیطی
فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 87، پاییز 1395